Οι προθέσεις του Ερντογάν διαφάνηκαν από την πρώτη στιγμή της συμφωνίας με τους Αμερικανούς για χρήση της βάσης του Ινσιρλίκ για επιχειρήσεις κατά του ΙΚ. Σχεδόν ταυτόχρονα η Άγκυρα ανακοίνωσε τις δικές τις επιδρομές κατά του ΙΚ αλλά και κατά των Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ με την δικαιολογία ότι είναι και οι δύο τρομοκρατικές οργανώσεις και άρα θα πρέπει να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης. Στην πράξη οι επιχειρήσεις των Τούρκων στρέφονταν κυρίως κατά των Κούρδων παρά κατά των ισλαμιστών.

Στόχος η πρόκληση εκείνης της αναταραχής η οποία θα ήγειρε το εθνικιστικό συναίσθημα ανάμεσα στους Τούρκους με την ελπίδα ότι αυτό θα αποτυπωθεί εν συνεχεία σε εκλογικό όφελος για το ΑΚΡ. Κέρδος για το ΑΚΡ σημαίνει αυτοδυναμία στην τουρκική εθνοσυνέλευση. Αυτοδυναμία σημαίνει τροποποίηση του συντάγματος και ενίσχυση των εξουσιών του Τούρκου προέδρου.

Προκειμένου να υλοποιηθεί αυτή η εξίσωση ο Ερντογάν συνέβαλε από το παρασκήνιο στο να οδηγηθούν σε ναυάγιο οι συνομιλίες μεταξύ του ΑΚΡ και του βασικού κόμματος της αντιπολίτευσης. Να περάσει το μήνυμα ότι χωρίς ένα ισχυρό κόμμα εξουσίας η χώρα εισέρχεται σε πολιτική αστάθεια και κινδυνεύει. Για να μπορέσει το ΑΚΡ να πάρει πίσω τις χαμένες ψήφους θα έπρεπε να κτυπηθεί το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα.

Πέραν αυτού ο Ερντογάν θέλησε να στείλει το μήνυμα του ισχυρού ηγέτη. Ότι δηλαδή την ώρα που τα κόμματα τσακώνονται για την διακυβέρνηση υπάρχει αυτός που κρατά τη χώρα ενωμένη και ισχυρή. Να στείλει το μήνυμα πως ενισχύοντας τις δικές του εξουσίες ενισχύεται και η Τουρκία.

Οι προθέσεις του Ερντογάν είναι ξεκάθαρες και είναι κάτι που προκαλεί ανησυχία στις χώρες της περιοχής. Πλέον όλοι συμφωνούν πως έχουν να κάνουν με ένα ηγέτη που το πάθος του για την εξουσία τον κάνει όλο και πιο επιθετικό. Ουδείς μπορεί να γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φτάσει ή μέχρι που θα σταματήσει.

Και όλα αυτά δεν είναι άσχετα με την Κύπρο. Εάν αποτύχει η σημερινή προσπάθειά του Ερντογάν στο μέτωπο της Συρίας θα πρέπει πλέον να αναμένεται ότι θα στραφεί προς άλλες κατευθύνσεις. Και ο επόμενος πιθανός στόχος δεν αποκλείεται να είναι η Κύπρος. Εξάλλου το έκανε και στο παρελθόν -είτε παίζοντας τον σκληρό και αδιάλλακτο είτε παίζοντας τον διαλλακτικό και φιλειρηνιστή- προκειμένου να εξασφαλίσει οφέλη.

Από την άλλη ένας συνεχιζόμενος πόλεμος με τους Κούρδους ενδεχομένως να επιφέρει νέες προστριβές με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προστριβές που σίγουρα θα επηρεάσουν τον ήδη προβληματικό διάλογο ΕΕ-Τουρκίας στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Εξέλιξη που και πάλι θα έχει αντίκτυπο και στην περίπτωση της Κύπρου και ειδικότερα τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού.

Είναι εμφανές πως τα παιχνίδια του Ερντογάν με την εξουσία δεν είναι εσωτερικό πρόβλημα της Τουρκίας, αλλά αποτελεί πηγή αστάθειας για την ευρύτερη περιοχή.

