Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη-Η ΕΚΛΙΠΟΥΣΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ
- Η χωριστή κρατική συνείδηση του Ακιντζί, ο καβγάς με τον Ερντογάν, και πώς η Άγκυρα με μια κίνηση ματ μπορεί να κλειδώσει τη διευθέτηση με βάση τα στρατηγικά της συμφέροντα. Πώς και γιατί εκτελέστηκε η ελπίδα της ΕΕ και οι εναλλακτικές στρατηγικές
- Οι έρευνες για το φυσικό αέριο από την ENI και την TOTAL πάγωσαν, όπως το ζήτησε η Τουρκία, για να μπούμε σε συνομιλίες και αν λυθεί το Κυπριακό, αντί τερματικού, να περάσει ο αγωγός από την Κύπρο στην Τουρκία, όπως υποστηρίζει και ο κ. Ακιντζί
- Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι από την πρώτη στιγμή διεφάνη διαφορά μεταξύ Ακιντζί και Ερντογάν; Πρόκειται για διαφορά εντός ή εκτός του διχοτομικού πλαισίου λύσης; Τι είπε ο Ακιντζί; Μίλησε για «αδελφές χώρες», δηλαδή αναφέρθηκε στο δικό του «κράτος με το τουρκικό», το οποίο θέλει να ενηλικιώσει…
Οι πλανήτες μπορούν να μπουν στη σειρά για να οδηγήσουν σε διευθέτηση του Κυπριακού. Το ζητούμενο όμως είναι το εξής: Θα είναι όντως λύση δημοκρατική και βιώσιμη, σύμφωνη με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, ή θα συνιστά διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία θα διχοτομηθεί, όπως η συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου προνοεί, σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη; Η «εκλογή» στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων του Μουσταφά Ακιντζί δημιουργεί θετικό βήμα προς την Κύπρο των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών, εφόσον βεβαίως ανάψει το πράσινο φως η Τουρκία.
Το οικονομικό μπουμ και η ΕΕ
Γιατί λοιπόν οι πλανήτες των «δυο συνιστώντων κρατών» μπορούν να μπουν στη σειρά:
Οι αντιστάσεις της ελλαδικής και της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι περιορισμένες, με τους συντελεστές ισχύος να βρίσκονται στα μαύρα τους τα χάλια. Η Ελλάδα έχει τα δικά της οικονομικά προβλήματα. Η προτεραιότητα της ελληνικής κυβέρνησης και προφανώς των Ελλαδιτών δεν είναι το Κυπριακό, αλλά η δική τους επί του παρόντος επιβίωση. Συνεπώς, και οι αντιστάσεις τους είναι περιορισμένες. Λόγω, δε, της οικονομικής κρίσης στην Κύπρο άρχισαν ήδη οι ισχυρισμοί ότι η διευθέτηση θα είναι χρυσοφόρα, θα ανοίξουν δουλειές και θα γίνει οικονομικό μπουμ. Δεν εξηγούν όμως πού στηρίζεται η λογική του οικονομικού μπουμ, όταν ακόμη δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες του νέου πολιτειακού συστήματος.
Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι θα υπάρχουν τέσσερεις Βουλές (μία για κάθε κρατίδιο, η κοινή Βουλή και Γερουσία) και τρεις δημόσιες υπηρεσίες και ούτω καθεξής. Ποιος θα τα πληρώνει αυτά και πώς; Υπενθυμίζουμε δε, ότι η δική μας πλευρά είχε εισηγηθεί σε περίπτωση λύσης να γίνει η Κύπρος από μια και ενιαία περιφέρεια σε δυο σχετικά με την παροχή των χρημάτων για τα διαρθρωτικά ταμεία. Οπότε τα κονδύλια της ΕΕ θα πηγαίνουν στον Βορρά και όχι στον Νότο. Και από την άλλη, υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι η Άγκυρα, με τις δικές της εταιρείες, δεν θα μπει στο παιχνίδι και ότι τελικά δεν θα κινδυνέψουμε να αγοραστούμε, σίγουρα ο Βορράς, και να απορροφηθούμε οικονομικά από τον τουρκικό γίγαντα;
Η ΕΕ θέλει να τελειώνει με το Κυπριακό όπως-όπως, διότι εμείς τροφοδοτούμε μια τέτοια πολιτική. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχει άλλα πιο σοβαρά προβλήματα να ασχοληθεί. Εμείς οι ίδιοι δεν καταστήσαμε το πρόβλημα και δικό της, παρά μόνο την αφήσαμε να έχει ρόλο τρίτου, περίπου θεατή. Άρα θα δεχθεί ό,τι αποφασίσουν οι δυο πλευρές. Τα περί της εναρμόνισης της λύσης με το κοινοτικό κεκτημένο δεν εξαρτώνται από τις Βρυξέλλες, αλλά από τη Λευκωσία.
Άλλωστε και οι τοπικές αποκλίσεις είναι τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Εάν ο έχων έννομο συμφέρον δεν το διεκδικεί, δεν πρόκειται οι Βρυξέλλες να εμφανιστούν βασιλικότερες του Βασιλέως. Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του τέως Βρετανού πρέσβη στη Λευκωσία, ο οποίος τόνισε στο ΡΙΚ ότι, «η εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου δεν μπορεί να αποτελεί εμπόδιο για τη λύση». Καμιά επί τούτου διαμαρτυρία δεν έγινε από τη Λευκωσία.
Άλλωστε και τώρα υπάρχει σειρά παραβιάσεων και αποκλίσεων από το κοινοτικό κεκτημένο, όπως η υπόθεση της βίζας των Κυπρίων για την Τουρκία, η εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου και η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα, όπως οι αποφάσεις της ΕΕ καθορίζουν, μεταξύ των οποίων και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005. Οι κυπριακές κυβερνήσεις με την πολιτική τους έθεσαν τα νομικά και πολιτικά όπλα που μας παρέχει και που μπορεί να μας παράσχει η ΕΕ στο ράφι.
Τα παρόπλισαν και τώρα ισχυρίζονται προς την κοινή γνώμη ότι η ΕΕ, στην οποία προσδοκούσαμε, ουδέν μπορεί να πράξει. Καθόλου τυχαία δεν είναι αυτή η πολιτική. Το 2004, όταν ανταλλάσσονταν επιχειρήματα για το «ναι» και το «όχι», όσοι αντετίθεντο στο απαράδεκτο σχέδιο Ανάν, πρόσφεραν την ελπίδα της ένταξης. Τις καλύτερες μέρες. Αυτή η ελπίδα επί σκοπώ εκτελέσθηκε από μερίδα της πολιτικής ηγεσίας, ακόμη και από αυτά τα κόμματα που υποστήριξαν «όχι».
Διότι το «όχι» δεν έγινε «ναι» επί τη βάσει μιας νέας εναλλακτικής στρατηγικής, που θα απάλλασσε την Κύπρο από την πεπατημένη διαδικασία και θα υποστήριζε ότι οι αρχές καθορίζουν τη λύση και όχι οι κανόνες της εισβολής. Οι οποίοι κανόνες της εισβολής θέλουν την εφαρμογή μιας ομοσπονδίας, η οποία θα νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της εισβολής. Δηλαδή τον γεωγραφικό, πληθυσμιακό και διοικητικό διαχωρισμό της Κύπρου.
Ακόμη, για παράδειγμα, και όταν δεν γινόταν αναφορά σε ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για λύση ομοσπονδίας, όταν αφηνόταν ανοικτή η λύση επί των δημοκρατικών αρχών της ΕΕ, οι ημέτεροι κυβερνητικοί και άλλοι έσπευδαν, καθώς και το τουρκικό μπλοκ, να υποστηρίξουν την περίληψη στο κείμενο της ομοσπονδίας, για να μην αφεθεί ανοικτό παράθυρο για κάτι καλύτερο. Και προφανώς για να έχουν σήμερα ή όταν θα έρθει το νέο σχέδιο Ανάν το επιχείρημα ότι η ελπίδα της ΕΕ είναι προ καιρού νεκρή.
