Δεν είναι πια κρυφό το όνειρο του Ερντογάν να δει την Τουρκία να
φιγουράρει ανάμεσα στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες του κόσμου -την
Κίνα, τη Βραζιλία, τη Νότια Αφρική- έως το 2023, όταν θα γιορταστούν τα
εκατό χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας, αλλά ο στόχος παραείναι
δύσκολος, λένε οι αναλυτές, ακόμα και μετά την "ολική επαναφορά" της
ισλαμοδεξιάς στην εξουσία.Στη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στο Τόκιο τον περασμένο μήνα, ο
Τούρκος πρόεδρος κάλεσε τους Ιάπωνες επιχειρηματίες να επενδύσουν στη
χώρα του υποσχόμενος ότι θα τριπλασιάσει το μέγεθος της τουρκικής
οικονομίας την επόμενη δεκαετία. «Ο στόχος μας είναι να γίνει η Τουρκία
μία χώρα με ΑΕΠ 2 τρισ. δολαρίων, κατά κεφαλήν εισόδημα 25.000 δολ. και
εξαγωγές 500 δισ. δολαρίων ως το 2023, οπότε θα γιορταστεί η 100ή
επέτειος ίδρυσης της Δημοκρατίας μας", δήλωσε ο Ερντογάν απευθυνόμενος
στους δυνητικούς επενδυτές.Ωστόσο, η επίτευξη των στόχων αυτών φαντάζει όλο και πιο δύσκολη, όπως γράφει η Wall Street Journal, σημειώνοντας πως η ελκυστικότητα της τουρκικής οικονομίας ξεθωριάζει εν μέσω της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης, της αύξησης της βίας και των τρομοκρατικών επιθέσεων και της προοπτικής μιας παρατεταμένης πολιτικής αβεβαιότητας.Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην Άγκυρα παραδέχονται τις δυσκολίες αυτές, αλλά δηλώνουν ότι το κυβερνών AKP μπορεί να επιτύχει τους στόχους του για την οικονομία έως το 2023 διασφαλίζοντας την πολιτική σταθερότητα και υλοποιώντας έναν νέο γύρο πολιτικών και οικονομικών "μεταρρυθμίσεων" -περιλαμβανομένων ενός νέου συντάγματος και της συγκρότησης μίας μεταποιητικής βάσης υψηλής τεχνολογίας. «Η Τουρκία έχει δημιουργήσει μακροοικονομικές ισορροπίες. Τώρα ο στόχος είναι να γίνει μία οικονομία που θα μπορεί να ανταγωνίζεται στο παγκόσμιο σύστημα» λέει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Νουμάν Κουρτουλούς.
Αβαρίες...
Η οικονομία της Τουρκίας, η οποία τριπλασιάστηκε τα 13 χρόνια που κυβερνά το AKP φτάνοντας σε μέγεθος τα περίπου 800 δισ. δολάρια τον χρόνο, παρουσιάζει ήδη σημάδια κόπωσης εξαιτίας τόσο της οικονομικής κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση -που είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής τουρκικών προϊόντων- όσο και της γενικότερης αστάθειας στη Μέση Ανατολή και του συριακού εμφυλίου που έχουν συρρικνώσει σημαντικά μία, κατά το παρελθόν, ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά.Οι τουρκικές εξαγωγές μειώθηκαν 9% το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου εφέτος, συγκρινόμενες με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, παρά τη μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας. Παράλληλα η μεγάλη έξοδος επενδυτών από τις αναδυόμενες οικονομίες -που οφείλεται στην επιβράδυνση της Κίνας και την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων από τη Fed- φαίνεται πως γκρεμίζουν τα όνειρα του Ερντογάν.
