Σε τροχιά ανοιχτής ρήξης με τον Ταγίπ Ερντογάν
έχει τεθεί ο προκάτοχός του στην προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας,
Αμπντουλάχ Γκιουλ. Στην πρώτη δημόσια ομιλία του μετά το τέλος της
προεδρικής του θητείας, τον περασμένο Αύγουστο, ο Γκιουλ -συνιδρυτής του
κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) με τον Ερντογάν-
τάχθηκε εναντίον της καθιέρωσης προεδρικού συστήματος, την οποία διακαώς
επιθυμεί ο διάδοχός του στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα.
«Η Τουρκία υποφέρει εδώ και καιρό από την αναποτελεσματικότητα του
κοινοβουλευτικού της συστήματος αλλά πρέπει να είμαστε περισσότερο
προσεκτικοί όταν μιλάμε για προεδρικό σύστημα. Οι μηχανισμοί ελέγχου και
εξισορρόπησης εξουσιών πρέπει να είναι πολύ σαφείς» τόνισε ο Γκιουλ από
το βήμα διάσκεψης που διοργάνωσε η εφημερίδα Financial Times.Λίγες ώρες νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της χώρας και πρόεδρος του ΑΚΡ, Αχμέτ Νταβούτογλου είχε παρουσιάσει το πρόγραμμα του κόμματος εν όψει των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουνίου, θέτοντας τη συνταγματική μεταρρύθμιση και την καθιέρωση προεδρικού συστήματος στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων του. Ωστόσο, ο Γκιουλ διαφοροποιήθηκε από τη γραμμή του κόμματός του, υπογραμμίζοντας ότι είχε καταστήσει ξεκάθαρη τη διαφωνία του με τον Ερντογάν στο πολιτειακό ζήτημα κατά τη διάρκεια της 7ετούς συνεργασίας τους στην κορυφή του κράτους, όταν ο ίδιος ήταν πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο σημερινός κάτοχος του αξιώματος πρωθυπουργός. Υποστήριξε μάλιστα ότι ακόμη και το ισχύον σύνταγμα του 1982 δίνει περισσότερες αρμοδιότητες από ό,τι θα έπρεπε στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και ότι η λύση στα υπάρχοντα προβλήματα πρέπει να αναζητηθεί στην ενίσχυση και όχι στην αποδυνάμωση του κοινοβουλευτικού συστήματος.
Σε μια άλλη σαφή αιχμή εναντίον του Ερντογάν, ο Αμπντουλάχ Γκιουλ δήλωσε ότι «η πόλωση πρέπει να σταματήσει και το πολιτικό κλίμα να ομαλοποιηθεί».
Η παρέμβαση Γκιουλ ήρθε σε μια περίοδο συσσώρευσης τριβών στο εσωτερικό του ΑΚΡ, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2002. Αντιθέσεις εμφανίστηκαν και στο ανώτατο επίπεδο, μεταξύ Ερντογάν και Νταβούτογλου, αναφορικά με τον χειρισμό του Κουρδικού προβλήματος και άλλων ευαίσθητων ζητημάτων. Στην ομιλία του ο Γκιουλ, αν και δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στον Ερντογάν, φάνηκε να υποστηρίζει τον Νταβούτογλου στην προσπάθειά του να προωθήσει ειδική νομοθεσία εναντίον της διαφθοράς.
Σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times εκτιμά ότι με την ομιλία του, ο Αμπντουλάχ Γκιουλ εμφανίστηκε ως πιθανός ηγέτης ενός νέου πολιτικού πόλου. Σημειώνει δε ότι περισσότεροι από 70 δυσαρεστημένοι βουλευτές του ΑΚΡ, οι οποίοι δεν συμπεριελήφθησαν στις εκλογικές λίστες, θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη δημιουργία νέου κόμματος, εάν υπάρξει σχετική πρωτοβουλία.
Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ ανέκαθεν αποτελούσε πόλο της μετριοπαθούς πτέρυγας του ΑΚΡ απέναντι στον Ερντογάν, γεγονός που του χάρισε συμπάθειες σε ισχυρούς κύκλους του τουρκικού κατεστημένου. Σημαντικό θεωρείται επίσης το γεγονός ότι διατηρεί καλές σχέσεις με την ισλαμική Αδελφότητα του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα, Φετουλάχ Γκιουλέν, με τον οποίο ο Ερντογάν ήρθε τα τελευταία χρόνια σε σύγκρουση. Κατά γενική ομολογία, όμως, δεν διαθέτει το ηγετικό χάρισμα και τη λαϊκή απήχηση του σημερινού προέδρου.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το ΑΚΡ αναμένεται να σημειώσει πτώση από μία έως και οκτώ ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 49,8% που είχε εξασφαλίσει στις εκλογές του 2011. Ωστόσο, ο Γκιουλ θεωρεί απίθανο να χάσει το ΑΚΡ την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία, αν και προεξόφλησε αύξηση της δύναμης της αντιπολίτευσης. Αίσθηση έκανε, τέλος, η αναφορά του στην ανάγκη «να μην υπάρξει καμία αμφιβολία ως προς τη νομιμότητα των εκλογών». Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
