Με την τουρκική
οικονομία να βρίσκεται σε βαθιά κρίση, ο πρόεδρος Ρεντζέπ Ταγίπ Ερντογάν
συνεχίζει την... επίθεσή του στο δολάριο, δηλώνοντας, κατά τα εγκαίνια
μεγάλου πολυκαταστήματος στην Κωνσταντινούπολη, ότι η Τουρκία επιδιώκει
να διεξάγει εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν στα
εθνικά τους νομίσματα, παραμερίζοντας τον ρόλο που έχει το δολάριο ως
νόμισμα διεθνών συναλλαγών. Είπε μάλιστα ότι έχει ζητήσει από τον πρόεδρο της
Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, να γίνεται η ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα στις
δύο χώρες σε τοπικά νομίσματα. «Εχω προτείνει στον πρόεδρο Πούτιν να
πραγματοποιούμε τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών στα εθνικά
νομίσματα. Για τις όποιες αγορές κάνω, θα πληρώνω με ρωσικά ρούβλια και
για τις όποιες πωλήσεις κάνουν θα πληρώνουν με τουρκικές λίρες» είπε
χαρακτηριστικά.Πρόσθεσε ότι την ίδια πρόταση έκανε στην Κίνα και
στο Ιράν. «Εχουμε ήδη δώσει οδηγίες στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας
και θα προσπαθήσουμε να (δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες ώστε
να) εφαρμόσουμε τα παραπάνω».
Και
χρησιμοποιώντας... πύρινη γλώσσα, επανέλαβε την πάγια θέση του ότι
«κάποιες σκοτεινές δυνάμεις αναγκάζουν τη χώρα να γονατίσει μέσω
οικονομικού σαμποτάζ αφού απέτυχε να την καταλάβει με τανκς, όπλα και
F-16 στις 15 Ιουλίου». «Δεν είναι καινούργιο παιχνίδι και το έχουμε
συνηθίσει. Ιδιαίτερα τα τελευταία τρία χρόνια, συνεχώς προσπαθούν να
χρησιμοποιήσουν την οικονομική κρίση ως ατού» πρόσθεσε.Ο
«πόλεμος» κατά του δολαρίου είχε ξεκινήσει με την έκκληση του Ερντογάν
προς τους Τούρκους πολίτες να μετατρέψουν σε λίρες Τουρκίας και χρυσό
τις αποταμιεύσεις που έχουν σε ξένο νόμισμα, ενώ παράλληλα τόνισε πως
«δεν υπάρχει άλλη επιλογή» από να μειωθούν τα επιτόκια ώστε να τονωθεί η
ανάπτυξη.Η λίρα έχει χάσει σχεδόν το ένα πέμπτο της αξίας της
έναντι του δολαρίου και του ευρώ μέσα στον τελευταίο χρόνο, ενώ έκανε
«βουτιά» σε ιστορικά χαμηλά την περασμένη εβδομάδα και διαμορφώθηκε σε
3,55 έναντι του δολαρίου. Και το τουρκικό Χρηματιστήριο έχει χάσει το
60% της αξίας του από το 2013.
Ανάπτυξη
Επιπλέον, έχει χάσει την περισσότερη αξία από όλα τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών τον τελευταίο μήνα, με αποτέλεσμα να επιδεινώνονται η καταναλωτική εμπιστοσύνη και η οικονομική ανάπτυξη.Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, άμεσα ανταποκρινόμενο στις εκκλήσεις Ερντογάν, ανακοίνωσε ότι μετατρέπει όλα τα ταμειακά διαθέσιμά του σε λίρες και θα τα διατηρήσει σε τραπεζικές καταθέσεις σε λίρες.Η παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και η καθοδική πορεία του τουρκικού τουρισμού έβαλαν φρένο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Η βιομηχανική παραγωγή, που είναι ο βασικός πυλώνας της τουρκικής οικονομίας, καταγράφει ήδη μείωση που αγγίζει το 3,1%, ενώ μείωση παρουσιάζει και ο βασικός οικονομικός δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης για τον μήνα Νοέμβριο. Εάν τα οικονομικά δεδομένα για το τρίτο τρίμηνο του 2016 που αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σύντομα, συνεχίσουν να κινούνται σε αρνητική τροχιά, τότε για πρώτη φορά μετά το 2009 η τουρκική οικονομία θα παρουσιάσει μια συνολική εικόνα οικονομικής συρρίκνωσης. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η κυβέρνηση αναθεωρεί τις προβλέψεις της για τη φετινή ανάπτυξη από το αρχικό 4,5% στο 3,2%, ενώ απαισιόδοξες φαίνονται και οι οικονομικές προβλέψεις για το 2017, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για πραγματική ανάπτυξη που θα κινηθεί γύρω στο 3%.
Οι κλυδωνισμοί της οικονομίας επαναφέρουν το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος, όπως άλλωστε δήλωσε ο Γιλντιρίμ, ανακοινώνοντας ότι πρόκειται να παρουσιαστεί στην τουρκική εθνοσυνέλευση η πρόταση για τη συνταγματική μεταρρύθμιση σύντομα, ανοίγοντας τον δρόμο για το δημοψήφισμα που επιδιώκει ο Ερντογάν προκειμένου να ενισχυθεί επιπλέον ο ρόλος του.
Χρυσούλα Κατσαρού
Ανάπτυξη
Επιπλέον, έχει χάσει την περισσότερη αξία από όλα τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών τον τελευταίο μήνα, με αποτέλεσμα να επιδεινώνονται η καταναλωτική εμπιστοσύνη και η οικονομική ανάπτυξη.Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, άμεσα ανταποκρινόμενο στις εκκλήσεις Ερντογάν, ανακοίνωσε ότι μετατρέπει όλα τα ταμειακά διαθέσιμά του σε λίρες και θα τα διατηρήσει σε τραπεζικές καταθέσεις σε λίρες.Η παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και η καθοδική πορεία του τουρκικού τουρισμού έβαλαν φρένο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Η βιομηχανική παραγωγή, που είναι ο βασικός πυλώνας της τουρκικής οικονομίας, καταγράφει ήδη μείωση που αγγίζει το 3,1%, ενώ μείωση παρουσιάζει και ο βασικός οικονομικός δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης για τον μήνα Νοέμβριο. Εάν τα οικονομικά δεδομένα για το τρίτο τρίμηνο του 2016 που αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σύντομα, συνεχίσουν να κινούνται σε αρνητική τροχιά, τότε για πρώτη φορά μετά το 2009 η τουρκική οικονομία θα παρουσιάσει μια συνολική εικόνα οικονομικής συρρίκνωσης. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η κυβέρνηση αναθεωρεί τις προβλέψεις της για τη φετινή ανάπτυξη από το αρχικό 4,5% στο 3,2%, ενώ απαισιόδοξες φαίνονται και οι οικονομικές προβλέψεις για το 2017, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για πραγματική ανάπτυξη που θα κινηθεί γύρω στο 3%.
Οι κλυδωνισμοί της οικονομίας επαναφέρουν το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος, όπως άλλωστε δήλωσε ο Γιλντιρίμ, ανακοινώνοντας ότι πρόκειται να παρουσιαστεί στην τουρκική εθνοσυνέλευση η πρόταση για τη συνταγματική μεταρρύθμιση σύντομα, ανοίγοντας τον δρόμο για το δημοψήφισμα που επιδιώκει ο Ερντογάν προκειμένου να ενισχυθεί επιπλέον ο ρόλος του.
Χρυσούλα Κατσαρού