Ο Σελαχατίν
Ντεμιρτάς, συμπρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών, ήρθε στην
Αθήνα προσκεκλημένος του Πολιτιστικού Κέντρου Κουρδιστάν, για να μιλήσει
σε εκδήλωση για τον ρόλο του κουρδικού κινήματος στη Μέση Ανατολή.Ο ηγέτης των Κούρδων της Τουρκίας στηλιτεύει τη σιωπή της Ευρώπης για
την καταπάτηση των δικαιωμάτων στη χώρα του. Μιλάει για τον πόλεμο στη
Συρία και τον Ερντογάν.
• Στην Τουρκία συνεχίζονται οι ένοπλες συγκρούσεις σε αρκετές πόλεις των νοτιοανατολικών περιοχών, συνεχίζονται οι διώξεις των δημοσιογράφων και των πανεπιστημιακών, αλλά στην Ευρώπη επικρατεί σιωπή. Πώς εκτιμάτε αυτή τη στάση;
Η Ευρώπη δεν ακούει και δεν βλέπει τι συμβαίνει αυτή την περίοδο στην Τουρκία. Εμείς τους έχουμε ενημερώσει και στο Ευρωκοινοβούλιο, με συνεχείς επαφές και εκθέσεις, αλλά και έχουμε ενημερώσει τις κυβερνήσεις. Ο βασικός λόγος που επικρατεί σιωπή για όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό της Τουρκίας, είναι πως οι Ευρωπαίοι θέλουν να συμφωνήσουν με τον Ερντογάν για το προσφυγικό. Για να γίνει όμως αυτή η συμφωνία, η Ευρώπη κλείνει τα μάτια στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και ετοιμάζεται να υποκύψει στις απειλές και στους εκβιασμούς του Ερντογάν.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι σκέφτονται πως, για να λύσουν το προσφυγικό, μπορούν να καταπατήσουν τη νομιμότητα. Ομως, αυτοί που έχουν αυτή την αντίληψη, κάνουν μεγάλο λάθος, καθώς παραβιάζουν τις αρχές τους, τις αξίες τους που αποτελούν και το θεμέλιο της Ευρώπης. Και, πέρα από αυτό, κάνουν ακόμη μεγαλύτερο λάθος, γιατί δεν θα βρουν με αυτόν τον τρόπο λύση στο προσφυγικό ζήτημα. Ο Ερντογάν ούτε έχει τη θέληση να λύσει το προσφυγικό, ούτε έχει και τη δύναμη να το κάνει. Το προσφυγικό θα λυθεί όταν λυθεί το κουρδικό ζήτημα, αλλά ο Ερντογάν δεν έχει τη βούληση να συμβάλει στη λύση του.
• Ομως, πριν από έναν χρόνο, με τη Συμφωνία του Ντολμά Μπαξέ και τον διάλογο της τουρκικής κυβέρνησης με τους Κούρδους, βρεθήκατε πολύ κοντά σε μια λύση. Τι άλλαξε και δεν προχώρησε η συμφωνία και ακολούθησε η σύγκρουση;
Για εμάς ήταν σημαντικό να βρισκόμαστε στο τραπέζι του διαλόγου. Εμείς θέλαμε να προχωρήσει η διαπραγμάτευση, αλλά δεν είχαμε αμφιβολία πως, τελικά, ό,τι θα αποφάσιζε ο Ερντογάν, θα το έκανε με γνώμονα όχι να λύσει το πρόβλημα, αλλά για να προωθήσει τα δικά του προσωπικά συμφέροντα. Ο Ερντογάν είχε κάνει λάθος υπολογισμούς, δεν εκτίμησε σωστά το κουρδικό κίνημα. Θεωρούσε πως θα τον στηρίζαμε για να αλλάξει το Σύνταγμα για να του δοθούν υπερεξουσίες. Στο Ντολμά Μπαξέ, καταλήξαμε σε ένα σχέδιο, αλλά όταν ο Ερντογάν κατάλαβε πως δεν θα στηρίξουμε τα σχέδιά του για την προεδρία και το Σύνταγμα, όταν κατάλαβε ότι από αυτή την συμφωνία δεν θα βγει κερδισμένος, άλλαξε γραμμή, υπαναχώρησε και υπονόμευσε την ειρηνευτική συμφωνία.
• Δεν ήταν όμως πάντα έτσι ο Ερντογάν. Θυμάμαι πως, αρχικά, εμφανιζόταν ως μεταρρυθμιστής, μιλούσε για δημοκρατία. Τουλάχιστον αυτό έλεγαν στην Ευρώπη. Στη συνέχεια μεταλλάχθηκε και τώρα φαίνεται να προσεγγίζει την εθνικιστική Δεξιά και να λειτουργεί ως ενός ανδρός αρχή.
Ο Ερντογάν είχε την πρόθεση να κυριαρχήσει στον μουσουλμανικό κόσμο, να γίνει ο ηγέτης σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αλλά σε αυτή τη φιλοδοξία του βρήκε εμπόδιο το κουρδικό δημοκρατικό κίνημα που του έθαψε το όνειρο. Σε αυτή την πορεία, του βγήκε αυτό που έκρυβε μέσα του, ο ακραίος εθνικισμός. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, όταν ήταν νέος συμμετείχε σε εθνικιστικά κινήματα και οργανώσεις. Οταν διαπίστωσε τι συμβαίνει στη Συρία και τη Μέση Ανατολή, ιδίως μετά το Κομπάνι, πως ακυρώνονται τα σχέδια του, εγκατέλειψε τον δρόμο της ειρήνης με τους Κούρδους της Τουρκίας και αγκάλιασε και πάλι τους εθνικιστές.
