Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη-Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ, ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ, ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
-Γιατί η Κυβέρνηση και το Εθνικό Συμβούλιο δεν διεκδικούν όσα περί κυπρογενών υποχρεώσεων αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αρχίζοντας από την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία
· Γιατί δεν επιβάλλονται πρόσθετες κυρώσεις στην Άγκυρα και γιατί δεν υπάρχει απόφαση Εθνικού Συμβουλίου
· Δέχεται ο Ακιντζί την εφαρμογή από την Τουρκία των κυπρογενών υποχρεώσεων;
· Βοηθά ή όχι η πολιτική της Κυβέρνησης και του Εθνικού Συμβουλίου να μπαίνουν στο ράφι οι τουρκικές υποχρεώσεις;
· Γιατί η Κυβέρνηση δεν διαψεύδει τον Έιντε ότι θα γίνει εκμετάλλευση αερίου μόνο μετά τη λύση
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, σε ετήσια δηλαδή βάση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποιεί την έκθεση αξιολόγησής της για τις υπό ένταξη χώρες, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Αυτό συνέβη και φέτος, κατόπιν καθυστέρησης, λόγω τουρκικών εκλογών. Προφανώς, για να μην τσαλακωθεί ο Σουλτάνος της Άγκυρας, δηλαδή ο Ταγίπ Ερντογάν, όπως τον χαρακτηρίζουν τα διεθνή ΜΜΕ και Ευρωπαίοι πολιτικοί. Ακόμη και η έκθεση της Επιτροπής, η οποία κυκλοφόρησε την περασμένη Τρίτη το πρωί, αναφέρεται σε υπέρβαση των εξουσιών του και ότι γενικώς οι τελευταίες εκλογές στην Τουρκία δεν διεξήχθησαν όπως διεξάγονται σε άλλα δημοκρατικά κράτη.
Τρίτο μέρος και πυρήνας του προβλήματος
Στην έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να κρατά όλα τα σχοινιά. Αυτό, άλλωστε, έπραξε και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Αρμόδιος Επίτροπος για θέματα Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή για να δούμε πού στεκόμαστε. Παράμετρος πρώτη: Η Τουρκία απαλλάσσεται των ευθυνών της στο Κυπριακό αφού, όπως τονίζεται στην έκθεση, έχει στηρίξει και την επανέναρξη των συνομιλιών και τις προσπάθειες του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο ΄Εσπεν Μπαρθ Έιντε. Και θεωρεί κρίσιμη τη συμβολή της στη λύση, καθώς και ότι θα πρέπει είναι ενεργή προς αυτή την κατεύθυνση.
Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι το δεύτερο σκέλος των επισημάνσεων είναι θετικό. Και κάποιος άλλος, όμως, μπορεί να πει ότι είναι το άλλοθι για το καθαρό ποινικό μητρώο. Γιατί; Διότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής - κατοχής. Συνεπώς, η Τουρκία έχει την ευθύνη και, ως εκ τούτου, αυτή είναι που θα πρέπει να τερματίσει την κατοχή. Εάν σηκώσει τον στρατό της από την Κύπρο, το πρόβλημα λύεται σε είκοσι τέσσερεις ώρες, όπως θα ήταν δυνατό να υποστηρίξει κάποιος.
Πουθενά στην έκθεση δεν υπάρχει αναφορά σε κατοχή του υποψήφιου κράτους επί του κράτους-μέλους. Άρα η Τουρκία δεν εμφανίζεται ως ο πυρήνας του προβλήματος, αλλά ως ένα τρίτο μέρος που μπορεί να βοηθήσει στο πρόβλημα. Ερώτημα: Δεν θα έπρεπε η Τουρκία να χαρακτηρίζεται ως κατοχική δύναμη όταν θεωρείται ως τέτοια η Ρωσία, στην οποία η ΕΕ, παρότι έχει μεγαλύτερα συμφέροντα, επιβάλλει κυρώσεις; Ερώτημα δεύτερο συναφές: Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση αυτή; Μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή και εμείς και ο κ. Έιντε;
Καταγραφή παραβάσεων, αλλά κερδισμένη η Άγκυρα
Παράμετρος Δεύτερη: Πολύ ορθώς στην έκθεση, επισημαίνεται ότι η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, που αφορούν κυρίως: 1. Την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, που σημαίνει την άρση του εμπάργκο, το οποίο η Τουρκία επιβάλλει στα πλοία και στα αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κράτους-μέλους της ΕΕ. 2. Την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία και με βάση την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα, ως προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενταξιακής της πορείας στην ΕΕ.
