Τουρκία: Αίτια και διακυβεύματα ενός εκλογικού θριάμβου

Μαρία Γιαννακάκη-Ακόμη και τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία δεν πίστευαν στα μάτια τους τη νύχτα της 1ης του Νοέμβρη, καθώς κατάφεραν να συγκεντρώσουν την απόλυτη πλειοψηφία που είχαν χάσει πριν από πέντε μήνες .Το ΑΚΡ πέτυχε την μεγάλη αυτή νίκη στις εκλογές διότι μπόρεσε να αποσπάσει ψηφοφόρους από το MHP και το HDP και να πείσει απρόθυμους ψηφοφόρους που δεν είχαν ψηφίσει τον περασμένο Ιούνιο, να προσέλθουν στις κάλπες , αυξάνοντας έτσι την συμμετοχή στο 88%. .Ιδιαίτερη σπουδή επέδειξε στην αύξηση της συμμετοχής των Τούρκων ψηφοφόρων του εξωτερικού. Οι Τούρκοι μετανάστες στη Γερμανία έδωσαν στο ΑΚΡ το αστρονομικό ποσοστό του 60%. Το Κόμμα διαθέτει εκεί ένα άριστα οργανωμένο δίκτυο με γραφεία και επαγγελματικά στελέχη, οργανωτικές δομές με παρέμβαση σε διάφορα ζητήματα και επηρεάζει οργανώσεις μεταναστών διεκδικώντας τον τίτλο της «γέφυρας» με την πατρίδα.

Έγινε αντιληπτό από την τουρκική κοινή γνώμη ότι, έπειτα από τις εκλογές του Ιουνίου, δεν κατέστη δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης Συνασπισμού, διότι ο αρχηγός του MHP Μπαχτσελί, αρνήθηκε κατηγορηματικά κάθε προοπτική συνεργασίας με το HDP. Το MHP χρεώθηκε δηλαδή την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης και το πλήρωσε στις εκλογές όπου σημείωσε μεγάλες απώλειες. Και αυτό συνιστά επιτυχή τακτική του Ερντοάν που απρόθυμος και ο ίδιος για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού , «φόρτωσε» την αποτυχία σχηματισμού στον Μπαχτσελί

Οι δηλώσεις Ερντοάν ότι «παγώνει» η διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού βοήθησαν στην μετατόπιση δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του MHP προς το AKP καθώς και όσων ψηφοφόρων δεν επιθυμούν την επίλυση του Κουρδικού, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι ψηφοφόροι του MHP . Δικαιώθηκε απόλυτα η  προεκλογική του τακτική την οποία έστρεψε σχεδόν εξολοκλήρου εναντίον των ακροδεξιών. Η ρητορική του στράφηκε και εναντίον του φιλοκουρδικού κόμματος, ωστόσο σε επίπεδο τοπικών οργανώσεων, η προεκλογική δουλειά του ΑΚΡ είχε ως αποκλειστικό στόχο τις ακροδεξιές ψήφους.

O τουρκικός λαός θορυβήθηκε από την κλιμάκωση των επιθέσεων του ΡΚΚ και την τρομοκρατία του ΙSIS. Την ίδια στιγμή το HDP δεν φρόντισε να αποστασιοποιηθεί ανοικτά από το ΡΚΚ με αποτέλεσμα διαρροή σημαντικής του δύναμης προς το ΑΚΡ που εκπροσωπούσε «την σταθερότητα και την ασφάλεια» .

Μετά το συνέδριο του ΑΚΡ στα μέσα Σεπτεμβρίου υπήρξε αναδιοργάνωση στην διοίκηση του κόμματος με αποτέλεσμα την οργανωτικά επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία. Σε αυτό συνέτεινε και η κατάργηση του «κανόνα των τριών θητειών» με αποτέλεσμα σημαντικά ονόματα του κόμματος που δεν συμμετείχαν στις εκλογές τον Ιούνιο να έχουν ενεργό συμμετοχή στις εκλογές  του Νοέμβρη.

Κατά την προεκλογική περίοδο δεν συζητήθηκε σχεδόν καθόλου το ζήτημα του Προεδρικού Συστήματος  (με παράλληλο περιορισμό δημόσιων εμφανίσεων του Ερντοάν), ενώ το ΑΚΡ κατόρθωσε να υιοθετήσει μέρος των προεκλογικών δεσμεύσεων (που αφορούσαν στην οικονομία) του CHP.

