Στην Ελλάδα έχουμε χάσει την επαφή με την πραγματικότητα, ζητώντας από τα παιδιά μας να παπαγαλίζουν, να τρέχουν στα φροντιστήρια, να ξυπνούν από τα χαράματα και γενικότερα να συνθλίβονται πνευματικά και σωματικά. Εχοντας την τιμή να μπαίνω κάθε χρόνο σε αμφιθέατρο με πρωτοετείς φοιτητές, μπορώ να δω την εξάντληση στα μάτια τους από τα 12 χρόνια ορθοπεταλιάς. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ρωτήσατε το παιδί σας όχι αν έχει διαβάσει τα μαθήματα του αλλά αν είναι ευτυχισμένο στο σχολείο; Πότε ήταν η τελευταία φορά που το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ενδιαφέρθηκε για τον ψυχικό κόσμο των μαθητών; Βασική προϋπόθεση βέβαια όλων αυτών των δεδομένων είναι η σημαντική μισθολογική αναβάθμιση νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών δευτεροβάθμιας, με διαρκή και ενδελεχή αξιολόγηση του έργου και των επιδόσεών τους.
Ως προς τα πανεπιστήμια, τώρα, οφείλουμε να προσπαθήσουμε να αντιγράψουμε δημιουργικά τις ΗΠΑ. Δεν αρκεί ο πανεπιστημιακός να διδάσκει μόνο στα αμφιθέατρα, αλλά οφείλει να παράγει έργο και πρωτογενείς ιδέες. Φορολογικές απαλλαγές για τους χρηματοδότες ιδιωτικών εδρών. Αρθρα σε επιστημονικά περιοδικά με επιτροπή και τυφλό σύστημα αξιολόγησης, μονογραφίες και ανακοινώσεις σε συνέδρια με κριτές. «Publish or perish» («δημοσίευσε ή τελείωσες») υποστηρίζουν οι Αγγλοσάξονες αναφορικά με τη βασική υποχρέωση του πανεπιστημιακού και αυτό πρέπει να αποτυπωθεί και στα καθ' ημάς, επιβάλλοντας με τον τρόπο αυτό την εμπέδωση της ακαδημαϊκής αριστείας. Βέβαια και εδώ χρειάζεται γενναία μισθολογική αναβάθμιση.
Είναι ανήκουστο ακόμα και για κράτη της υποσαχάριας Αφρικής ο νεαρός λέκτορας που έχει φάει τα χρόνια του στα θρανία και μπαίνει στο πανεπιστήμιο στα 35, στην καλύτερη των περιπτώσεων να πληρώνεται λιγότερο από έναν 22χρονο ανθυπολοχαγό ή έναν 40χρονο επαγγελματία οπλίτη. Η αλλαγή για την πατρίδα θα έλθει μέσα από την έρευνα του νεαρού λέκτορα και τη γνώση που θα μεταφέρει στη νεολαία του τόπου αυτού. Και σε αυτή την περίπτωση βέβαια η διαρκής αξιολόγηση, που ήδη γίνεται στα πανεπιστήμια της χώρας, είναι απαραίτητη, ώστε τα χρήματα του δοκιμαζόμενου Ελληνα φορολογουμένου να πιάνουν τόπο.
Σπύρος Λίτσας
