26 Οκτωβρίου 2014

Η νέα τουρκική πειρατεία-εισβολή και το γεωστρατηγικό περιβά

Του Σάββα Ιακωβίδη

  •   Γιατί η πολιτική ηγεσία δεν κατανοεί τη γεωπολιτική σημασία της Κύπρου
  • Γιατί η Εθνική Φρουρά επιβάλλεται να αναβαθμίσει την αποτρεπτική ικανότητά της - Ο αναθεωρητικός ρόλος της κατοχικής Τουρκίας και η κοινότητα συμφερόντων φίλων χωρών - Γιατί η Ελλάδα οφείλει να επιστρέψει εν δυνάμει στην Ανατολική Μεσόγειο
  • Η ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ της Τουρκίας και η εισβολή της στην κυπριακή ΑΟΖ συνιστά πολεμική ενέργεια σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας - και της ΕΕ
Τα μέτρα που ο Κυβ. Εκπρόσωπος ανακοίνωσε μετά τη διήμερη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, την περ. Δευτέρα και Τρίτη, επιβεβαιώνουν την εγγενή αδυναμία της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της πειρατείας και της τρίτης εισβολής της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Τα μέτρα αυτά είναι νομικά, πολιτικά και διπλωματικά. Ουδεμία σκέψη, φυσικά, για πολεμική αναμέτρηση, αφού η Ελλάδα και η Κύπρος είναι εξασθενημένες οικονομικά και στρατιωτικά. Σήμερα, που η Τουρκία διεκδικεί και θαλάσσιο κυπριακό-ευρωπαϊκό χώρο, ίσως η πολιτική ηγεσία κατανοήσει, επιτέλους, ότι πέραν των πολιτικών και διπλωματικών ή και νομικών ενεργειών, η Τουρκία καταλαβαίνει και σέβεται μόνο μία γλώσσα: Εκείνην της ισχύος.
Μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία, και ορθά, να συνέπηξε συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα, το Ισραήλ και Ευρωπαίους εταίρους μας. Μπορεί οι ΗΠΑ, διά του Αντιπροέδρου Μπάιντεν, να μας θεωρούν ως τον «νέο, ισχυρό εταίρο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου». Μπορεί οι ηγέτες μας να κομπάζουν ότι, μετά την ανακάλυψη υδρογονανθράκων, η Κύπρος όχι μόνο εντάχθηκε στην ομάδα των ενεργειακών χωρών, αλλά αναβαθμίστηκε και γεωπολιτικά.
Πώς, όμως, η πολιτική ηγεσία εξέλαβε τη γεωπολιτική αναβάθμιση και πώς, κυρίως, την αξιοποίησε; Η Κυπριακή Δημοκρατία στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και στα ψηφίσματα, και η Τουρκία στην ισχύ των πυροβόλων και των λογχών της. Προπάντων, πώς η Κύπρος μπορεί να προκαλέσει σοβαρό κόστος στη χώρα του Αττίλα; Αυτά και άλλα προϋποθέτουν πλήρη αλλαγή πολιτικής και στρατηγικής, και αντιμετώπιση της Τουρκίας ως είναι: Μια κατοχική, επεκτατική και αναθεωρητική χώρα, που επιδιώκει να καθιερωθεί ως περιφερειακή δύναμη στη Μέση Ανατολή.

Οι πολιτικοί δεν κατάλαβαν…

Την Παρασκευή, 17 τρέχοντος, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ο Σύνδεσμος Απόστρατων Αξιωματικών του Κυπριακού Στρατού (ΣΑΑΚΣ) διοργάνωσε ημερίδα με θέμα: «Το γεωστρατηγικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου». Ομιλητές ήταν ο Υπουργός Άμυνας Χρ. Φωκαϊδης, με εισήγηση: «Ο ρόλος της Εθνικής Φρουράς στο υπό διαμόρφωση γεωστρατηγικό περιβάλλον της Αν. Μεσογείου». Και ο Γιώργος Κέντας, Επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, με εισήγηση: «Το αναδυόμενο γεωστρατηγικό περιβάλλον της Αν. Μεσογείου».

Ο Υπουργός Άμυνας ευθύς εξ αρχής επισήμανε την αναγκαιότητα κατανόησης της γεωπολιτικής κατάστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα στον ορυμαγδό των δραματικών και ραγδαίων εξελίξεων που συντελούνται στην περιοχή μας, και επηρεάζουν αμεσότατα και την Κύπρο. Οι πολιτικοί, είπε ο Χρ. Φωκαΐδης, δεν έχουν κατανοήσει και εξ αυτού δεν μπορούν να αξιοποιήσουν σε βάθος τη γεωπολιτική σημασία της Κύπρου, όπως εκδηλώνεται μέσα στο νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον που αναδύεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Υπουργός υπέδειξε ότι το νέο αυτό περιβάλλον δημιουργεί νέες προκλήσεις που, συνδυασμένες με τη συνεχιζόμενη κατοχή της πατρίδας μας, επιβάλλουν και προϋποθέτουν ύπαρξη ισχυρής αποτρεπτικής δύναμης.