Σε αυτές τις κυπρογενείς υποχρεώσεις, η Επιτροπή τονίζει ότι η Τουρκία στηρίζει μεν τις προσπάθειες λύσης και δη του κ. Έιντε, όμως έχει εκδώσει διπλωματικές οδηγίες και το 2014 και το 2015 που αμφισβητούν τα ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ της, τα οποία η ΕΕ σέβεται και αναγνωρίζει (αλίμονο), όπως και τις σχετικές διμερείς συμφωνίες. Την ίδια όμως στιγμή έχουμε τον κ. ΄Ειντε να δηλώνει στο Συνέδριο του Economist, χωρίς να τον διαψεύδει η Λευκωσία, ότι η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα γίνει μετά τη λύση.
Με άλλα λόγια: Ό,τι θέλει ας γράφει η έκθεση για τη δράση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και ό,τι θέλει ας γράφει για τον σεβασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο στόχος της Άγκυρας ήταν σαφής: Να προκαλέσει κρίση για να παγώσουν οι έρευνες, αλλά, πάνω από όλα, να μπει στο ράφι η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Να μην γίνει, δηλαδή, πριν από αλλά μετά τη λύση. Με βάση τα όσα λέει ο κ. Έιντε η Άγκυρα πετυχαίνει τον στόχο της. Εάν είναι αλλιώς τα πράγματα, τότε η Κυβέρνηση γιατί του επιτρέπει να δημιουργεί λανθάνουσες παραστάσεις στο εσωτερικό και διεθνώς και δη σε επίπεδο ΕΕ, χωρίς να βρίσκει τρόπο να τον διαψεύσει;
Η εξουδετέρωση του νομικού πλαισίου της ΕΕ
Βεβαίως, με τις αναφορές στις υποχρεώσεις της Τουρκίας και δη στην άρνησή της να τις εκπληρώσει, κάποιος θα ήταν δυνατό να ισχυριστεί ότι πρόκειται για καταπέλτη που την πλήττει ανεπανόρθωτα. Καταπέλτης είναι πολεμικό όπλο, με τη χρήση του οποίου τα τείχη και ο ίδιος ο εχθρός γίνονται κομμάτια! Χωρίς να μηδενίζουμε τις ορθές ανωτέρω αναφορές για τη στάση της Τουρκίας, πιστεύει κανείς ότι η Άγκυρα έχει γίνει από χθες κομμάτια; Ή ότι έχει κόστος;
Το αντίθετο. Εφόσον η Λευκωσία δηλώνει ικανοποιημένη, η Τουρκία εμφανίζεται δυσαρεστημένη για να μπορεί να διεκδικήσει περισσότερα. Αυτά πράττει πάντα. Συνεπώς, θα ήταν επιτυχές και θετικό το περιεχόμενο της έκθεσης εάν: Α. Καταλογίζονταν ευθύνες στην Τουρκία για την κατοχή της Κύπρου. Β. Εάν η επί μακρόν άρνηση της Τουρκίας να εκπληρώσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις συνοδευόταν με πρόσθετα μέτρα. Η Επιτροπή έχει τέτοια δικαιοδοσία, δηλαδή να εισηγηθεί στο Συμβούλιο τη λήψη πρόσθετων μέτρων εφόσον η Άγκυρα κατ' επανάληψη αρνείται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και να σεβαστεί κράτος-μέλος της.