Καλοπιάσματα από τις ΗΠΑ
Η Ουάσινγκτον μπροστά στον φόβο να μην αναθεωρήσει την απόφασή της η Τουρκία και να επιτρέψει τη χρήση της βάσης Ινσιρλίκ, δείχνει αδύναμη να αντιδράσει στα παιχνίδια του Ερντογάν έστω κι αν τα αναγνωρίζει. Γι’ αυτό και επέλεξε να καλέσει την Τουρκία να μην προβαίνει σε μονομερείς επιχειρήσεις κατά θέσεων του ΙΚ εντός της Συρίας μέχρι που να ενταχθεί ενεργά στη διεθνή συμμαχία, ώστε να υπάρχει συντονισμός.

Δυτική διπλωματική πηγή στην Άγκυρα ενέταξε αυτή την κίνηση στο πλαίσιο του συντονισμού των επιχειρήσεων για να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα.

Ως προς τις επιχειρήσεις κατά του ΡΚΚ η Ουάσινγκτον κρατά μια περίεργη στάση. Αν και αναγνωρίζει ότι οι Κούρδοι είναι η μόνη δύναμη επί του εδάφους που κατάφερε να νικήσει το ΙΚ και ενδεχομένως η συνεργασία με την Τουρκία να έχει αρνητικές επιπτώσεις, προσπαθεί να περάσει το μήνυμα ότι άλλο ΡΚΚ και άλλο Κούρδοι της Συρίας. Γι’ αυτό και η θέση από τους Αμερικανούς ότι δήθεν «αποτελεί δικαίωμα της Τουρκίας να λαμβάνει μέτρα κατά του ΡΚΚ». 
 
Τετελεσμένα επί του εδάφους
Η επιθυμία της Τουρκίας να χαράξει ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία δεν αποτελεί κάτι καινούργιο, αλλά πρόκειται για σχέδια τα οποία θέλει να πραγματοποιήσει.

Η Άγκυρα καθ’ όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων στην περιοχή υποστήριζε πως θα πρέπει να δημιουργηθούν ζώνες ασφαλείας προκειμένου να μπορεί η ίδια να προστατέψει τα σύνορά της. Αυτό ήταν κι ένα από τα πρώτα αιτήματα που έθεσε προς την Ουάσινγκτον προκειμένου να αποδεχθεί τη χρήση της βάσης του Ινσιρλίκ.

Πριν από μερικές ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προσπάθησε να δικαιολογήσει τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας με πρόσχημα τα σχεδόν δύο εκατομμύρια πρόσφυγες που αναζήτησαν καταφύγιο στο τουρκικό έδαφος. Σύμφωνα με τον Τσαβούσογλου «μόλις η περιοχή καθαρίσει από την παρουσία του ISIS, η ζώνη ασφαλείας θα δημιουργηθεί από μόνη της και οι εκτοπισμένοι θα επεκταθούν στην περιοχή». 

Αυτό που πραγματικά θέλει η Τουρκία είναι να πάρει κι αυτή ένα κομμάτι από τη διαμελισμένη Συρία. Κι υπάρχει διπλός στόχος πίσω από αυτό, να εισχωρήσει για τα καλά στο συριακό έδαφος και από την άλλη να ελέγχει μια ακόμη κουρδική περιοχή.

Για την Τουρκία εχθρός δεν είναι οι ισλαμιστές του ΙΚ αλλά οι Κούρδοι και η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. 

Μια ζώνη εντός του συριακού εδάφους μπορεί να μην προσφέρει εκείνη την ασφάλεια που λέει ότι θα εξασφαλίσει η Τουρκία. Γιατί οι μετριοπαθείς αντικαθεστωτικοί, όπως τους χαρακτηρίζει η Τουρκία, μπορεί να μην είναι ένα ακόμα ΙΚ αλλά οι διασυνδέσεις τους με την Αλ-Κάιντα δεν είναι κάτι το άγνωστο. Και ο κίνδυνος η Συρία να μετατραπεί σε Λιβύη-2, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, να μην αποτελεί σοβαρό ενδεχόμενο. 

Γράφει: Ανδρέας Πιμπίσιης-ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