Oμάδα Κούρδων δικηγόρων,
ακτιβιστών που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και
μελών της ομάδας δικαστικής υποστήριξης του φυλακισμένου στο νησί-φυλακή
Ιμραλί, ηγέτη των Κούρδων της Τουρκίας, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, βρίσκεται
αυτές τις ημέρες στην Αθήνα.Η «Εφ.Συν.» μίλησε με τη δικηγόρο Εμπρού Γκιουνάι για τις συνθήκες
κράτησης του Οτσαλάν, ο οποίος παραμένει έγκλειστος και απομονωμένος τα
τελευταία χρόνια χωρίς καμία επαφή με τους δικηγόρους του.Η Εμπρού Γκιουνάι γεννήθηκε στο Τουρκικό Κουρδιστάν, στο Μπινγκόλ, και ήδη από το Λύκειο, στρατεύτηκε στον αγώνα των Κούρδων.Αποφάσισε να γίνει δικηγόρος, ευαισθητοποιημένη από τις παραβιάσεις
των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κρατική πολιτική που κατατάσσει τους
Κούρδους, αλλά και τους αριστερούς Τούρκους σε πολίτες δεύτερης
κατηγορίας.
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Ντιγιάρμπακιρ και εντάχθηκε στην ομάδα δικηγόρων που υπερασπίζεται τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
Τον επισκέφθηκε στο Ιμραλί, τον Μάρτιο του 2009, σε μια από τις σπάνιες φορές που επέτρεψαν οι Αρχές την επικοινωνία του Κούρδου ηγέτη με τους δικηγόρους του, για να βρεθεί σχεδόν αμέσως μετά και η ίδια κρατούμενη, με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο.
Συνελήφθη το 2009 κατά τη διάρκεια ενός κύματος μαζικών συλλήψεων εις βάρος της Ενωσης Κουρδικών Κοινοτήτων και του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κόμματος, μαζί με πολλούς άλλους δικηγόρους, δημάρχους και εκλεγμένους Κούρδους βουλευτές, όπως η Σελμά Αλμάκ και ο Κεμάλ Ακτάς.
Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση και μεταφέρθηκε στη φυλακή του Ντιγιάρμπακιρ, σε πτέρυγα γυναικών πολιτικών κρατουμένων.
Εξέτισε ολόκληρη την ποινή της μέσα σε ένα κελί δυναμικότητας οκτώ ατόμων, που όμως «φιλοξενούσε» 15-20 γυναίκες, και έζησε από κοντά τις κινητοποιήσεις του 2012, όταν χιλιάδες κρατούμενοι έκαναν απεργία πείνας μέχρι θανάτου με αιτήματα να καταργηθούν τα λευκά κελιά, να επιτραπεί η χρήση της κουρδικής γλώσσας στα δικαστήρια, να επιλυθεί το κουρδικό ζήτημα με ειρηνικό τρόπο και να αρθεί το καθεστώς απομόνωσης του Οτσαλάν.
Αποφυλακίστηκε το 2014 και αμέσως επανεντάχθηκε στην ομάδα δικηγόρων του Κούρδου ηγέτη.
Η εμπειρία της από την επίσκεψη στο Ιμραλί είναι σπάνια, καθώς τα τελευταία πέντε χρόνια οι τουρκικές αρχές δεν επιτρέπουν την επικοινωνία των δικηγόρων με τον «Απο».
«Το κράτος χρησιμοποιεί την επικοινωνία αυτή ως πολιτικό όπλο και ανάλογα με την πολιτική κατάσταση, από τη σύλληψή του το 1999 έως σήμερα, ανοίγει ή κλείνει τη στρόφιγγα με μεγάλα, πολυετή διαστήματα πλήρους απομόνωσης» λέει η Γκιουνάι και περιγράφει τη διαδικασία και την επίσκεψή της στο Ιμραλί.
«Οταν το κράτος επιτρέπει την πρόσβαση, μπορούν να μεταβούν στο νησί-φυλακή μέχρι τέσσερα άτομα, «γιατί τόσους χωράει η βάρκα που περνάει απέναντι», ισχυρίζονται οι Αρχές.
Γίνεται αίτηση την προηγουμένη ημέρα και αποφασίζει εισαγγελέας κατά το δοκούν. Δεν μπορούν να τον δουν όλοι οι δικηγόροι του.
Ποιοι θα πάνε αποφασίζεται από τον εισαγγελέα. Σε 12 από τους πιο έμπειρους δικηγόρους του έχει απαγορευτεί η πρόσβαση με δικαστική απόφαση.