Οι μεγάλες δυνάμεις
Οι ΗΠΑ και η Βρετανία είναι έτοιμες για τη λύση των δυο συνιστώντων κρατών από… χθες. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είχαν διαφορετική πολιτική, εάν εμείς διατυπώναμε εναλλακτική στρατηγική, με άξονες τη συμμαχία με το Ισραήλ και την προσέγγιση των Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, που δεν θέλουν τον Ερντογάν και ευνοούσαν μια συμμαχία Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας επί τη βάσει κοινών συμφερόντων, αρχίζοντας από το φυσικό αέριο και την πώλησή του ώς τα θέματα της ασφάλειας.
Η μονολιθική αντιΝατοϊκή προσέγγιση δίδει την ευκαιρία στη Βρετανία και στην Τουρκία να συνεχίζουν να μονοπωλούν τη σχέση τους με τις ΗΠΑ στην περιοχή και να μας βγάζουν εκτός παιχνιδιού. Μετά λοιπόν την ΕΕ, τίθενται νοκ άουτ και οι ΗΠΑ. Όλοι είναι εχθροί μας… Άρα δεν έχουμε τύχη. Αυτή είναι η «λύση». Ή τη δέχεστε ή η de facto διχοτόμηση γίνεται de jure. Καλά, και η λύση των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών τι είναι; Δεν είναι η αναγνώριση του σημερινού ψευδοκράτους σε ισότιμο συνεταίρο, στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας;
Η Ρωσία, στην οποία πολλοί επενδύουν, είναι εξίσου στρατευμένη προς τη λύση της ομοσπονδίας από το 1965! Όταν ο Μακάριος και το ΑΚΕΛ διαμαρτύρονταν επειδή τότε τη θεωρούσαν διχοτόμηση… Και η Ρωσία, όπως και η οι ΗΠΑ έχουν πολύ μεγαλύτερα συμφέροντα στην Τουρκία απ' ό,τι στην Κύπρο. Και γιατί να μην τρίβει η Μόσχα τα χέρια της καθώς και η Άγκυρα, από τις δικές μας αποφάσεις για το φυσικό αέριο. Γιατί;
Διότι, η απόφαση για την κατασκευή τερματικού και η μετατροπή της Κύπρου με το Ισραήλ σε εναλλακτική οδό ενέργειας μετά την κρίση της Κριμαίας μπήκε στο ράφι. Και ως εναλλακτική οδός προβάλλει ο Turkish Stream, στον οποίο συμμετέχει και η υφιστάμενη ελληνική κυβέρνηση. Οι έρευνες για το φυσικό αέριο από την ENI και την TOTAL πάγωσαν, όπως το ζήτησε η Τουρκία, για να μπούμε σε συνομιλίες και αν λυθεί το Κυπριακό, αντί τερματικού, να περάσει ο αγωγός από την Κύπρο στην Τουρκία, όπως υποστηρίζει και ο κ. Ακιντζί.
Για να είναι η Άγκυρα ο ενεργειακός εναλλακτικός δρόμος της ΕΕ. Όσο δε, για τη Μόσχα, η στήριξη που μας παρέχει είναι για μια ομοσπονδιακή λύση, η οποία είναι τουρκικής συνταγής και προελεύσεως. Η Ρωσία δεν θα διακινδυνέψει τα δικά της συμφέροντα με την Τουρκία για χάρη μας. Εάν οι δυο πλευρές αποφασίσουν σε διευθέτηση, η Μόσχα θα πει και αυτή «ναι».
