Της Μανταλένας ΠίουΠού θα σταματήσει η ελεύθερη πτώση της τιμής του πετρελαίου; Eίναι το μεγάλο ερώτημα στην αγορά ενέργειας και το δυσκολότερο να απαντηθεί. Από τα 115 δολάρια το βαρέλι τον περασμένο Ιούνιο το brent έπεσε τον Δεκέμβριο στα 58 δολάρια. Η υπερπροσφορά πετρελαίου, η μειωμένη ζήτηση και η απόφαση του ΟΠΕΚ, με πρωταγωνιστή τη Σαουδική Αραβία, να υπερασπίσει με κάθε τρόπο τα μερίδιο αγοράς έστειλαν το αργό στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2009 και η πτώση φαίνεται ότι συνεχίζεται...Αναλυτές μιλούν ανοικτά για «ψυχρό πόλεμο» μεταξύ των ΗΠΑ και του ΟΠΕΚ και ιδιαίτερα της Σαουδικής Αραβίας που πρωτοστατεί στην πολιτική της μη περικοπής της παραγωγής. Το Ριάντ μπορεί να αντεπεξέλθει πιο εύκολα στην κατάρρευση της τιμής, καθώς το μέσο κόστος άντλησης στη Σαουδική Αραβία υπολογίζεται σε 5-6 δολάρια το βαρέλι, και συνολικά για τον ΟΠΕΚ γύρω στα 32 δολ/βαρέλι. Ομως η πολιτική αυτή εγκυμονεί κινδύνους, καθώς υπολογίζεται ότι με το πετρέλαιο στα 60 δολ./βαρέλι το έλλειμμα της Σαουδικής Αραβίας θα εκτοξευτεί στο 14%.
Επενδύσεις
Για τα σχιστολιθικά κοιτάσματα των ΗΠΑ, που τα τελευταία χρόνια ανέτρεψαν την παγκόσμια πετρελαϊκή ισορροπία, το μέσο κόστος εξόρυξης υπολογίζεται στα 70 δολ./βαρέλι. Ανάμεσα στα 60-70 δολ./βαρέλι εκτιμάται το κόστος για τα κοιτάσματα σε μεγάλα θαλάσσια βάθη και δύσκολες περιοχές, όπως αρκετές από αυτές από τις οποίες αντλεί πετρέλαιο η Ρωσία, από τους μεγάλους «χαμένους» της νέας πραγματικότητας.
Οι Σαουδάραβες και οι σύμμαχοί τους στον Κόλπο αποφάσισαν ότι δεν πρέπει να θυσιάσουν τα δικά τους μερίδια αγοράς για να στηρίξουν την τιμή του πετρελαίου. Θα μπορούσαν να περικόψουν δραστικά την παραγωγή τους αλλά τα μεγαλύτερα οφέλη θα πήγαιναν σε χώρες, με τις οποίες δεν διατηρούν τις καλύτερες των σχέσεων, όπως η Ρωσία και το Ιράν. Οσο για τις ΗΠΑ, που δεν δείχνουν να δυσαρεστούνται από τα προβλήματα στη Ρωσία ή τη Βενεζουέλα, φαίνεται πως αντέχουν ακόμα στην πίεση από τις χαμηλές τιμές.
Πώς όμως δημιουργήθηκε η υπερπροσφορά πετρελαίου; Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 οι τιμές ανέβαιναν, σταθεροποιούμενες κάθε φορά σε υψηλότερα επίπεδα, χάρη στη μεγάλη αύξηση της ζήτησης από χώρες με ραγδαία ανάπτυξη όπως η Κίνα αλλά και πολεμικές συγκρούσεις και κρίσεις σε μεγάλους πετρελαιοπαραγωγούς όπως η Λιβύη. Η παραγωγή φαινόταν να μην μπορεί να παρακολουθήσει τη ζήτηση. Σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές οι εταιρείες άρχισαν να αναζητούν πετρέλαιο σε «δύσκολες» περιοχές και αξιοποίησαν για πρώτη φορά τους σχιστολιθικούς σχηματισμούς στη Βόρεια Ντακότα και το Τέξας, τους αμμολόφους πετρελαίου στον Καναδά και άλλα «ακριβά» κοιτάσματα.