Το επισκεπτήριο προβλέπεται μόνο κάθε Τετάρτη, εφόσον το επιτρέπει ο καιρός, καθώς το θαλάσσιο ταξίδι από την ακτή της Μπούρσα προς το νησί του Ιμραλί κρατάει σχεδόν τρεις ώρες.
Η περιοχή γύρω από το νησί είναι απαγορευμένη, σε ακτίνα πέντε μιλίων, καθώς θεωρείται στρατιωτική ζώνη υψίστης ασφαλείας. Στην αποβίβαση γίνεται αυστηρός έλεγχος των επισκεπτών.
Οι δικηγόροι μεταφέρονται με αστυνομική συνοδεία σε ειδικό χώρο και συναντούν τον Οτσαλάν με την παρουσία μέσα στον χώρο φρουρών του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Ολες οι συνομιλίες -που γίνονται υποχρεωτικά στα τουρκικά και απαγορεύεται να γίνονται στα κουρδικά- καταγράφονται επίσημα με μαγνητόφωνο και δεν υπάρχει ιδιωτική επικοινωνία.
Ο Οτσαλάν κάθεται σε καρέκλα σε απόσταση από τους δικηγόρους, απαγορεύεται κάθε επαφή και η συνομιλία μπορεί να διαρκέσει το πολύ δύο ώρες, αλλά και αυτό είναι σχετικό, καθώς πολλές φορές διαρκεί πολύ λιγότερο.
Τα τελευταία πέντε χρόνια είδε μόνο μία φορά τον αδελφό του και άλλη μια φορά μια αντιπροσωπεία του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, τον Απρίλιο του 2015, λίγο πριν από τις εκλογές.
Στο Ιμραλί έχει επιβληθεί ειδικός κανονισμός με τον οποίο αναιρούνται πολλά από τα δικαιώματα των κρατουμένων και επιβάλλονται αυστηρότατες πειθαρχικές ποινές.
Μοναδικό του «προνόμιο», που ισχύει όμως για όλους τους κρατούμενους στην Τουρκία, είναι ότι μπορεί να δανείζεται 3 βιβλία κάθε φορά από τη βιβλιοθήκη της φυλακής, που διαθέτει 3.000 τόμους.
Αν και προβλέπεται από τον κώδικα των φυλακών στην Τουρκία τηλεφωνική επικοινωνία, ο Οτσαλάν δεν έχει αυτό το δικαίωμα, ούτε και του επιτρέπουν να έχει αλληλογραφία, έστω και με λογοκρισία.
Επιτρέπεται όμως να δέχεται γράμματα μόνο από φυλακισμένους (!) αλλά πολλές φορές τα γράμματα αυτά έχουν άθικτη μόνο την πρώτη παράγραφο, με την καλημέρα και το όνομα του αποστολέα, και όλο το άλλο κείμενο είναι σβησμένο με μαύρο μελάνι.Μέχρι το 2013 δεν είχε τηλεόραση, τώρα έχει, όπως και ραδιόφωνο, μόνο με κρατικά κανάλια, μόνο έναν σταθμό. Μπορεί πάντως να αγοράζει εφημερίδες - μόνο αυτές που είναι γραμμένες σε τουρκική γλώσσα.Ζει σε ένα κελί μόνος του, κάτω από 24ωρη παρακολούθηση, με κάμερες μέσα στο κελί του. Στο νησί έχει πολλή υγρασία και αυτό τον δυσκολεύει στην αναπνοή, καθώς αντιμετωπίζει αναπνευστικά προβλήματα και πάσχει από αλλεργικές ρινίτιδες και άσθμα.Στο νησί δεν υπάρχει γιατρός για τους κρατούμενους και δεν έχει μεταφερθεί ποτέ σε νοσοκομείο εκτός του Ιμραλί.
Δεν είναι γνωστό αν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και αν ναι, τι είδους φάρμακα του δίνουν. Ζητήσαμε να μεταβεί επιτροπή γιατρών να τον εξετάσει, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.
Τον Μάρτιο του 2014 βγήκε απόφαση από ευρωπαϊκή επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με την οποία θεωρείται παράνομη η απαγόρευση επίσκεψης των δικηγόρων που έχει επιβάλει το τουρκικό κράτος. «Τώρα έχουμε προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη. Ο Οτσαλάν έχει πει στο παρελθόν ότι η σύλληψή του ήταν προάγγελος των απαγωγών που έκανε η CIA με τις γνωστές κουκούλες, τη νάρκωση, τη μεταφορά με αεροπλάνα και τη μεταγωγή σε φυλακή τύπου Γκουαντάναμο, σε συνθήκες απομόνωσης».