Η Επιτροπή, πάντως, δεν θα το πράξει από μόνη της, αλλά κατόπιν αιτήματος του έχοντος έννομο συμφέρον, δηλαδή του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αλλιώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει λόγο να εμφανιστεί βασιλικότερη του βασιλέως. Δύο είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν έγινε εισήγηση για κυρώσεις:
1. Ο πρώτος είναι ότι η ίδια η Κυβέρνηση ποτέ δεν ζήτησε την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων. Ούτε η υφιστάμενη ούτε η προηγούμενη. Και εφόσον δεν ζητά η Λευκωσία κάτι τέτοιο, η Επιτροπή στο έγγραφο στρατηγικής τονίζει ότι θα προωθήσει τις διαδικασίες για το άνοιγμα άλλων τεσσάρων κεφαλαίων. Πρόκειται για το 23, που αφορά στα θεμελιώδη δικαιώματα, για το 24 (δικαιοσύνη), για το 15 (ενέργεια) και για το 26 (Παιδεία και Πολιτισμός). Ειδικά για το κεφάλαιο 15 πώς είναι δυνατό να γίνεται από τη μια λόγος για παραβιάσεις και αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων κράτους-μέλους εξ αφορμής ζητημάτων ενέργειας, και από την άλλη να γίνεται προσπάθεια για άνοιγμα του σχετικού κεφαλαίου;
Είναι αντίφαση συναφής με το συμφέρον. Η Τουρκία πείθει ότι είναι ενεργειακή οδός και εμείς δεν πείθουμε ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε το φυσικό μας αέριο και να το μεταφέρουμε προς την Ευρώπη.
2. Η ΕΕ θεωρεί ως σημαντικό παράγοντα την Τουρκία στον περιορισμό της ανθρωπιστικής κρίσης, οπότε δεν θα ήθελε να συγκρουστεί μαζί της. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η φετινή συγκυρία δεν βοηθούσε την κυπριακή Κυβέρνηση να ζητήσει κυρώσεις, γιατί το αίτημά της θα έβρισκε σκοπέλους. Κάποιος, όμως, άλλος θα ήταν δυνατό να διερωτηθεί ως εξής:
Ακόμη και αν δικαιολογείται φέτος, γιατί δεν το έπραξε πέρυσι, όταν το Μπαρμπαρός και τα τουρκικά πολεμικά σκάφη ήταν έξω από τη Λεμεσό και όταν η ΕΕ επέβαλλε κυρώσεις στη Ρωσία, λόγω εισβολής στην Κριμαία και κατοχής της; Δεν το έπραξε και δεν το πράττει, διότι υιοθετεί εξευμενιστική πολιτική από το 1974 με πολλά δώρα, χωρίς όμως αντίδωρα. Στην παρούσα, δε, φάση είναι πρόδηλη η παρέμβαση Έιντε. Το γνωρίζουν όλοι στις Βρυξέλλες, αφού στην τελευταία του επίσκεψη, καθώς και στα μηνύματα που στέλνει, αναφέρει ότι βρισκόμαστε μια ανάσα προ της λύσης και ότι καμιά κίνηση δεν θα ήταν ορθό να γίνει από την ΕΕ, που θα δημιουργήσει πρόβλημα με την Τουρκία. Και η θέση αυτή έχει δύο σκέλη.
Το ένα αφορά στο γεγονός ότι δεν θα πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες στην Τουρκία για το Κυπριακό και το άλλο είναι η αποφυγή επιβολής πρόσθετων κυρώσεων και διεκδίκησης του περιεχομένου των υποχρεώσεων της Άγκυρας. Εφόσον η Κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη από το περιεχόμενο του κειμένου, γιατί δεν αξιώνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως και τα λοιπά κόμματα, ως βάση των συνομιλιών και αφήνει την Τουρκία να υποστηρίζει το εξής: Εφόσον βρισκόμαστε κοντά σε λύση θα αναγνωρίσουμε το νέο πολιτειακό σύστημα.
Ερώτημα: Δικαίως ή αδίκως θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι οι αναφορές για τουρκικές υποχρεώσεις χρησιμοποιούνται για εσωτερική κατανάλωση και ότι, παρότι ορθές, στην ουσία, τις βάζουμε και εμείς και η Τουρκία, η τελευταία με τη βοήθεια της στάσης που τηρεί το κομματικό μας σύστημα, στο ράφι; Έτσι, πάντως, εκμηδενίζεται το νομικό πλαίσιο της ΕΕ ως εναλλακτική πρόταση για δημοκρατική λύση, που θα εξουδετερώνει τις τουρκικές θέσεις για πρωτογενές δίκαιο, για πλειοψηφίες επί του εδάφους και του πληθυσμού, για παραμονή εποίκων και για τα συναφή.