Με απλά λόγια, η Κύπρος καλείται να επαναπροσδιορίσει, να διευρύνει και να ενισχύσει έμπρακτα τον αποτρεπτικό ρόλο της Εθνικής Φρουράς, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις, όχι μόνο στον στρατιωτικό τομέα αλλά και σε εκείνον των ασύμμετρων απειλών. Μέσα σε αυτό το νέο και διευρυμένο πλαίσιο δράσης και ενέργειας, η Ε.Φ. καλείται να ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της πολιτικής ηγεσίας.

Αν, φυσικά, αυτή η ηγεσία κατανοεί ότι χωρίς ισχύ, τα ψηφίσματα και το Διεθνές Δίκαιο στις διακρατικές και διεθνείς σχέσεις είναι επιταγές χωρίς αντίκρισμα.

Νέα οπλικά συστήματα
Ο Υπουργός Άμυνας ήταν ξεκάθαρος: Η Εθνική Φρουρά, πέραν της αναδιοργάνωσης που σχεδιάζεται εδώ και καιρό, χρειάζεται νέα οπλικά συστήματα και προς αυτήν την κατεύθυνση οφείλουμε να κινηθούμε. Όμως, ο Χρ. Φωκαΐδης επικαλείται την παρούσα οικονομική κρίση, για να αιτιολογήσει τη μη οπλική αναβάθμιση της Δύναμης. Αυτή η θέση δεν ευσταθεί, επειδή κάθε χρόνο οι φορολογούμενοι πολίτες εισφέρουν γύρω στα 300-350 εκ. ευρώ, στο πλαίσιο του νόμου για την αμυντική θωράκιση. Ανεύθυνες κυβερνήσεις και συνένοχα κόμματα αδιαφορούν ενσυνείδητα για την αμυντική θωράκιση και ενίσχυση του τόπου.

Πέρυσι, η Κυβέρνηση είχε ορθά αποφασίσει να αγοράσει από το Ισραήλ δύο σκάφη επιφανείας για την επιτήρηση της κυπριακής ΑΟΖ. Παρενέβη ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ και ματαίωσε την αγορά, επικαλούμενος την οικονομική κρίση και την ανάγκη τα χρήματα να δοθούν σε κοινωνικά παντοπωλεία. Ελπίζεται σήμερα να κατανοεί ότι δεν θα μας σώσουν τα κοινωνικά παντοπωλεία και ότι θα αναμέλψει ένα ειλικρινές mea culpa. Ο Υπουργός Άμυνας έδωσε έμφαση και στην απόκτηση αεροναυτικών δυνάμεων και σε πρώτο στάδιο, ακτοφυλακής. Πρόσθεσε ότι στο θέμα των εξοπλισμών επιβάλλεται μια ολιστική προσέγγιση σε βάθος χρόνου, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης μακροπρόθεσμης στρατηγικής.

Ισχυρές μονάδες

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ Άμυνας επέμεινε ιδιαίτερα στο θέμα της συγκρότησης και διατήρησης ενός ισχυρού συστήματος σύγχρονων στρατιωτικών σχημάτων, άριστα εξοπλισμένων και ευέλικτων, με την ταυτόχρονη και καλύτερη αξιοποίηση της εφεδρείας, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της Εθνικής Φρουράς. Ο Χρ. Φωκαΐδης αναφέρθηκε και στην αμυντική διπλωματία σε συνάρτηση προς την εξωτερική πολιτική, και υπέδειξε τις προτεραιότητες της Κύπρου καθώς και τις ισορροπίες της πολιτικής της έναντι των γειτόνων μας, εταίρων ή φίλων.

Αφού επισήμανε πως η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ ΕΕ και Μέσης Ανατολής, επικαλέστηκε την ανάγκη όπως στελέχη της Εθνικής Φρουράς εξειδικευθούν σε τομείς γνώσης, εκπαίδευσης, πληροφοριών ή σε εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα Μέσης Ανατολής. Τέλος, ο Υπουργός Άμυνας έδωσε ιδιαίτερη και βαρύνουσα έμφαση στο ηθικό του στρατεύματος, που είναι συνάρτηση επίλυσης χρόνιων προβλημάτων, αξιοκρατίας, ικανοκρατίας και περηφάνιας, επειδή υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά.