«Οι οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας υπονομεύονται από το εξωτερικό περιβάλλον. Όταν είχε προβλήματα η Ε.Ε., υπήρξε στροφή των επενδυτών στη Μέση Ανατολή αλλά τώρα έχει προβλήματα και η Μέση Ανατολή», επεσήμανε αναλυτής του οίκου Fitch σε πρόσφατο συνέδριο στην Κωνσταντινούπολη.Με την πολιτική αβεβαιότητα να αυξάνεται -και την προσδοκία καλύτερων αποδόσεων αλλού- οι διαχειριστές διεθνών κεφαλαίων απέσυραν 6 δισ.. δολάρια από τουρκικές μετοχές και ομόλογα από τις αρχές του 2015 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας.Στα μέσα Οκτωβρίου ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ περιόρισε την πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας στο 3%, από 4%. Ταυτόχρονα αναθεώρησε τους στόχους για το κατά κεφαλήν εισόδημα, καθώς η βουτιά της λίρας μείωσε το μέσο εισόδημα προς τις 9.000 δολάρια, από άνω των 10.000 μέχρι πρότινος - μεγάλο κόστος για το AKP, καθώς προσπαθεί να πείσει τους ψηφοφόρους ότι θα δουν... "καλύτερες μέρες" στην 100ή επέτειο της Τουρκικής Δημοκρατίας με τον τριπλασιασμό του μέσου εισοδήματος τους.
Πορεία για το 2023
Το κλίμα πολιτικής αναταραχής στη χώρα, ο διχασμός και η πόλωση που καλλιέργησε ο Ερντογάν για να συσπειρώσει τους οπαδούς του και να πετύχει την πολυπόθητη αυτοδυναμία κάθε άλλο παρά ενίσχυσαν την εμπιστοσύνη των Τούρκων στη διαχείριση της οικονομίας από την ισλαμοδεξιά.
Σε δημοσκόπηση του Οκτωβρίου το 64% των Τούρκων χαρακτήρισε κακή τη διαχείριση της οικονομίας από τους κυβερνώντες, ενώ πριν από τις εκλογές του Ιουνίου το ποσοστό αυτό κυμαινόταν στο 56%. Αναλόγως, το 58% δήλωσε ότι η χώρα κινείται σε λάθος κατεύθυνση, έναντι 53% πριν την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση.
Οι επιχειρηματίες και οι ενώσεις των εργοδοτών στιγματίζουν έναν ακόμη παράγοντα που θεωρούν ότι μειώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Τουρκία. Αυτό που οι ίδιοι αποκαλούν "πολιτικά υποκινούμενη πίεση" κατά των εταιρειών που έχουν διασυνδέσεις με πολιτικούς εχθρούς του Ερντογάν. Τον Σεπτέμβριο, οι τουρκικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη και σύντομη κράτηση ανώτατων στελεχών του ομίλου Boydak, που είναι ο έβδομος μεγαλύτερος της χώρας, στο πλαίσιο έρευνας με την κατηγορία της... "απόπειρας πραξικοπήματος" κατά του Ερντογάν. Τα τελευταία δύο χρόνια η κυβέρνηση προχώρησε στην κατάσχεση μίας τράπεζας και ακύρωσε κρατικούς διαγωνισμούς που είχαν κατακυρωθεί σε επιχειρηματίες που στο παρελθόν είχαν έρθει σε ρήξη με τον πρόεδρο.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και αναλυτές δηλώνουν ότι η Τουρκία πρέπει να προωθήσει "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις", εάν θέλει να πετύχει τον στόχο της για ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5%. Στη διάρκεια της διακυβέρνησης από το AKP, το δημόσιο χρέος της χώρας μειώθηκε στο 33% του ΑΕΠ -από περίπου 70%- με την αποπληρωμή δανείων του ΔΝΤ και άλλων πιστωτών ωθώντας έτσι προς τα κάτω το κόστος δανεισμού της τουρκικής οικονομίας και διασφαλίζοντας αξιολογήσεις από τους διεθνείς "οίκους" πιστοληπτικής αξιολόγησης για πρώτη φορά ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες.
Σε συνέντευξή του πριν από τις εκλογές της περασμένης Κυριακής, ο υπουργός Οικονομικών προειδοποίησε ότι, αν η Τουρκία δεν μπορέσει να σταθεροποιήσει το πολιτικό της σύστημα και να προωθήσει "μεταρρυθμίσεις", δεν θα διακινδυνεύσει μόνο τους στόχους του 2023, αλλά μπορεί να χάσει και τα κέρδη που έχει επιτύχει από την άνοδο του AKP στην εξουσία το 2002.
ΑΥΓΗ