Εφόσον εμείς δεν επιμένουμε να μας αναγνωρίσει η Τουρκία, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει ως τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου, δίδεται ή δεν δίδεται η ευκαιρία στην Άγκυρα να ζητά και τα ρέστα, ισχυριζόμενη ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εκλιπούσα και ότι θα αντικατασταθεί από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το σημερινό ψευδοκράτος, το οποίο θα νομιμοποιηθεί ως ένας εκ των δύο συνεταίρων;
Το ειδύλλιο των συνομιλιών
Ας μην κοροϊδευόμαστε, λοιπόν. Εάν διεκδικηθούν από την Κυβέρνηση και το Εθνικό Συμβούλιο όσα στο κείμενο της έκθεσης για την Τουρκία αναφέρονται ως κυπρογενείς υποχρεώσεις, θα είναι δύσκολη η διχοτόμηση της Κύπρου στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως την καθορίζει η 11η Φεβρουαρίου. Ιδού λοιπόν η εναλλακτική φόρμουλα, χωρίς δημαγωγίες. Απόδειξη της ορθότητας του ισχυρισμού μας είναι ότι η Τουρκία δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της και δη εκείνη για την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διότι αν την αναγνωρίσει τότε θα αλλάξει η βάση των συνομιλιών και η οποία λύση θα είναι όντως συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Να, λοιπόν, ακόμη μια εναλλακτική πρόταση και προς το απορριπτικό λεγόμενο στρατόπεδο και προς την Κυβέρνηση. Όσο, δε, για τον κ. Ακιντζί, εάν ζητήσουμε να εφαρμοστούν στην πράξη οι κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας και δη η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα θα δείτε πώς θα δώσει τέλος στο ειδύλλιο των συνομιλιών, όταν η βάση τους θα είναι δημοκρατική και όταν θα αντιληφθεί ότι θα συνθλιβεί από τον καταπέλτη των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών το «ευρωπαϊκό του όραμα» για την επιβολή της φόρμουλας του πρωτογενούς δικαίου, δηλαδή για τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως είναι ο πάγιος στόχος του βαθέος κράτους της Άγκυρας.
· Δέχεται ο Ακιντζί την εφαρμογή από την Τουρκία των κυπρογενών υποχρεώσεων;
· Βοηθά ή όχι η πολιτική της Κυβέρνησης και του Εθνικού Συμβουλίου να μπαίνουν στο ράφι οι τουρκικές υποχρεώσεις;
· Γιατί η Κυβέρνηση δεν διαψεύδει τον Έιντε ότι θα γίνει εκμετάλλευση αερίου μόνο μετά τη λύση
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, σε ετήσια δηλαδή βάση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποιεί την έκθεση αξιολόγησής της για τις υπό ένταξη χώρες, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Αυτό συνέβη και φέτος, κατόπιν καθυστέρησης, λόγω τουρκικών εκλογών. Προφανώς, για να μην τσαλακωθεί ο Σουλτάνος της Άγκυρας, δηλαδή ο Ταγίπ Ερντογάν, όπως τον χαρακτηρίζουν τα διεθνή ΜΜΕ και Ευρωπαίοι πολιτικοί. Ακόμη και η έκθεση της Επιτροπής, η οποία κυκλοφόρησε την περασμένη Τρίτη το πρωί, αναφέρεται σε υπέρβαση των εξουσιών του και ότι γενικώς οι τελευταίες εκλογές στην Τουρκία δεν διεξήχθησαν όπως διεξάγονται σε άλλα δημοκρατικά κράτη.
Τρίτο μέρος και πυρήνας του προβλήματος
Στην έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να κρατά όλα τα σχοινιά. Αυτό, άλλωστε, έπραξε και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Αρμόδιος Επίτροπος για θέματα Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή για να δούμε πού στεκόμαστε. Παράμετρος πρώτη: Η Τουρκία απαλλάσσεται των ευθυνών της στο Κυπριακό αφού, όπως τονίζεται στην έκθεση, έχει στηρίξει και την επανέναρξη των συνομιλιών και τις προσπάθειες του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο ΄Εσπεν Μπαρθ Έιντε. Και θεωρεί κρίσιμη τη συμβολή της στη λύση, καθώς και ότι θα πρέπει είναι ενεργή προς αυτή την κατεύθυνση.
Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι το δεύτερο σκέλος των επισημάνσεων είναι θετικό. Και κάποιος άλλος, όμως, μπορεί να πει ότι είναι το άλλοθι για το καθαρό ποινικό μητρώο. Γιατί; Διότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής - κατοχής. Συνεπώς, η Τουρκία έχει την ευθύνη και, ως εκ τούτου, αυτή είναι που θα πρέπει να τερματίσει την κατοχή. Εάν σηκώσει τον στρατό της από την Κύπρο, το πρόβλημα λύεται σε είκοσι τέσσερεις ώρες, όπως θα ήταν δυνατό να υποστηρίξει κάποιος.
Πουθενά στην έκθεση δεν υπάρχει αναφορά σε κατοχή του υποψήφιου κράτους επί του κράτους-μέλους. Άρα η Τουρκία δεν εμφανίζεται ως ο πυρήνας του προβλήματος, αλλά ως ένα τρίτο μέρος που μπορεί να βοηθήσει στο πρόβλημα. Ερώτημα: Δεν θα έπρεπε η Τουρκία να χαρακτηρίζεται ως κατοχική δύναμη όταν θεωρείται ως τέτοια η Ρωσία, στην οποία η ΕΕ, παρότι έχει μεγαλύτερα συμφέροντα, επιβάλλει κυρώσεις; Ερώτημα δεύτερο συναφές: Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση αυτή; Μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή και εμείς και ο κ. Έιντε;
Καταγραφή παραβάσεων, αλλά κερδισμένη η Άγκυρα
Παράμετρος Δεύτερη: Πολύ ορθώς στην έκθεση, επισημαίνεται ότι η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, που αφορούν κυρίως: 1. Την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, που σημαίνει την άρση του εμπάργκο, το οποίο η Τουρκία επιβάλλει στα πλοία και στα αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κράτους-μέλους της ΕΕ. 2. Την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία και με βάση την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα, ως προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενταξιακής της πορείας στην ΕΕ.
Σε αυτές τις κυπρογενείς υποχρεώσεις, η Επιτροπή τονίζει ότι η Τουρκία στηρίζει μεν τις προσπάθειες λύσης και δη του κ. Έιντε, όμως έχει εκδώσει διπλωματικές οδηγίες και το 2014 και το 2015 που αμφισβητούν τα ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ της, τα οποία η ΕΕ σέβεται και αναγνωρίζει (αλίμονο), όπως και τις σχετικές διμερείς συμφωνίες. Την ίδια όμως στιγμή έχουμε τον κ. ΄Ειντε να δηλώνει στο Συνέδριο του Economist, χωρίς να τον διαψεύδει η Λευκωσία, ότι η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα γίνει μετά τη λύση.