Κρατική συνείδηση και Τύμπου
Ο άλλος πλανήτης που μπαίνει στη σειρά είναι αυτός των Τουρκοκυπρίων, μετά την εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί στην «Προεδρία» του ψευδοκράτους. Άλλοι Ελληνοκύπριοι πανηγυρίζουν, άλλοι κρατούν μικρό καλάθι και άλλοι επιμένουν ότι η Τουρκία κράτα το κλειδί. Εμείς λέμε το αυτονόητο: Άλλο ευσεβοποθισμοί και άλλο ρεαλισμός. Ας βάλουμε τα πράγματα σε τάξη: Η Τουρκία, διά του Ταγίπ Ερντογάν, ξεκαθάρισε ότι η χώρα του θα συνεχίσει να είναι εγγυήτρια δύναμη. Και θύμωσε όταν ο Ακιντζί αναφέρθηκε απλώς σε «αδελφές χώρες», δηλαδή κράτη, και όχι σε μητέρα πατρίδα.
Η Άγκυρα στέλνει το μήνυμα ότι αυτή μοιράζει χαρτί και ότι η λύση δεν θα είναι επί τη βάσει του όποιου κόστους. Βεβαίως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι από την πρώτη στιγμή διεφάνη διαφορά μεταξύ Ακιντζί και Ερντογάν. Γιατί ποιον όμως λόγο; Πρόκειται για διαφορά εντός ή εκτός του διχοτομικού πλαισίου λύσης;
Τι είπε ο κ. Ακιντζί; Μίλησε για «αδελφές χώρες», δηλαδή αναφέρθηκε στο δικό του «κράτος με το τουρκικό», το οποίο θέλει να ενηλικιώσει. Και να προχωρήσει με βάση τη συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου στον συνεταιρισμό του δικού του «κράτους» με τα υπολείμματα του «αδελφού κράτους» της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι πρόδηλη η χωριστή κρατική συνείδηση του κ. Ακιντζί, που θέλει να αναπνεύσει από την Τουρκία. Αυτήν τη «χωριστή κρατική συνείδηση» το ΑΚΕΛ και μερίδα «νεοφιλελεύθερων λεφτάδων και μη» την καλύπτουν κάτω από τον μανδύα του λεγόμενου αυξημένου «εθνοκοινοτισμού»! Αυτή η κρατική συνείδηση αποτυπώνεται στη θέση Ακιντζί, ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν θα πρέπει να συμπεριφέρονται ως κυρίαρχοι στο θέμα του φυσικού αερίου.
Ο ίδιος δηλαδή έχει «κράτος», ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εκλιπούσα, όπως τα έγραφα της τουρκικής κυβέρνησης, που κατατέθηκαν στη ΕΕ, αναφέρουν! Και την πολιτική του αυτήν την εντάσσει στο πλαίσιο της υπόθεσης της Αμμοχώστου, την οποία συνδέει με τη νομιμοποίηση του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, ένα ζήτημα που σχετίζεται με χωριστά FIR και κυριαρχικά δικαιώματα. Άσε που αναφέρεται σε παραμονή εποίκων και σε όλα τα συναφή…
Η έξωθεν καλή μαρτυρία…
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα μπορούσαμε να τονίσουμε τα ακόλουθα: 1) Η διαφορά Ακιντζί-Ερντογάν οφείλεται στο ότι ο πρώτος είναι πιο ευέλικτος από τον δεύτερο. Οπότε, εάν ο Ερντογάν περιορίσει την αλαζονεία του και αφουγκραστεί τον Ακιτνζί, μπορεί να επιτύχει τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή τη διχοτόμησή της σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, να περάσει τον αγωγό από την Κύπρο στην Τουρκία και να τριχοτομήσει την Κυπριακή ΑΟΖ, μεταξύ των δυο συνισττώντων κρατών από τη μια και της Τουρκίας από την άλλη. Λόγω μάλιστα της έξωθεν καλής μαρτυρίας του, ο κ. Ακιντζί μπορεί να γίνει ο καλύτερος πλασιέ μιας συγκεκαλυμμένης διχοτόμησης δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών. Μέσω ενός τέτοιου πολιτειακού συστήματος, όπως μας έχουν ήδη τονίσει ημέτεροι πολιτικοί, θα εξυπηρετηθούν οι τουρκικοί στρατηγικοί στόχοι.
