Υπάρχει
κοινός παρονομαστής ανάμεσα σε δύο ανόμοιες περιοχές όπως η Καταλονία
και η Σκοτία, με διαφορετική θέση και ειδικό βάρος η καθεμία στο κράτος
στο οποίο ανήκουν; Η απάντηση είναι θετική και αφορά τη δυναμική προς τη
συγκρότηση ανεξάρτητου κράτους που έχει βαθιές ρίζες στο ιστορικό
παρελθόν αλλά και αναφορές στο πρόσφατο παρελθόν και το παρόν: ούτε η
εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής έδωσε ξεκάθαρη προοπτική στις σχέσεις
της Βαρκελώνης με τη Μαδρίτη, ούτε το δημοψήφισμα της 18.9.14 έκλεισε τη
διεκδίκηση πλήρους χειραφέτησης του Εδιμβούργου από το Λονδίνο.Η πορεία προς την απόσχιση-ανεξαρτησία της Καταλονίας και της Σκοτίας συνδέεται με τη θέση της Ισπανίας και της Βρετανίας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση:• Οσο συνεχίζεται η πολιτική λιτότητας του Ραχόι, όσο η Ισπανία θα βυθίζεται σε σπιράλ αποπληθωρισμού με παρατεταμένη ύφεση και μαζική μακροχρόνια ανεργία, τόσο θα πριμοδοτούνται τα αποσχιστικά-εθνικιστικά κινήματα στην Καταλονία αλλά και στη Χώρα των Βάσκων, με κυρίαρχη την ψευδαίσθηση ότι η ανεξαρτησία είναι συνώνυμη της εξόδου από την κρίση.• Αν το Ηνωμένο Βασίλειο εγκλωβισθεί σε ένα «ναι» υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ στο δημοψήφισμα στο οποίο δεσμεύθηκε ο Κάμερον, τότε για τη Σκοτία η ανεξαρτησία θα γίνει συνώνυμη της επιλογής παραμονής στην Ευρώπη, ένα σκηνικό στους αντίποδες αυτού που είχε διαμορφωθεί πριν από έναν χρόνο όταν το διαζύγιο του Εδιμβούργου με το Λονδίνο σήμαινε αυτόματη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η παραπάνω δυναμική είναι γνωστή από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν στη Γιουγκοσλαβία και την ΕΣΣΔ η απόσχιση και η ανεξαρτησία των ομόσπονδων δημοκρατιών είχαν συνδεθεί με την ταχύτερη έξοδο από το μοντέλο του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού», με άλλα λόγια με την προσδοκία μιας με συνοπτικές διαδικασίες μετάβασης στην οικονομία της αγοράς. Πιο κρίσιμη όμως από την εξέλιξη της αποσχιστικής δυναμικής στην Καταλονία και τη Σκοτία είναι η επίδραση της σκληρής δημοσιονομικής λιτότητας στην απόκλιση Βορρά - Νότου στην Ιταλία. Κατά πόσο δηλαδή η παραδοσιακή δυσθυμία του Βορρά για τον επιδοτούμενο και παρασιτικό Νότο θα μεταλλαχθεί σε απερίφραστη πλειοψηφική αποσχιστική δυναμική, με την προσδοκία αναβάθμισης της Βόρειας Ιταλίας στους συσχετισμούς ΕΕ - Ευρωζώνης. Το ευρώ και η Συνθήκη Σένγκεν αποδραματοποιούν την απόσχιση, καθώς πλέον η ανεξαρτησία δεν σημαίνει ούτε υιοθέτηση νέου εθνικού νομίσματος ούτε ελέγχους διαβατηρίων και τελωνειακές διαδικασίες, με μόνη διαφορά τον τερματισμό της συνεισφοράς εσόδων στον κεντρικό κρατικό προϋπολογισμό.
kapopoulos@pegasus.gr