Με άλλα λόγια: Ό,τι θέλει ας γράφει η έκθεση για τη δράση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και ό,τι θέλει ας γράφει για τον σεβασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο στόχος της Άγκυρας ήταν σαφής: Να προκαλέσει κρίση για να παγώσουν οι έρευνες, αλλά, πάνω από όλα, να μπει στο ράφι η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Να μην γίνει, δηλαδή, πριν από αλλά μετά τη λύση. Με βάση τα όσα λέει ο κ. Έιντε η Άγκυρα πετυχαίνει τον στόχο της. Εάν είναι αλλιώς τα πράγματα, τότε η Κυβέρνηση γιατί του επιτρέπει να δημιουργεί λανθάνουσες παραστάσεις στο εσωτερικό και διεθνώς και δη σε επίπεδο ΕΕ, χωρίς να βρίσκει τρόπο να τον διαψεύσει;
Η εξουδετέρωση του νομικού πλαισίου της ΕΕ
Βεβαίως, με τις αναφορές στις υποχρεώσεις της Τουρκίας και δη στην άρνησή της να τις εκπληρώσει, κάποιος θα ήταν δυνατό να ισχυριστεί ότι πρόκειται για καταπέλτη που την πλήττει ανεπανόρθωτα. Καταπέλτης είναι πολεμικό όπλο, με τη χρήση του οποίου τα τείχη και ο ίδιος ο εχθρός γίνονται κομμάτια! Χωρίς να μηδενίζουμε τις ορθές ανωτέρω αναφορές για τη στάση της Τουρκίας, πιστεύει κανείς ότι η Άγκυρα έχει γίνει από χθες κομμάτια; Ή ότι έχει κόστος;
Το αντίθετο. Εφόσον η Λευκωσία δηλώνει ικανοποιημένη, η Τουρκία εμφανίζεται δυσαρεστημένη για να μπορεί να διεκδικήσει περισσότερα. Αυτά πράττει πάντα. Συνεπώς, θα ήταν επιτυχές και θετικό το περιεχόμενο της έκθεσης εάν: Α. Καταλογίζονταν ευθύνες στην Τουρκία για την κατοχή της Κύπρου. Β. Εάν η επί μακρόν άρνηση της Τουρκίας να εκπληρώσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις συνοδευόταν με πρόσθετα μέτρα. Η Επιτροπή έχει τέτοια δικαιοδοσία, δηλαδή να εισηγηθεί στο Συμβούλιο τη λήψη πρόσθετων μέτρων εφόσον η Άγκυρα κατ' επανάληψη αρνείται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και να σεβαστεί κράτος-μέλος της.
Η Επιτροπή, πάντως, δεν θα το πράξει από μόνη της, αλλά κατόπιν αιτήματος του έχοντος έννομο συμφέρον, δηλαδή του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αλλιώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει λόγο να εμφανιστεί βασιλικότερη του βασιλέως. Δύο είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν έγινε εισήγηση για κυρώσεις:
1. Ο πρώτος είναι ότι η ίδια η Κυβέρνηση ποτέ δεν ζήτησε την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων. Ούτε η υφιστάμενη ούτε η προηγούμενη. Και εφόσον δεν ζητά η Λευκωσία κάτι τέτοιο, η Επιτροπή στο έγγραφο στρατηγικής τονίζει ότι θα προωθήσει τις διαδικασίες για το άνοιγμα άλλων τεσσάρων κεφαλαίων. Πρόκειται για το 23, που αφορά στα θεμελιώδη δικαιώματα, για το 24 (δικαιοσύνη), για το 15 (ενέργεια) και για το 26 (Παιδεία και Πολιτισμός). Ειδικά για το κεφάλαιο 15 πώς είναι δυνατό να γίνεται από τη μια λόγος για παραβιάσεις και αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων κράτους-μέλους εξ αφορμής ζητημάτων ενέργειας, και από την άλλη να γίνεται προσπάθεια για άνοιγμα του σχετικού κεφαλαίου;
Είναι αντίφαση συναφής με το συμφέρον. Η Τουρκία πείθει ότι είναι ενεργειακή οδός και εμείς δεν πείθουμε ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε το φυσικό μας αέριο και να το μεταφέρουμε προς την Ευρώπη.
2. Η ΕΕ θεωρεί ως σημαντικό παράγοντα την Τουρκία στον περιορισμό της ανθρωπιστικής κρίσης, οπότε δεν θα ήθελε να συγκρουστεί μαζί της. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η φετινή συγκυρία δεν βοηθούσε την κυπριακή Κυβέρνηση να ζητήσει κυρώσεις, γιατί το αίτημά της θα έβρισκε σκοπέλους. Κάποιος, όμως, άλλος θα ήταν δυνατό να διερωτηθεί ως εξής:
Ακόμη και αν δικαιολογείται φέτος, γιατί δεν το έπραξε πέρυσι, όταν το Μπαρμπαρός και τα τουρκικά πολεμικά σκάφη ήταν έξω από τη Λεμεσό και όταν η ΕΕ επέβαλλε κυρώσεις στη Ρωσία, λόγω εισβολής στην Κριμαία και κατοχής της; Δεν το έπραξε και δεν το πράττει, διότι υιοθετεί εξευμενιστική πολιτική από το 1974 με πολλά δώρα, χωρίς όμως αντίδωρα. Στην παρούσα, δε, φάση είναι πρόδηλη η παρέμβαση Έιντε. Το γνωρίζουν όλοι στις Βρυξέλλες, αφού στην τελευταία του επίσκεψη, καθώς και στα μηνύματα που στέλνει, αναφέρει ότι βρισκόμαστε μια ανάσα προ της λύσης και ότι καμιά κίνηση δεν θα ήταν ορθό να γίνει από την ΕΕ, που θα δημιουργήσει πρόβλημα με την Τουρκία. Και η θέση αυτή έχει δύο σκέλη.
