Οσμή πανικού στο Westminister. Τα λάθη στρατηγικής
του Ντέβιντ Κάμερον και η αποτυχία του να παρουσιάσει έστω και ένα
πειστικό επιχείρημα. Ο κίνδυνος οικονομικής καταστροφής και η έλλειψη
εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό.
Το δημοψήφισμα της επόμενης εβδομάδας με το
ερώτημα της ανεξαρτησίας για την Σκωτία, αιφνιδιαστικά έγινε ανησυχητικό
και απρόβλεπτο. Μέχρι πριν λίγες ημέρες, οι περισσότεροι παρατηρητές
υποστήριζαν πως παρά τη φασαρία, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να
αποσπαστεί η Σκωτία από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Τώρα, μόλις εννέα
ημέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, ο εφησυχασμός διαλύθηκε.Την Κυριακή, η δημοσκόπηση του YouGov ήταν η πρώτη που έδωσε προβάδισμα στο στρατόπεδο του «Ναι». Τη Δευτέρα, η στερλίνα υποχώρησε σε χαμηλό 10 μηνών και οι μετοχές των τραπεζών και των ασφαλιστικών με έδρα στην Σκωτία κατέγραψαν κάθετη πτώση. Σε περιοχές μακριά από το Εδιμβούργο και το Λονδίνο, ο κόσμος αρχίζει να εξετάζει σοβαρά τι θα σημάνει για τους ίδιους η ανεξαρτησία.
Μετά τη δημοσκόπηση του YouGov, στο Westminister έγινε αισθητή η οσμή του πανικού. Στελέχη του συντηρητικού κόμματος άρχισαν να ρωτούν βουλευτές των Torries εάν θα έχουν εμπιστοσύνη στον Ντέιβιντ Κάμερον ακόμη κι αν κερδίσει το «Ναι» στην Σκωτία. Παράλληλα, τα φιλοεργατικά κόμματα δεσμεύονται τώρα να ενώσουν τις δυνάμεις τους αυτή την εβδομάδα, ώστε να δώσουν περισσότερη εξουσία στην Σκωτία σε περίπτωση που επικρατήσει το «Όχι».
Οι Financial Times υποστηρίζουν ότι η Σκωτία πρέπει να παραμείνει στην Ένωση και έχουν παραθέσει τα σχετικά επιχειρήματα. Δυστυχώς, τόσο στο Εδιμβούργο όσο και στο Λονδίνο, η εκστρατεία υπέρ της Ένωσης είχε εξ αρχής κακή διαχείριση.
Δύσκολα υπερεκτιμά κανείς πόσο αδύναμη ήταν η καθοδήγηση και η στρατηγική του Ντέιβιντ Κάμερον κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας. Δεν διατύπωσε ποτέ ούτε ένα σοβαρό επιχείρημα για τη διατήρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό που είναι πλέον σαφές είναι πως η απόφασή του το 2012 να ασκήσει βέτο στην πρόταση να τεθεί και δεύτερο ερώτημα στο δημοψήφισμα με το ερώτημα εάν οι Σκωτσέζοι επιθυμούν μεγαλύτερη αυτονομία, ήταν μία γκάφα στρατηγικής.
Εσφαλμένα υποστήριξε πως δεν θα έπρεπε να δοθεί στον Άλεξ Σάλμοντ, τον πρωθυπουργό της Σκωτίας, «έπαθλο παρηγοριάς» σε περίπτωση που οι Σκωτσέζοι απέρριπταν το αίτημα για ανεξαρτησία. Δύο χρόνια αργότερα, ο κ. Κάμερον προσφέρει ακριβώς αυτή την παρηγοριά.
Ο κ. Κάμερον και οι άλλοι επικεφαλής κομμάτων θα πρέπει να είναι ιδιατέρως προσεκτικοί με αυτή την πρόταση της τελευταίας στιγμής. Ανέκαθεν θεωρούταν εύλογο ότι σε περίπτωση που η Σκωτία ψήφιζε «Όχι» θα έπρεπε να της δοθούν επιπλέον εξουσίες. Η Βρετανία είναι άλλωστε, ένα πολύ συγκεντρωτικό κράτος και ανέκαθεν υπήρχαν φωνές που υποστήριζαν ότι η Σκωτία – όπως επίσης η Ουαλία και η Βόρειος Ιρλανδία – θα μπορούσαν να αποκτήσουν το δικαίωμα να αυξάνουν τη φορολογία ή να χρηματοδοτούν τις δημόσιες υπηρεσίες. Πολλοί Σκωτσέζοι όμως, θεωρούν πλέον ότι η ανακοίνωση αυτής της απόφασης στο παρά πέντε του δημοψηφίσματος είναι πράξη απόγνωσης. Το γεγονός ότι η πρόταση αυτή διατυπώνεται ενώ ήδη ορισμένοι Σκωτσέζοι έχουν ψηφίσει, ενισχύει αυτή την άποψη.
Τα κόμματα που υποστηρίζουν την Ένωση πρέπει να προσέχουν τις υποσχέσεις που δίνουν στους Σκωτσέζους. Δεν είναι λάθος να καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί. Η συνταγματική ισορροπία του Ηνωμένου Βασιλείου όμως, είναι τόσο περίπλοκη που η χορήγηση νέων εξουσιών θα μπορούσε να εγείρει βαθιά και δύσκολα ερωτήματα αναφορικά με τη θέση των Σκωτσέζων βουλευτών στο Westminister. Υπάρχει ο κίνδυνος αυτή η υπόσχεση για μεγαλύτερη αυτονομία να εξελιχθεί σε de facto ανεξαρτησία.
Αυτό που είναι ακόμη πιο σημαντικό για την παράταξη «Better Together» και τα κόμματα που υποστηρίζουν την Ένωση, είναι να κρατήσουν την ψυχραιμία τους μέχρι την τελική φάση της εκστρατείας. Πρέπει να επαναδιατυπώσουν πειστικά την κεντρική επιχειρηματολογία τους.
Η ένωση ανάμεσα την Αγγλία και την Σκωτία ήταν τεράστια πηγή σταθερότητας. Η διάλυσή της θα αποτελέσει καταστροφική. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις για κανένα από τα μεγάλα θέματα – το μέλλον της στερλίνας, τα πετρέλαια της Βορείου Θάλασσας, την ένταξη της Σκωτίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Ένα επιχείρημα πρέπει να τονιστεί περισσότερο από όλα. Μέχρι τώρα, πολλοί Σκωτσέζοι είχαν την εντύπωση ότι μπορούσαν να ψηφίσουν «Ναι» ως ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στο Λονδίνο, έχοντας την βεβαιότητα ότι θα επικρατήσει τελικά το «Όχι». Τα πράγματα όμως, δεν είναι πλέον έτσι. Στις 18 Σεπτεμβρίου, κάθε ψήφος υπέρ της ανεξαρτησίας κινδυνεύει να ρίξει την Σκωτία βαθιά στο άγνωστο.
Οι Σκωτσέζοι έχουν πραγματικά τη μοίρα στα χέρια τους.