Κοινότητα συμφερόντων
ΣΤΗ δική του εμβριθή και εμπεριστατωμένη εισήγηση, ο Γιώργος Κέντας ανέλυσε το νέο πλέγμα συμφερόντων και δυνατοτήτων στο αναδυόμενο γεωστρατηγικό περιβάλλον της Αν. Μεσογείου, εξαιτίας όχι μόνο της ανακάλυψης υδρογονανθράκων, αλλά και της κοινότητας κινδύνων και απειλών. Πέντε χώρες -η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, ο Λίβανος και η Αίγυπτος- έχουν υδρογονάνθρακες και αντιμετωπίζουν σχεδόν πανομοιότυπους κινδύνους και ασύμμετρες απειλές από διάφορους δρώντες, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους και τον πόλεμο αλληλοεξόντωσης μεταξύ σιιτών και σουνιτών στη Συρία και στο Ιράκ, με την εμπλοκή και άλλων αραβικών και μουσουλμανικών χωρών.

Ο Γ. Κέντας επέμεινε ιδιαίτερα στον σημαντικό και άκρως καθοριστικό ρόλο των πετρελαϊκών κολοσσών που έχουν αδειοδοτηθεί για να κάνουν έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και που, ουσιαστικά, αυτές υποβάλλουν την πολιτική κρατών. Εφόσον έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια σε έρευνες και γεωτρήσεις, δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν και ειδικά στην Τουρκία να τινάξει στον αέρα τις επενδύσεις τους. Και αυτό είναι μία ισχυρή εξασφάλιση για την Κύπρο έναντι του αναθεωρητικού ρόλου της Τουρκίας, που επηρεάζει αμεσότατα τα συμφέροντα των χωρών της Αν. Μεσογείου και ταυτόχρονα πλήττει και εκείνα των εταιρειών.

Η Ελλάδα στην Αν. Μεσόγειο
Ο Γ. Κέντας αναφέρθηκε στις ευρύτερες γεωστρατηγικές επιπτώσεις από τις εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο και επισήμανε ότι η Τουρκία, με τις ενέργειές της, επιχειρεί να επιβάλει τους όρους της, δεν αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο, παραβιάζει το δίκαιο των θαλασσών και απαιτεί να ελέγχει την Ανατολική Μεσόγειο, κατά την νταβουτόγλεια θεώρηση του ρόλου της. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ο αδύναμος κρίκος επί του οποίου επιπίπτει η τουρκική αδιστακτότητα, δεν την αναγνωρίζει και επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι στόχοι της Άγκυρας είναι διάφανοι: Να τερματίσει τις γεωτρήσεις, να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού τη θεωρεί ως «εκλιπούσα» και να την εξαναγκάσει σε ισότιμο διαμοιρασμό των υδρογονανθράκων μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, αφού τους επιβάλει ως δήθεν δικοινοτική διαφορά.

Η επίσημη θέση, όπως αυτή διατυπώθηκε ορθά και έντονα κατ΄ επανάληψιν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, είναι ότι οι υδρογονάνθρακες ανήκουν στο διεθνώς αναγνωρισμένο κυπριακό κράτος και οι νόμιμοι κάτοικοι της νήσου θα επωφεληθούν ανάλογα μετά τη λύση του Κυπριακού.
Ο Γ. Κέντας επέμεινε ιδιαίτερα στη σπουδαία συγκυρία και κοινότητα συμφερόντων πολλών δρώντων στην περιοχή και στην ανάδειξη της σημασίας της Ελλάδας και της Κύπρου ως αξιόπιστων και αποδεκτών εταίρων και διαμεσολαβητών. Υπέβαλε ότι τώρα είναι η κλασική ευκαιρία για την Ελλάδα να επιστρέψει εν δυνάμει στην Αν. Μεσόγειο, με την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με την Αίγυπτο (στις 7/11/2014 Σαμαράς και Αναστασιάδης θα επισκεφθούν επίσημα το Κάιρο), την Κύπρο, το Ισραήλ και τον Λίβανο.

Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να συνεχιστούν κοινές ασκήσεις και κοινός σχεδιασμός για θέματα ασφάλειας με το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Αίγυπτο, στενές στρατιωτικές συνεργασίες, με πρώτη προτεραιότητα την αξιοποίηση του αερίου και του πετρελαίου (ο Σ. Κασίνης αναφέρεται σε τριάμισι τρισεκατομμύρια βαρέλια στη Λεκάνη της Λεβαντίνης).Η πειρατεία της Τουρκίας και η εισβολή της στην κυπριακή ΑΟΖ συνιστά πολεμική ενέργεια σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ. Αυτή θέτει επί τάπητος δύο κρίσιμα ζητήματα. Πρώτον, αναζωογόνηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Κύπρου-Ελλάδος και, δεύτερον, ναυτική, τουλάχιστον, παρουσία της Ελλάδος στην Αν. Μεσόγειο. Ελπίζουμε να υπάρχουν στους σχεδιασμούς Αθήνας και Λευκωσίας. Ας μη μείνουν μόνο στα ψηφίσματα και στο διεθνές δίκαιο…