* Ολόκληρη η συνέντευξη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» που κυκλοφορεί σήμερα.
• Στην Τουρκία συνεχίζονται οι ένοπλες συγκρούσεις σε αρκετές πόλεις των νοτιοανατολικών περιοχών, συνεχίζονται οι διώξεις των δημοσιογράφων και των πανεπιστημιακών, αλλά στην Ευρώπη επικρατεί σιωπή. Πώς εκτιμάτε αυτή τη στάση;
Η Ευρώπη δεν ακούει και δεν βλέπει τι συμβαίνει αυτή την περίοδο στην Τουρκία. Εμείς τους έχουμε ενημερώσει και στο Ευρωκοινοβούλιο, με συνεχείς επαφές και εκθέσεις, αλλά και έχουμε ενημερώσει τις κυβερνήσεις. Ο βασικός λόγος που επικρατεί σιωπή για όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό της Τουρκίας, είναι πως οι Ευρωπαίοι θέλουν να συμφωνήσουν με τον Ερντογάν για το προσφυγικό. Για να γίνει όμως αυτή η συμφωνία, η Ευρώπη κλείνει τα μάτια στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και ετοιμάζεται να υποκύψει στις απειλές και στους εκβιασμούς του Ερντογάν.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι σκέφτονται πως, για να λύσουν το προσφυγικό, μπορούν να καταπατήσουν τη νομιμότητα. Ομως, αυτοί που έχουν αυτή την αντίληψη, κάνουν μεγάλο λάθος, καθώς παραβιάζουν τις αρχές τους, τις αξίες τους που αποτελούν και το θεμέλιο της Ευρώπης. Και, πέρα από αυτό, κάνουν ακόμη μεγαλύτερο λάθος, γιατί δεν θα βρουν με αυτόν τον τρόπο λύση στο προσφυγικό ζήτημα. Ο Ερντογάν ούτε έχει τη θέληση να λύσει το προσφυγικό, ούτε έχει και τη δύναμη να το κάνει. Το προσφυγικό θα λυθεί όταν λυθεί το κουρδικό ζήτημα, αλλά ο Ερντογάν δεν έχει τη βούληση να συμβάλει στη λύση του.
• Ομως, πριν από έναν χρόνο, με τη Συμφωνία του Ντολμά Μπαξέ και τον διάλογο της τουρκικής κυβέρνησης με τους Κούρδους, βρεθήκατε πολύ κοντά σε μια λύση. Τι άλλαξε και δεν προχώρησε η συμφωνία και ακολούθησε η σύγκρουση;
Για εμάς ήταν σημαντικό να βρισκόμαστε στο τραπέζι του διαλόγου. Εμείς θέλαμε να προχωρήσει η διαπραγμάτευση, αλλά δεν είχαμε αμφιβολία πως, τελικά, ό,τι θα αποφάσιζε ο Ερντογάν, θα το έκανε με γνώμονα όχι να λύσει το πρόβλημα, αλλά για να προωθήσει τα δικά του προσωπικά συμφέροντα. Ο Ερντογάν είχε κάνει λάθος υπολογισμούς, δεν εκτίμησε σωστά το κουρδικό κίνημα. Θεωρούσε πως θα τον στηρίζαμε για να αλλάξει το Σύνταγμα για να του δοθούν υπερεξουσίες. Στο Ντολμά Μπαξέ, καταλήξαμε σε ένα σχέδιο, αλλά όταν ο Ερντογάν κατάλαβε πως δεν θα στηρίξουμε τα σχέδιά του για την προεδρία και το Σύνταγμα, όταν κατάλαβε ότι από αυτή την συμφωνία δεν θα βγει κερδισμένος, άλλαξε γραμμή, υπαναχώρησε και υπονόμευσε την ειρηνευτική συμφωνία.
• Δεν ήταν όμως πάντα έτσι ο Ερντογάν. Θυμάμαι πως, αρχικά, εμφανιζόταν ως μεταρρυθμιστής, μιλούσε για δημοκρατία. Τουλάχιστον αυτό έλεγαν στην Ευρώπη. Στη συνέχεια μεταλλάχθηκε και τώρα φαίνεται να προσεγγίζει την εθνικιστική Δεξιά και να λειτουργεί ως ενός ανδρός αρχή.
Ο Ερντογάν είχε την πρόθεση να κυριαρχήσει στον μουσουλμανικό κόσμο, να γίνει ο ηγέτης σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αλλά σε αυτή τη φιλοδοξία του βρήκε εμπόδιο το κουρδικό δημοκρατικό κίνημα που του έθαψε το όνειρο. Σε αυτή την πορεία, του βγήκε αυτό που έκρυβε μέσα του, ο ακραίος εθνικισμός. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, όταν ήταν νέος συμμετείχε σε εθνικιστικά κινήματα και οργανώσεις. Οταν διαπίστωσε τι συμβαίνει στη Συρία και τη Μέση Ανατολή, ιδίως μετά το Κομπάνι, πως ακυρώνονται τα σχέδια του, εγκατέλειψε τον δρόμο της ειρήνης με τους Κούρδους της Τουρκίας και αγκάλιασε και πάλι τους εθνικιστές.
* Ολόκληρη η συνέντευξη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» που κυκλοφορεί σήμερα.
