Στόχος της Τουρκίας είναι να αυξήσει την ενεργειακή αυτονομία της και να μειώσει τα σχετικά κόστη, μια και η πυρηνική ενέργεια μπορεί να δώσει φτηνό ρεύμα για τον κατάλληλο φωτισμό των εθνικών οδών ή ακόμα και ολόκληρων πόλεων. Ο σχεδιασμός της Αγκυρας θέτει στην πρώτη σειρά το ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης, όπως άλλωστε και η κυβέρνηση του AKP δεν ξεχνά να δηλώνει σε κάθε ευκαιρία. Πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ δήλωσε ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη δίχως πυρηνική ενέργεια, σε εκδήλωση προς τιμήν του Σεργκέι Κιριγένκο, επικεφαλής του κρατικού ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Rosatom.
Οι προβληματισμοί που προκύπτουν από την κίνηση αυτήν της Τουρκίας είναι πολλοί. Αρχικώς για την Ελλάδα, αφού η Τουρκία ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ενεργειακή ατζέντα της. Σε επίπεδο θεωρίας διεθνών σχέσεων, η Τουρκία δημιουργεί πλέον ένα κομβικό δίλημμα ασφαλείας για την Ελλάδα, μόνο που η χώρα μας δεν είναι σε θέση να απαντήσει με δημιουργικές πρωτοβουλίες εξισορρόπησης υψηλής κλίμακας, εκτός ασφαλώς της ζωτικής συμμαχίας με το Ισραήλ, γιατί βρίσκεται στις καλένδες της κρίσης χρέους. Η Τουρκία βάζει υποψηφιότητα να περάσει από την πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς στη δημιουργία πυρηνικού οπλοστασίου, ανατρέποντας ουσιαστικά την κατανομή ισχύος στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και στη Βαλκανική.
Παράλληλα, δημιουργούνται σημαντικές περιβαλλοντολογικές δυσλειτουργίες, αφού η περιοχή του Ακουγιού είναι έντονα σεισμογενής εξαιτίας του ρήγματος Ecemis, ενώ η γεωμορφία της θαλάσσιας αποτύπωσης ευνοεί φαινόμενα τσουνάμι! Με άλλα λόγια, Ευρώπη αλλά και Μέση Ανατολή κινδυνεύουν με μια νέα Φουκουσίμα. Τέλος, σε δεύτερο χρόνο, η δημιουργία του συγκεκριμένου σταθμού σε αυτήν την περιοχή δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία να ενισχύσει ενεργειακά τα κατεχόμενα, στην περίπτωση όπου οι στρατηγικές εξελίξεις επιβάλουν κάτι τέτοιο.
Αλλά και για το σύνολο του δυτικού κόσμου η εξέλιξη αυτή δημιουργεί ζητήματα. Η Τουρκία, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, «φλερτάρει» για άλλη μια φορά ανοιχτά με τη ρωσική ενεργειακή επιρροή, η οποία, μετά το Ιράν, επιθυμεί να εξαπλωθεί όσο το δυνατόν εγγύτερα και στη Μεσόγειο. Οι εξελίξεις είναι κρίσιμες για το μέλλον της περιοχής, αλλά και για το στάτους της Τουρκίας, που δείχνει για άλλη μια φορά τις ξεκάθαρες μαξιμαλιστικές στοχεύσεις της. Μια πορεία που, όπως έχω υποστηρίξει στο άρθρο μου «Bandwagoning for Profit and Turkey: Alliance Formations and Volatility in the Middle East» στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές «Israel Affairs» (2014, vol. 20, no. 1, σ. 125-139), δημιουργεί προϋποθέσεις υψηλού ανταγωνισμού μεταξύ Αγκυρας και Δύσης.
Σπύρος Λίτσας
Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας / Tweeter: @Spyros_Litsas