Μέσα σε λίγα χρόνια, η «σχιστολιθική επανάσταση» ανέδειξε τις ΗΠΑ στη χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή. Από καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου, οι ΗΠΑ είναι σχεδόν αυτάρκης και μπορούν να ελπίζουν σε εξαγωγές. Από το 2008, η παραγωγή των ΗΠΑ και μόνον πρόσθεσε 4 εκατ./βαρέλια την ημέρα στην παγκόσμια αγορά.
Τιμές και ζήτηση
Το πετρέλαιο που έπαψαν να εισάγουν (οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου στον κόσμο) έπεσε άφθονο στις αγορές της Δύσης. Η ζήτηση όμως για αργό στην Ευρώπη, την Ασία ακόμα και τις ίδιες τις ΗΠΑ είχε αρχίσει να μειώνεται, λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και των πολιτικών για την εξοικονόμηση ενέργειας, τις ΑΠΕ και την υποκατάσταση του πετρελαίου από άλλα καύσιμα.Μέχρι τους πρώτους μήνες του 2014, οι μεγάλες αυτές ανακατατάξεις δεν είχαν φανεί να επηρεάζουν τις τιμές του πετρελαίου που παρέμεναν σε υψηλά επίπεδα. Ισως γιατί τα προηγούμενα χρόνια, κρίσεις όπως ο εμφύλιος στη Λιβύη, το εμπάργκο στο Ιράν κ.λπ. περιόριζαν την προσφορά πετρελαίου. Μόνον από αυτές τις δύο χώρες είχαν βγει εκτός αγοράς περί τα 3 εκατ. βαρ. πετρελαίου την ημέρα. Ομως η κατάσταση άλλαξε. Το Ιράν και η Λιβύη ξαναβγήκαν στη διεθνή αγορά.Η επιβράδυνση της οικονομίας σε χώρες όπως η Κίνα και η Γερμανία περιόρισε τη ζήτηση. Από τα μέσα του 2014 οι τιμές άρχισαν να πέφτουν. Τότε ήταν που όλοι έστρεψαν τα βλέμματα στον ΟΠΕΚ περιμένοντας να πράξει ό,τι και τις προηγούμενες φορές που το πετρέλαιο φαινόταν να καταρρέει: Nα περικόψει δραστικά την παραγωγή του. Ο ΟΠΕΚ όμως αρνήθηκε να το κάνει στην τελευταία διάσκεψη του Νοεμβρίου, οδηγώντας σε ελεύθερη πτώση τις τιμές... και τους ακριβούς παραγωγούς πετρελαίου.
Αντέχουν οι αμερικανικές εταιρείες
Οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ ελέγχουν περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Το μεγάλο ερώτημα που ανακύπτει είναι αν η στάση αυτή του ΟΠΕΚ θα σημάνει την αρχή του τέλους για τη σχιστολιθική επανάσταση στις ΗΠΑ. Παρότι ορισμένες από τις μεγαλύτερες σχιστολιθικές λεκάνες δεν φαίνεται να βγαίνουν στα τρέχοντα επίπεδα τιμών, αναλυτές θεωρούν ότι αυτοί που θα πληγούν είναι διάφορες μικρές και μεσαίες εταιρείες του κλάδου, που έχουν δανειστεί μεγάλα ποσά για να επενδύσουν στις νέες εξορύξεις.Οι μεγάλες αμερικανικές πολυεθνικές αντέχουν -στα τρέχοντα επίπεδα τουλάχιστον- ενώ η σχιστολιθική παραγωγή δεν έχει δείξει ακόμα να μειώνεται. Είναι άγνωστο πώς θα αντιδράσει η κάθε εταιρεία, όπως και σε ποια επίπεδα θα σταματήσει η πτώση της τιμής του πετρελαίου.
Η Υπηρεσία Ενέργειας των ΗΠΑ εξακολουθεί να εκτιμά ότι η αμερικανική παραγωγή θα αυξηθεί κατά 700.000 βαρέλια/ημέρα μέσα στο 2015.Η ιστορία των προηγούμενων πετρελαϊκών κρίσεων έχει δείξει ότι η μεγάλη πτώση στις τιμές, φέρνει το κλείσιμο των ακριβών κοιτασμάτων, μείωση της παραγωγής πετρελαίου αλλά και οικονομική ανάκαμψη στις καταναλώτριες χώρες.Η οικονομική ανάπτυξη με τη σειρά της αυξάνει τη ζήτηση για πετρέλαιο και οι τιμές παίρνουν και πάλι την ανηφόρα. Ομως κανείς δεν ξέρει πότε και πώς θα συμβεί αυτό.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