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Ντιγιάρμπακιρ και εντάχθηκε στην ομάδα δικηγόρων που υπερασπίζεται τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
Τον επισκέφθηκε στο Ιμραλί, τον Μάρτιο του 2009, σε μια από τις σπάνιες φορές που επέτρεψαν οι Αρχές την επικοινωνία του Κούρδου ηγέτη με τους δικηγόρους του, για να βρεθεί σχεδόν αμέσως μετά και η ίδια κρατούμενη, με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο.
Συνελήφθη το 2009 κατά τη διάρκεια ενός κύματος μαζικών συλλήψεων εις βάρος της Ενωσης Κουρδικών Κοινοτήτων και του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κόμματος, μαζί με πολλούς άλλους δικηγόρους, δημάρχους και εκλεγμένους Κούρδους βουλευτές, όπως η Σελμά Αλμάκ και ο Κεμάλ Ακτάς.
Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση και μεταφέρθηκε στη φυλακή του Ντιγιάρμπακιρ, σε πτέρυγα γυναικών πολιτικών κρατουμένων.
Εξέτισε ολόκληρη την ποινή της μέσα σε ένα κελί δυναμικότητας οκτώ ατόμων, που όμως «φιλοξενούσε» 15-20 γυναίκες, και έζησε από κοντά τις κινητοποιήσεις του 2012, όταν χιλιάδες κρατούμενοι έκαναν απεργία πείνας μέχρι θανάτου με αιτήματα να καταργηθούν τα λευκά κελιά, να επιτραπεί η χρήση της κουρδικής γλώσσας στα δικαστήρια, να επιλυθεί το κουρδικό ζήτημα με ειρηνικό τρόπο και να αρθεί το καθεστώς απομόνωσης του Οτσαλάν.
Αποφυλακίστηκε το 2014 και αμέσως επανεντάχθηκε στην ομάδα δικηγόρων του Κούρδου ηγέτη.Η εμπειρία της από την επίσκεψη στο Ιμραλί είναι σπάνια, καθώς τα τελευταία πέντε χρόνια οι τουρκικές αρχές δεν επιτρέπουν την επικοινωνία των δικηγόρων με τον «Απο».
«Το κράτος χρησιμοποιεί την επικοινωνία αυτή ως πολιτικό όπλο και ανάλογα με την πολιτική κατάσταση, από τη σύλληψή του το 1999 έως σήμερα, ανοίγει ή κλείνει τη στρόφιγγα με μεγάλα, πολυετή διαστήματα πλήρους απομόνωσης» λέει η Γκιουνάι και περιγράφει τη διαδικασία και την επίσκεψή της στο Ιμραλί.
«Οταν το κράτος επιτρέπει την πρόσβαση, μπορούν να μεταβούν στο νησί-φυλακή μέχρι τέσσερα άτομα, «γιατί τόσους χωράει η βάρκα που περνάει απέναντι», ισχυρίζονται οι Αρχές.
Γίνεται αίτηση την προηγουμένη ημέρα και αποφασίζει εισαγγελέας κατά το δοκούν. Δεν μπορούν να τον δουν όλοι οι δικηγόροι του.
Ποιοι θα πάνε αποφασίζεται από τον εισαγγελέα. Σε 12 από τους πιο έμπειρους δικηγόρους του έχει απαγορευτεί η πρόσβαση με δικαστική απόφαση.
Το επισκεπτήριο προβλέπεται μόνο κάθε Τετάρτη, εφόσον το επιτρέπει ο καιρός, καθώς το θαλάσσιο ταξίδι από την ακτή της Μπούρσα προς το νησί του Ιμραλί κρατάει σχεδόν τρεις ώρες.
Η περιοχή γύρω από το νησί είναι απαγορευμένη, σε ακτίνα πέντε μιλίων, καθώς θεωρείται στρατιωτική ζώνη υψίστης ασφαλείας. Στην αποβίβαση γίνεται αυστηρός έλεγχος των επισκεπτών.
Οι δικηγόροι μεταφέρονται με αστυνομική συνοδεία σε ειδικό χώρο και συναντούν τον Οτσαλάν με την παρουσία μέσα στον χώρο φρουρών του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Ολες οι συνομιλίες -που γίνονται υποχρεωτικά στα τουρκικά και απαγορεύεται να γίνονται στα κουρδικά- καταγράφονται επίσημα με μαγνητόφωνο και δεν υπάρχει ιδιωτική επικοινωνία.