Όλα αυτά όμως αποτελούν παρελθόν και η Τουρκική κυβέρνηση δεν μπορεί να αναπαύεται επ’ αόριστον στις δάφνες της εκλογικής της επιτυχίας.Η νέα τουρκική κυβέρνηση έχει μπροστά της τέσσερα σημαντικά προς αντιμετώπιση ζητήματα: την διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού , την αναθέρμανση της οικονομίας, το θέμα εισαγωγής του Προεδρικού Συστήματος και το Κυπριακό.
Νταβούτογλου και Ερντοάν δεν έχουν πια την πολυτέλεια επίκλησης εσωτερικών αντιδράσεων αναφορικά με το Κουρδικό και το Κυπριακό. Το Κουρδικό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο καθώς έχει αποκτήσει πλέον και μια περιφερειακή διάσταση, πλέον της εσωτερικής, και στο Κυπριακό, όσο πλησιάζει η ώρα να συζητηθούν τα θέματα ταμπού των εγγυήσεων και της ασφάλειας, η Τουρκία θα αναγκαστεί να πάρει ξεκάθαρη θέση ενώπιον μιας διεθνούς Κοινότητας, η οποία έχει κάνει ξεκάθαρο ότι αυτές οι συνομιλίες είναι οι τελευταίες που διεξάγονται με όρους επίλυσης και ότι οι επόμενες θα διεξαχθούν με όρους διχοτόμησης.

Η σταθερότητα στην Τουρκία δεν είναι εφικτή όσο το AKP παραμένει κολλημένο στην εξωτερική του πολιτική, η οποία εκθέτει τη χώρα σε απειλές και κινδύνους, και την απομονώνει.
Ενώ στο προεκλογικό πρόγραμμα του AKP γίνεται αναφορά στα παραδοσιακά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η Ε.Ε. το ΝΑΤΟ και το Κυπριακό, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο ζήτημα της Συρίας η μοναδική αναφορά που γίνεται άπτεται μονάχα του θέματος των προσφύγων και δεν υπάρχει καμία απολύτως λέξη για επίλυση της κρίσης στην Συρία. Αυτό δείχνει ότι το ΑKP σκέφτεται μονάχα τον πόλεμο και όχι την ειρήνη στην περιοχή.

Ο Ερντοάν θα πιέσει ασφυκτικά για την αναθεώρηση του Συντάγματος με επίκεντρο το Προεδρικό. Και εδώ ίσως υπάρξει ένας νέος παράγοντας που ακούει στο όνομα Νταβούτογλου: ο Τούρκος πρωθυπουργός βγήκε εξαιρετικά ενισχυμένος από τις εκλογές και είναι αυτός που πιστώνεται τον θρίαμβο. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να θελήσει να ξεφύγει από τον σφικτό εναγκαλισμό του Ερντοάν και να αρχίσει να αρθρώνει δημοσίως τις αντιρρήσεις του, με κυρίαρχες αυτές που αφορούν στην Οικονομία και την εξωτερική πολιτική. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ερντοάν αναδείχθηκε και μέσα από την οικονομική ευνοϊκή συγκυρία και από την θεωρία των μηδενικών προβλημάτων. Σήμερα και τα δύο φαίνεται να αποτελούν τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους του.

Τέλος, η διείσδυση του «Ισλαμικού Κράτους» στην τουρκική κοινωνία και η αναζήτηση ισορροπιών μεταξύ του κοσμικού και του συντηρητικού τμήματος της τουρκικής κοινωνίας αποτελούν σημαντικά αίτια ανησυχίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, και με ενισχυμένη την τουρκική ηγεσία από τη Σύνοδο των G 20 στην Αττάλεια, ο Αλέξης Τσίπρας θα είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης που θα μεταβεί στην Τουρκία μετά τις εκλογές. Η ατζέντα προφανής , οι διαθέσεις της Τουρκίας εκπεφρασμένες και η διάσταση απόψεων δεδομένη.
Το προσφυγικό είναι ένα δυνατό χαρτί, αλλά η Τουρκία έχει πολλά ανοιχτά θέματα και τα περιθώρια κινήσεών της είναι περιορισμένα. Και αυτό το ξέρει καλά...
ΤVXS.GR