Την εκτίμηση πως δεν πρόκειται να αλλάξουν πολλά στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την απόπειρα πραξικοπήματος εκφράζει σε συνέντευξή του στο Capital.gr,
o Δημήτρης Τριανταφύλλου, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο
Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης και διευθυντής του Κέντρου
Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES). Χαρακτηρίζει ως σημαντική την
απειλή που αντιμετώπισε η νόμιμη τουρκική κυβέρνηση το βράδυ της 15ης
Ιουλίου και ξεχωρίζει ως τη βασικότερη απειλή για τη σταθερότητα της
γείτονος το βαθμό στον οποίο η χώρα θα συνεχίσει να πολώνεται. Τέλος
αναφέρει ότι από ελληνική σκοπιά, η ανησυχία θα προέλθει από μία
ενδεχόμενη πολιτική αντιστροφή από τη μεριά της Άγκυρας αναφορικά με τις
ευρωπαϊκές της φιλοδοξίες.Συνέντευξη στον Κώστα Ράπτη
Πώς θα αξιολογούσαμε το μέγεθος (και την προέλευση) της απειλής που δοκίμασε η νόμιμη εξουσία της Τουρκίας την 15η Ιουλίου;
Η απειλή που αντιμετώπισε η νόμιμη
κυβέρνηση της Τουρκίας το βράδυ της 15ης Ιουλίου ήταν μεγάλη. Παρότι
μπορεί να περιελάμβανε ένα μικρό τμήμα της στρατιωτικής ελίτ (αν και οι
πλήρεις λεπτομέρειες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες), απείλησε την κυβέρνηση
και τον πρόεδρο, εξαιτίας της κρυφής υποστήριξής που είχε σε όλους τους
κρατικούς θεσμούς και την κοινωνία, με δεδομένο τον χαρακτήρα πόλωσης
της τουρκικής πολιτικής. Για παράδειγμα, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί
ότι πολλές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης εισάκουσαν την έκκληση των
επικεφαλής του πραξικοπήματος να παραμείνουν σπίτια τους και τήρησαν την
απαγόρευση κυκλοφορίας το βράδυ της απόπειρας πραξικοπήματος, ενώ
άλλες γειτονιές κατά κύριο λόγο ακολούθησαν την έκκληση του Erdogan να
βγει ο κόσμος στους δρόμους και στις πλατείες για να αντισταθεί στους
πραξικοπηματίες. Αν ο Erdogan δεν είχε καταφέρει να μεταδώσει το μήνμά
του μέσω του facetime και κατά συνέπεια στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι
CNN Turk, το αποτέλεσμα μπορεί να ήταν διαφορετικό σήμερα. Ωστόσο το
γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι εισάκουσαν την έκκληση Erdogan να κατέβουν
στις δρόμους δείχνει το πόσο αναχρονιστική ήταν η απόπειρα
πραξικοπήματος, καθώς δεν είχε την υποστήριξη μεγάλου μέρους της
κοινωνίας που δεν φοβήθηκε να διακινδυνεύσει τη ζωή του για να το
αποτρέψει.
Πώς θα πρέπει να αξιολογήσουμε τις τριβές που παρουσιάστηκαν ανάμεσα στην Τουρκία του Tayyip Erdogan και τις ΗΠΑ/το ΝΑΤΟ/την Ε.Ε. την επαύριο του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου; Προκύπτει πιθανότητα πραγματικού γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού της Άγκυρας;
Δεν νομίζω πως πρόκειται να αλλάξουν
πολλά στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ ή την Ευρωπαϊκή
Ένωση. Αν μη τι άλλο, ο Erdogan έδειξε με αταλάντευτο τρόπο πως είναι
ένας απίστευτα οξύνους και ορθολογικός ηγέτης. Ο ίδιος και η κυβέρνηση
μπορεί να αναπτύσσουν τη δική τους εκδοχή για την τουρκική ιδιαιτερότητα
που ορισμένες φορές τους φέρνει σε αντίθεση με την επικρατούσα δυτική
σκέψη, αλλά η Τουρκία παραμένει ένα βασικό κράτος μέλος του ΝΑΤΟ και
είναι δεσμευμένη στη διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε. γνωρίζοντας ότι χωρίς
αυτές τις "άγκυρες”, θα ήταν ακόμη ένας παράγοντας που εισάγει
ανασφάλεια αντί να εξάγει ασφάλεια. Ο Erdogan και το AKP έχουν εργαστεί
σκληρά από το 2002 για να ενισχύσουν τη διεθνή επιρροή της Τουρκίας ανά
την υφήλιο, για να εξασφαλίσουν ότι η χώρα είναι ένας βασικός
περιφερειακός ενεργειακός κόμβος και για να αποτελεί μία απαραίτητη
συνιστώσα της παγκόσμιας οικονομίας. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση θα
έβλαπτε σοβαρά τον εαυτό της και τη χώρα αν κάνει κάτι που θα
καταστρέψει αυτές τις δυναμικές. Η Άγκυρα επίσης έχει ξεπεράσει
οποιεσδήποτε επιφυλάξεις μπορεί να είχε αναφορικά με την καταπολέμηση
του Ισλαμικού Κράτους και τη χρήση της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ
για αυτήν τη μάχη.