Ο Οτσαλάν κάθεται σε καρέκλα σε απόσταση από τους δικηγόρους, απαγορεύεται κάθε επαφή και η συνομιλία μπορεί να διαρκέσει το πολύ δύο ώρες, αλλά και αυτό είναι σχετικό, καθώς πολλές φορές διαρκεί πολύ λιγότερο.
Τα τελευταία πέντε χρόνια είδε μόνο μία φορά τον αδελφό του και άλλη μια φορά μια αντιπροσωπεία του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, τον Απρίλιο του 2015, λίγο πριν από τις εκλογές.
Στο Ιμραλί έχει επιβληθεί ειδικός κανονισμός με τον οποίο αναιρούνται πολλά από τα δικαιώματα των κρατουμένων και επιβάλλονται αυστηρότατες πειθαρχικές ποινές.
Μόνιμη απομόνωση
Οι αρχές της φυλακής έχουν επιβάλει 13 φορές ποινή στον Οτσαλάν και τον έβαλαν σε αυστηρή απομόνωση, χωρίς προαυλισμό για συνολικά 200 ημέρες.Κατηγορήθηκε ότι στα ελάχιστα επισκεπτήρια που είχε δεχτεί στο παρελθόν έκανε πολιτική προπαγάνδα, όπως ισχυρίστηκαν οι Αρχές ακούγοντας τις συνομιλίες με τους δικηγόρους του.Εως το 2009, ζούσε μόνος του στη φυλακή, αλλά μετά από εκθέσεις του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι Αρχές μετέφεραν στο Ιμραλί άλλους πέντε πολιτικούς κρατούμενους, με τους οποίους προαυλίζεται δύο φορές την εβδομάδα για ένα δίωρο. Επίσης του επιτρέπουν δύο ώρες την εβδομάδα να αθλείται.
Μοναδικό του «προνόμιο», που ισχύει όμως για όλους τους κρατούμενους στην Τουρκία, είναι ότι μπορεί να δανείζεται 3 βιβλία κάθε φορά από τη βιβλιοθήκη της φυλακής, που διαθέτει 3.000 τόμους.
Αν και προβλέπεται από τον κώδικα των φυλακών στην Τουρκία τηλεφωνική επικοινωνία, ο Οτσαλάν δεν έχει αυτό το δικαίωμα, ούτε και του επιτρέπουν να έχει αλληλογραφία, έστω και με λογοκρισία.
Επιτρέπεται όμως να δέχεται γράμματα μόνο από φυλακισμένους (!) αλλά πολλές φορές τα γράμματα αυτά έχουν άθικτη μόνο την πρώτη παράγραφο, με την καλημέρα και το όνομα του αποστολέα, και όλο το άλλο κείμενο είναι σβησμένο με μαύρο μελάνι.Μέχρι το 2013 δεν είχε τηλεόραση, τώρα έχει, όπως και ραδιόφωνο, μόνο με κρατικά κανάλια, μόνο έναν σταθμό. Μπορεί πάντως να αγοράζει εφημερίδες - μόνο αυτές που είναι γραμμένες σε τουρκική γλώσσα.Ζει σε ένα κελί μόνος του, κάτω από 24ωρη παρακολούθηση, με κάμερες μέσα στο κελί του. Στο νησί έχει πολλή υγρασία και αυτό τον δυσκολεύει στην αναπνοή, καθώς αντιμετωπίζει αναπνευστικά προβλήματα και πάσχει από αλλεργικές ρινίτιδες και άσθμα.Στο νησί δεν υπάρχει γιατρός για τους κρατούμενους και δεν έχει μεταφερθεί ποτέ σε νοσοκομείο εκτός του Ιμραλί.
Δεν είναι γνωστό αν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και αν ναι, τι είδους φάρμακα του δίνουν. Ζητήσαμε να μεταβεί επιτροπή γιατρών να τον εξετάσει, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.
Τον Μάρτιο του 2014 βγήκε απόφαση από ευρωπαϊκή επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με την οποία θεωρείται παράνομη η απαγόρευση επίσκεψης των δικηγόρων που έχει επιβάλει το τουρκικό κράτος. «Τώρα έχουμε προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη. Ο Οτσαλάν έχει πει στο παρελθόν ότι η σύλληψή του ήταν προάγγελος των απαγωγών που έκανε η CIA με τις γνωστές κουκούλες, τη νάρκωση, τη μεταφορά με αεροπλάνα και τη μεταγωγή σε φυλακή τύπου Γκουαντάναμο, σε συνθήκες απομόνωσης».