Και ποιοι είναι αυτοί; Η αναθεωρητική τουρκική πολιτική, η οποία θέλει να καταστήσει την Άγκυρα περιφερειακή δύναμη. Και εμάς δορυφόρο της. 2) Το θέμα των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων θα τεθεί σε επίπεδο διεθνούς διάσκεψης. Αυτό καθορίζει η διαδικασία. Και εκεί θα έχει απευθείας λόγο η Τουρκία. Και ο Ερντογάν με τον Νταβούτογλου θα κάνουν κουμάντο…
Το σύνδρομο του πιστολιού στον κρόταφο
Οι πλανήτες της διχοτόμησης είναι στη σωστή τροχιά. Εκείνο που μένει ακόμη είναι η ευθυγράμμιση του Ερντογάν, ο οποίος θέλει να έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο. Η αντίληψη ότι η Τουρκία θα τουμπάρει τη διαδικασία ενδέχεται να είναι λανθασμένη επένδυση για όσους δεν επιθυμούν τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατία και τη διχοτόμησή της σε δυο συνιστώντα κράτη. Η ίδια αντίληψη επικρατούσε και στη Νέα Υόρκη το 2004 περί του δημοψηφίσματος, αλλά το παιχνίδι εξελίχθηκε αλλιώς. Οι πιέσεις στράφηκαν προς τον αδύνατο «πλανήτη».
Και η Τουρκία πήρε τα πλείστα των όσων ζητούσε, τα οποία έχει ήδη κατοχυρωμένα μέσα από τις συνομιλίες οι οποίες στηρίζονται στο σχέδιο Ανάν. Που θα εμφανιστεί με άλλο όνομα. Από αυτές τις στήλες είχαμε διατυπώσει προ καιρού και αναλυτικά προτάσεις εναλλακτικής στρατηγικής, για να διατηρηθεί το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και για να επανενσωματωθούν τα κατεχόμενα σε αυτήν και όχι να αναγνωριστούν ως ισότιμο συνιστών κράτος.
Είχαμε, μάλιστα, εισηγηθεί την πρόκληση κόστους στην Τουρκία εντός της ΕΕ και τη χρήση των νομικών και πολιτικών εργαλείων επιβίωσης που μας προσφέρει η ΕΕ. Είχαμε αναφερθεί σε συγκροτημένη αποτρεπτική στρατηγική με την εμπλοκή του Ισραήλ κυρίως, αλλά και της Ελλάδας καθώς και άλλων χωρών που απειλούνται από την Τουρκία, για να γίνουμε από ανίσχυροι, ισχυροί. Είχαμε αναφερθεί στη δημιουργία μιας τριμερούς με το Ισραήλ και την Ελλάδα περιφερειακής δύναμης για τη διαχείριση του φυσικού αερίου και γι' ακόμη έναν άλλο λόγο:
Για να μιλάμε με τους ηγεμόνες από διαφορετική σχέση, και όχι ως λιλιπούτιο κράτος, αλλά ως μέλος τριμερούς περιφερειακής δύναμης, αντιστάθμισμα της Τουρκίας και των συμφερόντων της. Για να αλλάξουμε, όπως ο ρεαλισμός διδάσκει, τα ισοζύγια δυνάμεων και να αφαιρέσουμε από την τράπεζα των διαπραγματεύσεων το τουρκικό πιστόλι από τον κρόταφό μας. Δυστυχώς, έχουμε μια ηγεσία που έχει εθιστεί και δεν μπορεί να ζήσει χωρίς το τουρκικό πιστόλι στον κρόταφο. Ακόμη και όταν αυτό είναι άδειο…