Ποιες είναι εφεξής οι
σημαντικότερες απειλές για τη σταθερότητα της Τουρκίας; Είναι σε θέση
πλέον η κυβέρνηση να τις αντιμετωπίσει;
Η μεγαλύτερη απειλή για την τουρκική
σταθερότητα είναι ο βαθμός στον οποίο η χώρα θα συνεχίσει να πολώνεται.
Οι συνεχιζόμενες εκκαθαρίσεις σε όλον το στρατό, στο δικαστικό σώμα και
σε άλλα μέρη των κρατικών θεσμών είναι μία προσπάθεια να διασφαλιστεί
ότι δεν θα προκύψουν άλλες εν δυνάμει, πραγματικές ή φανταστικές
θεσμικές προκλήσεις που θα αμφισβητήσουν μία αξιοσημείωτα σταθερή
κυβέρνηση η οποία έχει μία κοσμοθεωρία διαφορετική από εκείνη των
κεμαλικών και κοσμικών προκατόχων της. Το ίδιο ισχύει και για τους
υποστηρικτές του Fethullah Gulen που βρίσκονται σε καίριες θέσεις εντός
των κρατικών δομών. Εν τέλει, στόχος είναι η μετάβαση σε ένα προεδρικό
σύστημα, το οποίο υποστηρίζει σχεδόν το 60% των τούρκων πολιτών, να
είναι όσο το δυνατόν ομαλότερη. Τέλος, η χώρα πρέπει να διαχειριστεί
τους υποστηρικτές της, που βρήκαν το θάρρος να βγουν στους δρόμους για
να αντισταθούν στα τανκς, με τρόπο που να μην θίγει τα δικαιώματα άλλων
πολιτών των οποίων το σύστημα πεποιθήσεων μπορεί να διαφέρει αλλά είναι
εξίσου νόμιμο.
Ποια ερωτήματα τίθενται από αυτή την άποψη για την ελληνική διπλωματία και πολιτική ασφάλειας;
Από τη σκοπιά της Αθήνας, η ανησυχία θα
προέλθει από μία ενδεχόμενη πολιτική αντιστροφή από τη μεριά της Άγκυρας
αναφορικά με τις ευρωπαϊκές της φιλοδοξίες. Σε περίπτωση που η συζήτηση
για τη θανατική ποινή γίνει πραγματικότητα στην Τουρκία, θα αλλάξει
σημαντικά τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα έβλαπτε
σοβαρά τη σταθερή και μακροχρόνια υποστήριξη της Αθήνας για την ένταξη
της Τουρκίας στην Ε.Ε. Από την άλλη η συνέχιση της εκκαθάρισης του
στρατού θα μπορούσε να απελευθερώσει την Άγκυρα και το περιθώριο ελιγμών
που έχει αναφορικά με μία ενδεχόμενη λύση στο Κυπριακό, καθώς θα
μπορούσε να την κάνει πιο ελαστική στο να βρεθεί μία πιο λειτουργική
λύση όσον αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας που η Άγκυρα (και ο στρατός)
συνεχίζουν να ζητούν. Οι εξελίξεις επίσης ενισχύουν την ανάγκη και για
τις δύο χώρες να συνεργαστούν από κοινού με το Ισραήλ, την Κύπρου και
την Αίγυπτο σε ένα περιφερειακό δυτικό συγκρότημα ασφαλείας στην
Ανατολική Μεσόγειο. Η αποδυναμωμένη Τουρκία, όπως είναι σήμερα έως ότου
αναδομήσει και ανακτήσει την εμπιστοσύνη απέναντι στις ένοπλες δυνάμεις
της, καθώς και όλες οι προαναφερθείσες χώρες της περιοχής,
συνειδητοποιούν ότι οφείλουν να συνεργαστούν ώστε να αντιμετωπίσουν τις
κοινές προκλήσεις και ενδεχομένως να επωφεληθούν από την ενδυνάμωση της
οικονομικής αλληλεξάρτησής τους.
- See more at:
http://capital.sigmalive.com/epikairotita/12676126/-i-polosi-noumero-ena-apeili-gia-ti-statherotita-tis-tourkias#sthash.FIKxviQ1.dpuf