Το ένα αφορά στο γεγονός ότι δεν θα πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες στην Τουρκία για το Κυπριακό και το άλλο είναι η αποφυγή επιβολής πρόσθετων κυρώσεων και διεκδίκησης του περιεχομένου των υποχρεώσεων της Άγκυρας. Εφόσον η Κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη από το περιεχόμενο του κειμένου, γιατί δεν αξιώνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως και τα λοιπά κόμματα, ως βάση των συνομιλιών και αφήνει την Τουρκία να υποστηρίζει το εξής: Εφόσον βρισκόμαστε κοντά σε λύση θα αναγνωρίσουμε το νέο πολιτειακό σύστημα.
Ερώτημα: Δικαίως ή αδίκως θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι οι αναφορές για τουρκικές υποχρεώσεις χρησιμοποιούνται για εσωτερική κατανάλωση και ότι, παρότι ορθές, στην ουσία, τις βάζουμε και εμείς και η Τουρκία, η τελευταία με τη βοήθεια της στάσης που τηρεί το κομματικό μας σύστημα, στο ράφι; Έτσι, πάντως, εκμηδενίζεται το νομικό πλαίσιο της ΕΕ ως εναλλακτική πρόταση για δημοκρατική λύση, που θα εξουδετερώνει τις τουρκικές θέσεις για πρωτογενές δίκαιο, για πλειοψηφίες επί του εδάφους και του πληθυσμού, για παραμονή εποίκων και για τα συναφή.
Εφόσον εμείς δεν επιμένουμε να μας αναγνωρίσει η Τουρκία, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει ως τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου, δίδεται ή δεν δίδεται η ευκαιρία στην Άγκυρα να ζητά και τα ρέστα, ισχυριζόμενη ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εκλιπούσα και ότι θα αντικατασταθεί από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το σημερινό ψευδοκράτος, το οποίο θα νομιμοποιηθεί ως ένας εκ των δύο συνεταίρων;
Το ειδύλλιο των συνομιλιών
Ας μην κοροϊδευόμαστε, λοιπόν. Εάν διεκδικηθούν από την Κυβέρνηση και το Εθνικό Συμβούλιο όσα στο κείμενο της έκθεσης για την Τουρκία αναφέρονται ως κυπρογενείς υποχρεώσεις, θα είναι δύσκολη η διχοτόμηση της Κύπρου στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως την καθορίζει η 11η Φεβρουαρίου. Ιδού λοιπόν η εναλλακτική φόρμουλα, χωρίς δημαγωγίες. Απόδειξη της ορθότητας του ισχυρισμού μας είναι ότι η Τουρκία δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της και δη εκείνη για την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διότι αν την αναγνωρίσει τότε θα αλλάξει η βάση των συνομιλιών και η οποία λύση θα είναι όντως συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Να, λοιπόν, ακόμη μια εναλλακτική πρόταση και προς το απορριπτικό λεγόμενο στρατόπεδο και προς την Κυβέρνηση. Όσο, δε, για τον κ. Ακιντζί, εάν ζητήσουμε να εφαρμοστούν στην πράξη οι κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας και δη η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα θα δείτε πώς θα δώσει τέλος στο ειδύλλιο των συνομιλιών, όταν η βάση τους θα είναι δημοκρατική και όταν θα αντιληφθεί ότι θα συνθλιβεί από τον καταπέλτη των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών το «ευρωπαϊκό του όραμα» για την επιβολή της φόρμουλας του πρωτογενούς δικαίου, δηλαδή για τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως είναι ο πάγιος στόχος του βαθέος κράτους της Άγκυρας.
