Του Dr Binoy Kampmark*
Η είσοδος Κούρδων προσφύγων κατά δεκάδες χιλιάδες στην Τουρκία έχει προβληματίσει έντονα τις τουρκικές Aρχές, την ώρα που οι επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) στο Κομπανί εξελίσσονται σε μεγάλη ανθρωπιστική κρίση.Tην περασμένη Κυριακή οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας έκλεισαν τα σύνορα κοντά στο χωριό Κιουτσούκ Κεντιρτσιλέρ, υπό τον φόβο της μετακίνησης Κούρδων μαχητών στη Συρία αλλά και τον διαφαινόμενο κίνδυνο συσσώρευσης πληθυσμού εκεί. Αν και οι φήμες κυκλοφορούν εν αφθονία, τα ακριβή αίτια αυτής της κίνησης δεν έχουν γνωστοποιηθεί. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ανθρωπιστικής φύσης αλλά έχει να κάνει και με την ασφάλεια στην περιοχή, καθώς συσσωρεύονται όλο και περισσότεροι πρόσφυγες στα τουρκικά σύνορα. Επιπλέον, η Τουρκία έχει απορρίψει τη δημιουργία μόνιμων στρατοπέδων συγκέντρωσης προσφύγων στις συνοριακές περιοχές της, φοβούμενη ότι τέτοιοι απομονωμένοι χώροι θα μετατραπούν σε θύλακες αποσχιστικών κινήσεων.
Από την πλευρά τους, οι Κούρδοι μαχητές είναι σε επαγρύπνηση. Με την de facto εγκατάλειψη των κουρδικών εδαφών στα βόρεια και βορειοανατολικά της Συρίας, οι Δυνάμεις Λαϊκής Προστασίας έχουν αρχίσει να γίνονται αποτελεσματικές. Το καθεστώς του Άσαντ τις έχει αφήσει σχεδόν ανενόχλητες. H επίθεση στο Κομπανί προσέλκυσε πάνω από 3.000 μαχητές από το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) από τη βάση τους, στα βουνά Καντίλ του Ιράκ.Το κλίμα επιβαρύνεται περισσότερο από φήμες που θέλουν τους Τούρκους να «συμμαχούν» με το Ι.Κ., με σκοπό την καταστροφή των θυλάκων των Σύριων Κούρδων. Το φιλοκουρδικό πρακτορείο ειδήσεων Amed αναρωτιέται αν η ομάδα του Ι.Κ. είναι ένα παραστρατιωτικό σκέλος του νεο-οθωμανικού σχεδίου της Τουρκίας για τη Μέση Ανατολή. Σ’ αυτό το καζάνι που βράζει, η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ι.Κ. είναι άλλη μία εμπλοκή. Μέχρι τώρα, η Άγκυρα κατηγορούσε το καθεστώς του Άσαντ ότι άφηνε επίτηδες τους τζιχαντιστές του Ι.Κ. να αλωνίζουν προκαλώντας προβλήματα στη συριακή αντιπολίτευση. Ο λόγος είναι απλός: Όσο υπάρχει το Ι.Κ., η αντιπολίτευση στη Συρία αποδυναμώνεται, διχασμένη σε δύο μέτωπα: ένα ενάντια στη Δαμασκό και ένα ενάντια στον νέο, αναπτυσσόμενο οργανισμό του Ι.Κ.
Η Άγκυρα «δείχνει» Ουάσινγκτον και αντίστροφα
Ορισμένοι Τούρκοι αξιωματούχοι «δείχνουν» την Ουάσιγκτον για την καθυστέρησή της να απαντήσει στις αρχικές νίκες του Ι.Κ. Με τη σειρά της, η Ουάσιγκτον κουνάει απειλητικά το δάχτυλο στην Άγκυρα για τη χαλαρή στάση της απέναντι στους μαχητές του Ι.Κ. που χρησιμοποιούν την Τουρκία ώς πέρασμα για τη Συρία και το Ιράκ. Η επίσημη θέση της Τουρκίας είναι ότι στηρίζει τις μετριοπαθείς αντι-Άσαντ δυνάμεις, αν και η διάκριση αυτή σε μετριοπαθείς και μη είναι περισσότερο κατασκευασμένη παρά πραγματική. Παρ’ όλα αυτά, η τουρκική στάση έχει ένα σκεπτικό που χρησιμοποιεί ακριβώς τις σχολικού επιπέδου διακρίσεις της Ουάσιγκτον. Η αντιμετώπιση της Αλ-Νούσρα από την Τουρκία την έχουν φέρει στα μαχαίρια με τους Δυτικούς συμμάχους της. Αν η Αλ-Νούσρα πάψει να πολεμά μαζί με διάφορα «μετριοπαθή» στοιχεία, ουσιαστικά τα εγκαταλείπει στο έλεος της τροχιάς του Ι.Κ. Αυτό τουλάχιστον είναι το διπλό παιχνίδι της Άγκυρας.
Η πρόσφατη απελευθέρωση των 49 Τούρκων διπλωματών και των οικογενειών τους που κρατούνταν από το Ι.Κ. προκάλεσε έντονες επικρίσεις. Αρκετά τουρκικά σάιτ που διάκεινται φιλικά στο Ι.Κ. υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση των ομήρων διατάχθηκε από τον ηγέτη του Ι.Κ., τον Αλ Μπαγκντάτι. Aυτό ίσως δεν αποτελεί έκπληξη, από τη στιγμή που ο ίδιος ο Ερντογάν έχει δηλώσει: «Κανείς δεν θα ‘πρεπε να περιμένει να προκαλέσω εγώ το Ι.Κ.».
«Μπαχαλοποίηση»
Αποτέλεσμα όλων αυτών των διεργασιών είναι ότι η Τουρκία, όπως και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, μαζί με φίλους, συμμάχους και εχθρούς, έχει αντιληφθεί ότι «ψήνεται» μια ιδέα για «μπαχαλοποίηση» της περιοχής. Κάποια από τα μέρη που συμμετέχουν στην ιδέα αυτή είναι πιο δραστήρια από άλλα. Εκτός από τα μέτωπα των Σουνιτών-Σιιτών, ένας καινούργιος επιθετικός συνδυασμός δυνάμεων έχει εμφανιστεί στο προσκήνιο για να σχεδιάσει κάτι που μοιάζει με κράτος.
Από τι θα αποτελείται; είναι η προφανής ερώτηση. Όμως, οι απαντήσεις παραμένουν λίγες και προς το παρόν μακρινές.
* Ο Dr Binoy Kampmark διδάσκει στο Πανεπιστήμιο RMIT, στη Μελβούρνη. Το άρθρο αναδημοσιεύουμε από το Counterpunch
Μετάφραση: Νατάσσα Ακριβάκη
