Αγχος σε Αιγαίο-Κύπρο μετά την ουαλική ρήξη

Αλέξανδρος ΤάρκαςΗ αντιπαράθεση Σαμαρά - Ερντογάν για το Κυπριακό, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, επιβεβαιώνει ότι το πρόβλημα της Μεγαλονήσου παραμένει καταλύτης βελτίωσης ή επιδείνωσης των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας.Μολονότι τα πράγματα δεν είναι ρόδινα μετά την προεδρική εκλογή Ερντογάν και τις επικίνδυνες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη από την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο των ευρωατλαντικών θεσμών. Παρά τη δικαιολογημένη οργή για την αδράνεια του ΝΑΤΟ το 1974 και για την εφαρμογή, από το 1980 ως σήμερα, του Luns Ruling (δόγμα μη ανάμειξης στις διαφορές μεταξύ συμμάχων), είναι αυτονόητο ότι οι συσχετισμοί θα ήταν τρισχειρότεροι, αν η Ελλάδα βρισκόταν εκτός Ατλαντικής Συμμαχίας.

Εν έτει 2014, εκσυγχρονιστική πρόταση δεν είναι η γραφική «έξοδος» ή ο κωμικοτραγικός «στρατηγικός στόχος διάλυσης του ΝΑΤΟ» που διακηρύσσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η διεκδίκηση μεγαλύτερων πολιτικών, οικονομικών και αμυντικών ανταλλαγμάτων εντός του ευρωατλαντικού πλαισίου. Ασφαλώς, διεκδίκηση με τρόπο μεθοδικό, όπως των Αντ. Σαμαρά και Δημ. Αβραμόπουλου για τη στάθμευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών των ΗΠΑ στην Κρήτη (διμερής μεν συμφωνία με την Ουάσινγκτον, αλλά σαφούς ελληνικής και συμμαχικής αξίας). Οχι φλυαρίες, παλινωδίες και ανούσια αυταρέσκεια, όπως κατά τις αποτυχημένες επαφές του 2009-11 μεταξύ του τότε υπουργού Αμυνας Ευ. Βενιζέλου και του γ.γ. του ΝΑΤΟ Α. Ράσμουσεν.Από τη δική της πλευρά, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται ενώπιον πολλών δυσκολιών:

- Ορώτον, το αίτημα προσέγγισης των ΝΑΤΟϊκών δομών μέσω του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη (PfP) μπλοκάρεται από την Τουρκία, ενώ και το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ απορρίπτει το κυπριακό ενδιαφέρον αγοράς όπλων λόγω αντιδράσεων στο Κογκρέσο. Επιμέρους αγορές ίσως γίνουν, αλλά για ελάχιστα κι «ελαφρά» ναυτικά μέσα.

- Δεύτερον, η Ρωσία, λόγω των σχέσεών της με την Τουρκία μάλλον θα συνεχίσει να μην ενδιαφέρεται για τα κυπριακά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Το ζητούμενο τώρα είναι η συνέχιση στήριξης από τη Μόσχα στον ΟΗΕ, καθώς η Λευκωσία διαφωνεί με τις κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Ρωσίας, αλλά τελικά τις συνυπογράφει.

- Τρίτον, τα σχέδια κατασκευής τερματικού σταθμού LNG στην περιοχή του Βασιλικού δυστυχώς αποδεικνύονται ανεδαφικά, εκτός αν υπάρξει τεράστια θετική έκπληξη κατά τις νέες υποθαλάσσιες έρευνες. Η κατασκευή αγωγού προς την Αίγυπτο συζητείται ως εναλλακτική λύση από τη Λευκωσία, αλλά αυτό σημαίνει ανατροπή των (προ έτους) κοινών ενεργειακών σχεδίων με την Ελλάδα και το Ισραήλ.

- Τέταρτον, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Μπάιντεν πιθανότατα θα περιοδεύσει σε Αθήνα και Αγκυρα το επόμενο δίμηνο. Η πρωτοβουλία είναι καταρχάς θετική, αλλά ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης ίσως δεν αντισταθεί ως το τέλος στην τουρκική πρόταση (που δεν απορρίπτει η Ουάσινγκτον) για «οδικό χάρτη» διαπραγμάτευσης και κύκλο συναντήσεων με τον γ.γ. του ΟΗΕ.

Ο κ. Αναστασιάδης διαθέτει πάντα το πλεονέκτημα της Ε.Ε. Ωστόσο, όπως θα διαπίστωσε, από το Μάιο, με τις παρασκηνιακές πιέσεις από την καγκελάριο Μέρκελ για την ΑΟΖ και για να ανοίξει το «Κεφάλαιο 15» του ενταξιακού διαλόγου με την Τουρκία σε θέματα ενέργειας, ακόμα και ο (χρησιμότατος) «ευρωπαϊκός άσος» ίσως χάνει την αξία του.


Αλέξανδρος Τάρκας