Από την άλλη, η ψηφοφορία που διεξάγεται σήμερα στην ομοσπονδιακή Κάτω Βουλή της Γερμανίας
για την αναγνώριση της Σφαγής των Αρμενίων ως γενοκτονίας φέρνει στα
όριά της την τουρκογερμανική συνεργασία. Το επίμαχο ψήφισμα
υποστηρίζεται από τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού της Angela
Merkel, ήτοι τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες, καθώς
και από τους αντιπολιτευόμενους Πράσινους, οι οποίοι κατεξοχήν το
προώθησαν, ενώ δεν προσυπογράφεται από το κόμμα της Αριστεράς (Die
Linke), το οποίο επιθυμεί να αναδειχθούν οι ευθύνες και της Γερμανίας, ως συμμάχου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα για
την Άγκυρα δεν χρειάζεται να τονισθεί – αφού η βίαιη εθνική
ομογενοποίηση που συντελέσθηκε στα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας είναι το έδαφος στο οποίο μπόρεσε να αναδυθεί και η
Τουρκική Δημοκρατία, ενώ η τύχη των μειονοτήτων που απέμειναν έκτοτε
(πρωτίστως των μη μουσουλμανικών) μαρτυρεί τις ιδέες "καθαρότητας” που
εμπνέουν τα κρατικό ιδεώδες της γείτονος.
Για τη γερμανική πλευρά, πάλι, η
υιοθέτηση του ψηφίσματος περί αρμενικής γενοκτονίας εντάσσεται όχι μόνο
στους "πολέμους της μνήμης” που σφραγίζουν τη διαμόρφωση της
μεταπολεμικής της φυσιογνωμίας, αλλά και στην ανάγκη να μπει ένας
φραγμός σε ό,τι ευρύτερα βιώθηκε ως ταπείνωση της Γερμανίας και
παραγκωνισμός των αξιών της για χάρη της εξασφάλισης της συνεργασίας της
Άγκυρας στο προσφυγικό ζήτημα. Η δίωξη του κωμικού Jan Böhmerman για
προσβολή του Τούρκου προέδρου Tayyip Erdoğan υπήρξε από αυτή την άποψη
σημείο καμπής – και η Angela Merkel χρεώθηκε ατόφιο το πολιτικό κόστος.
Μόλις πέρσι, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων
μνήμης για τη συμπλήρωση 100 ετών από την έναρξη της σφαγής των
Αρμενίων, η Bundestag είχε και πάλι συζητήσει την πιθανότητα αναγνώρισης
της γενοκτονίας – όμως κατόπιν ενεργειών της κυβέρνησης Merkel δεν είχε
δοθεί συνέχεια.
Η τουρκική κυβέρνηση ήδη απευθύνει
προειδοποιήσεις. Ο Tayyip Erdoğan έκανε λόγο για "βλάβη” που θα υποστούν
οι διμερείς σχέσεις "στο επίπεδο το διπλωματικό, το εμπορικό, το
οικονομικό, τοι πολιτικό, το στρατιωτικό και αυτό του ΝΑΤΟ” ενώ την
Τρίτη είχε σχετική τηλεφωνική συνομιλία με την καγκελάριο Merkel.
Ο πρωθυπουργός του, Binali Yildirim
υποστήριξε ότι η Γερμανία πρόκειται να "εξαπατηθεί” και χαρακτήρισε την
ψηφοφορία στη Bundestag "γελοία”. Επανέλαβε την τουρκική θέση ότι
αποτελεί έργο των ιστορικών και όχι των κοινοβουλίων η απόφανση επί του
παρελθόντος και ότι η χώρα του "έχει ανοίξει τα χαρτιά της” (με την
παλαιότερη επιστολή Erdoğan προς τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας της Αρμενίας Robert Cocharian για τη σύσταση μιας κοινής επιτροπής ειδικών που θα μελετήσει τα γεγονότα του 1915).
Όμως, η προσέγγιση του Τούρκου
πρωθυπουργού προς την ιστορική αλήθεια φωτίζεται από την αποκαλυπτική
του φράση ότι "το 1915 έλαβαν χώρα συνήθη συμβάντα που μπορούσαν να
έχουν υπάρξει σε οποιαδήποτε άλλη κοινωνία ή χώρα στο πλαίσιο του Α'
Παγκοσμίου Πολέμου”. Με άλλα λόγια, οι Αρμένιοι υπήρξαν απλώς
παράπλευρες απώλειες (ή και συνυπαίτιοι του αφανισμού τους), χωρίς να
υπάρχει κρατικός σχεδιασμός και γενοκτονική πρόθεση.
Είναι πάντως χαρακτηριστικό, ότι
μολονότι και ο Yildirim μιλά για "βλάβη” των τουρκογερμανικών σχέσεων σε
περίπτωση που "δεν επικρατήσει η κοινή λογική”, σπεύδει να διαχωρίσει
το θέμα από την ευρωτουρκική συνεργασία την οποία χαρακτήρισε "πολύ
καλή”. Αναφερόμενος ρητά στις συμφωνίες για απελευθέρωση της βίζας και
επανεισδοχή μεταναστών υποστήριξε ότι "η Τουρκία
δεν είναι χώρα που "απειλεί ή εκβιάζει”. Ωστόσο, τα όσα κατά καιρούς
λέγονται από τον ίδιο τον Erdoğan ή συνεργάτες του, τον διαψεύδουν.
"Δεσμευόμαστε μέχρι τέλους στις
συμφωνίες που συνάψαμε. Μένει και στην Ε.Ε. να τηρήσει τις δικές της
δεσμεύσεις” κατέληξε με νόημα ο Yildirim.
Σε ό,τι δε αφορά ειδικά τη Γερμανία,
έσπευσε να ρίξει κάπως τους τόνους, θυμίζοντας ότι και άλλες χώρες έχουν
υιοθετήσει ανάλογα ψηφίσματα, τα οποία η Τουρκία αντιμετωπίζει ως άκυρα
και κενά περιεχομένου. Κάλεσε όμως τους Γερμανούς κοινοβουλευτικούς να
μην κλείσουν τα αυτιά τους σε 3,5 εκατομμύρια ψηφοφόρων τους, εννοώντας
τους τουρκικής καταγωγής πολίτες της Γερμανίας. Προφανώς, οι τουρκικές
πιέσεις πρόκειται σύντομα να γίνουν σύντομα εσωτερική υπόθεση της
γερμανικής κοινωνίας και πολιτικής σκηνής...
