ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ
Με σκοπό να καλύψει το «χαμένο» έδαφος
των προηγούμενων μηνών στο προσφυγικό, μεταβαίνει την Τρίτη στην Τουρκία
ο κ. Αλ. Τσίπρας. Είναι η πρώτη φορά που η ατζέντα ενός Ελληνα
πρωθυπουργού που επισκέπτεται την Τουρκία δεν θα έχει στην κορυφή της το
Κυπριακό ή θέματα που συμπεριλαμβάνονται στο ευρύ πλαίσιο των
ελληνοτουρκικών διαφορών. Ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει να εντοπίσει
έδαφος για κάποιες διευθετήσεις σε αμιγώς διμερές επίπεδο, ιδίως στο
σκέλος της συνεργασίας για τη συνοριακή διαχείριση («border
management»), με την πάγια άρνηση στο ενδεχόμενο «κοινών ελληνοτουρκικών
περιπολιών», τουλάχιστον κατά τον τρόπο ο οποίος ετέθη το προηγούμενο
χρονικό διάστημα από σειρα Ευρωπαίων αξιωματούχων. Πηγές αναφέρουν ότι
στο ζήτημα των κοινών περιπολιών ενστάσεις για τις ευρωπαϊκές
διατυπώσεις υπάρχουν και από την πλευρά της Αγκυρας, γεγονός που αφήνει
χώρο ουσιαστικής συζήτησης μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών.Παρά τις σχετικές ενστάσεις που υπήρχαν, ιδίως από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών, για την πραγματοποίηση της επίσκεψης προτού καν συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση (στις 17 Νοεμβρίου ορκίζεται η νέα Βουλή στη γειτονική χώρα), στο επιτελείο του κ. Τσίπρα εκτιμούν ότι η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί τάχιστα για δύο λόγους: Πρώτον, διότι πρέπει να προληφθεί η λήψη σημαντικών αποφάσεων που, εν μέρει, αφορούν κυριαρχικά δικαιώματα, ερήμην της χώρας μας. Και, δεύτερον, διότι ακόμη και αν η Ε.Ε. δημιουργήσει ένα πλαίσιο που θα διαφυλάσσει τα εθνικά μας συμφέροντα, το προσφυγικό φαινόμενο θα εξακολουθήσει να εξελίσσεται πάνω σε ελληνικά εδάφη και ύδατα.
Ο κ. Τσίπρας θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και έπειτα στην Αγκυρα συνοδευόμενος από τον κ. Ν. Κοτζιά και τον υπουργό αναπληρωτή Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ι. Μουζάλα. Οι συναντήσεις που θα έχει με τον κ. Αχμέτ Νταβούτογλου θα είναι σε μορφή 1+6 (one plus six), δηλαδή με την παρουσία των υπουργών και των άμεσα εμπλεκομένων υπηρεσιακών παραγόντων. Την Τετάρτη, όσο θα βρίσκεται στην Αγκυρα, ο κ. Τσίπρας θα συναντηθεί, εκτός απροόπτου, και με τον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στην κορυφή του ελληνικού φακέλου βρίσκεται το «border management», δηλαδή ο έλεγχος των συνόρων. Ο πρωθυπουργός θα ζητήσει τη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές και θα αναδείξει την ανάγκη παρουσίασης απτών αποτελεσμάτων από την πλευρά της Τουρκίας, ιδίως στην αντιμετώπιση των κυκλωμάτων των παράνομων διακινητών προσφύγων και μεταναστών. Η Αθήνα θεωρεί την παρουσίαση αποτελεσμάτων σε αυτό τον τομέα προϋπόθεση για την απεμπλοκή κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ενστάσεις υπάρχουν από την ελληνική πλευρά για την άρση της υποχρέωσης έκδοσης βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Η Αθήνα προτείνει να προωθηθεί το αίτημα υπό τον όρο ότι θα αναθεωρηθεί η συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και να αντικατασταθεί με συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε.
Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι η Αθήνα δεν έχει απολύτως κανένα πρόβλημα με την ευρωτουρκική σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί στις 29 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες. Αντιθέτως, τονίζουν ότι για πρώτη φορά οι 27 εταίροι της Αθήνας θα έχουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αντιμετωπίσουν εκ του σύνεγγυς θέματα τα οποία η Ελλάδα έχει στην καθημερινή ατζέντα της. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η Αθήνα δεν θα ήταν αρνητική και σε μια δεύτερη ή τρίτη σύνοδο Ε.Ε. - Τουρκίας. Η αντίδραση των Αθηνών είναι, βεβαίως, αναμενόμενη, καθώς το θεσμικό κενό της Ε.Ε. καλύπτουν έως αυτή τη στιγμή οι μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης που έχουν σπεύσει να διαπραγματευθούν απευθείας με τον Ερντογάν. Οι πληροφορίες για τριμερή Σύνοδο Κορυφής μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας και Γερμανίας δεν επιβεβαίωνονται, προς το παρόν, αν και είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη ιδέα ετέθη κάποια στιγμή από ορισμένους. Αναμένεται να τεθούν και ζητήματα με καθαρά επιχειρησιακό χαρακτήρα. Ηδη οι επαφές μεταξύ του Λιμενικού Σώματος και της Τουρκικής Ακτοφυλακής είναι εξαιρετικά στενές. Τον τελευταίο χρόνο ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου έχουν ανταλλάξει επισκέψεις στον Πειραιά και την Αγκυρα, όπου βρίσκονται τα Κέντρα Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης των δύο χωρών. Η Ελλάδα αναμένει κάποια ουσιαστική μείωση των υπερπτήσεων και των παραβιάσεων του εναερίου χώρου, όπως και στους πλόες των τουρκικών πλοίων κοντά σε ελληνικά νησιά, μετά και τις τελευταίες συναντήσεις που έγιναν σε επιτελικό επίπεδο μεταξύ των δύο χωρών στην Αθήνα.
Η διπλωματική κινητικότητα δεν πρόκειται να μειωθεί. Ο κ. Τσίπρας θα επισκεφθεί το Ισραήλ στις 25 Νοεμβρίου και την Παλαιστίνη (Δυτική Οχθη) στις 26 Νοεμβρίου. Στις 28 και 29 Νοεμβρίου αναμένεται, εκτός απροόπτου, και η μετάβαση του κ. Κοτζιά στο Ιράν, ενώ οι διπλωματικές αρχές Ελλάδας και Κύπρου εργάζονται για την τριμερή με την Ιορδανία. Η επίσκεψη του προέδρου της Κύπρου, Ν. Αναστασιάδη, στο Αμμάν την περασμένη εβδομάδα είχε, μεταξύ άλλων, και αυτό τον στόχο. Τέλος, οριστικοποιήθηκε ότι η τριμερής Ελλάδας - Κύπρου και Ισραήλ θα πραγματοποιηθεί την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου.
