Τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον συγκλίνουν με τα δικά τους, ανεξάρτητα αν κατοικούν στη Συρία, την Τουρκία ή το Ιράκ
Το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS) ανάγκασε την Αμερική να επιστρέψει στο μέτωπο του Ιράκ. Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα
διέταξε αεροπορικές επιθέσεις κατά των μαχητών του ISIS που πλησίαζαν
στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν, ενώ παράλληλα τόνισε
ότι δεν θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να «συρθούν» πίσω στο Ιράκ. Αν ο Ομπάμα
επιθυμεί να βεβαιωθεί ότι δεν θα χρειαστεί να στείλει χερσαίες δυνάμεις,
πρέπει να επανεξετάσει την πολιτική της Αμερικής απέναντι στον κουρδικό
εθνικισμό και να αναγνωρίσει ότι οι Κούρδοι, και όχι μόνο του Ιράκ,
είναι οι κυριότεροι σύμμαχοί του κατά του ISIS.
Ο Ομπάμα, όπως και οι προκάτοχοί του, έχει διαιρέσει τα κουρδικά
συμφέροντα ανάλογα με τα σύνορα και έχει υποτάξει τις ανάγκες των
Κούρδων στις απαιτήσεις των κρατών της περιοχής. Η πολιτική αυτή είναι
σήμερα ξεπερασμένη. Οι κούρδοι μαχητές αγνοούν τα εθνικά σύνορα για να
συμμετάσχουν στον αγώνα κατά του ISIS. Δεν το κάνουν για να
υπερασπιστούν το Ιράκ - ή τη Συρία, όπου οι Κούρδοι μάχονται το ISIS επί
έναν χρόνο και πλέον - αλλά για να υπερασπιστούν αυτό το τμήμα του
Κουρδιστάν και τον λαό του.
Στα μέσα Αυγούστου σύροι κούρδοι μαχητές έσωσαν χιλιάδες Γιαζίντι, μια κουρδική θρησκευτική μειονότητα, βοηθώντας τους να ξεφύγουν από τις επιθέσεις του ISIS στο Ιράκ. Την ίδια στιγμή τούρκοι Κούρδοι ανέπτυξαν τις δυνάμεις τους για να προστατεύσουν το πλούσιο σε πετρέλαιο Κιρκούκ στο Ιράκ. Το κίνητρο των σύρων και των τούρκων Κούρδων είναι η απειλή που αποτελεί το ISIS για τη μοναδική διεθνώς αναγνωρισμένη κουρδική οντότητα, την περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράκ. Οι Κούρδοι είναι απίθανο να νικήσουν το ISIS μόνοι τους, ακόμη και με την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια. Για να σταματήσει το ISIS η Ουάσιγκτον πρέπει να εμπλακεί πολιτικά με όλες τις κουρδικές δυνάμεις, όχι μόνο τις ιρακινές. Αλλωστε οι σύροι και οι τούρκοι κούρδοι μαχητές έχουν όλο και μεγαλύτερη επιρροή. Η Αμερική δεν μπορεί να τους αγνοεί άλλο.
Ο κουρδικός εθνικισμός
Αν και η Ουάσιγκτον ήταν επί καιρό επιφυλακτική προς τον κουρδικό
εθνικισμό, πρόκειται για μια ισχυρή κινητήριο δύναμη. Επιπλέον συγκλίνει
με τα στρατηγικά συμφέροντα της Αμερικής. Οι Κούρδοι της Συρίας και της
Τουρκίας απορρίπτουν τον ακραίο ισλαμισμό. Είναι κοσμικοί εθνικιστές
και φυσικοί σύμμαχοι των Αμερικανών.
Η διστακτικότητα της Ουάσιγκτον οφειλόταν εν πολλοίς στις σχέσεις της με την Τουρκία. Οι σύροι κούρδοι μαχητές προέρχονται από το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) που έχει υπό τον έλεγχό του αυτόνομες ζώνες στη Βόρεια Συρία και μάχεται το ISIS επί περισσότερο από έναν χρόνο. Το PYD πρόσκειται στο τουρκικό ΡΚΚ (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν).
Η Τουρκία επί καιρό αντιτίθεται στις εθνικιστικές απαιτήσεις των Κούρδων στο έδαφός της και δεν επιθυμούσε να κάνει η Αμερική οτιδήποτε θα ενίσχυε τη θέση του ΡΚΚ. Αλλά η Τουρκία διεξήγαγε τις δικές της συνομιλίες με το PYD και πέρυσι ξεκίνησε εκεχειρία με το ΡΚΚ.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μείνει πίσω η Ουάσιγκτον. Η Αμερική πρέπει να συνομιλήσει απευθείας με το PYD και να επανεξετάσει την προσέγγισή της με το ΡΚΚ, ιδίως αφού η στάση της Τουρκίας αλλάζει.
Η εμπλοκή της Ουάσιγκτον με τους κούρδους μαχητές στο Ιράκ θα βοηθήσει να ηττηθεί το ISIS, ενώ η Αμερική θα ενισχύσει την επιρροή της αν αποσαφηνίσει τη δέσμευσή της προς το Κουρδιστάν σεβόμενη τα εθνικά σύνορα. Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα βρίσκονται σε καλύτερη θέση για να εξασφαλίσουν ότι οι σποραδικές εντάσεις ανάμεσα στα κουρδικά κόμματα δεν θα γίνουν βίαιες.
Για να μη διασπαστεί το Ιράκ
Παραδόξως η αμερικανική υποστήριξη προς τους Κούρδους θα βοηθήσει
να διατηρηθεί ανέπαφο το Ιράκ ως κράτος. Πριν από μερικές εβδομάδες η
κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ στη Βαγδάτη βρισκόταν σε παράλυση, ενώ ο
πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί
είχε ανακοινώσει τα σχέδιά του να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα για
ανεξαρτησία. Η επίθεση του ISIS επέβαλε σε όλους να επανεξετάσουν τη
στάση τους.
Το Ιράκ αρχίζει να καταλαβαίνει ότι χρειάζεται ένα ισχυρό Κουρδιστάν για να κερδίσει το ISIS και να επιβιώσει. Ο Μπαρζανί, που έπαψε να αναφέρεται στο δημοψήφισμα, συνειδητοποιεί ότι χρειάζεται εταίρους εντός του Ιράκ και συμμάχους εκτός για να προστατεύσει τις κουρδικές περιοχές από τις επιθέσεις.
Ο συμβιβασμός που αποδέχθηκαν το 2005 οι Κούρδοι του Ιράκ - αυτονομία εντός ενός ομοσπονδιακού Ιράκ αντί ανεξαρτησίας - ίσως αποδειχθεί πιο ανθεκτικός απ' όσο νομίζαμε. Μια νέα αμερικανική προσέγγιση όλου του το Κουρδιστάν θα ισχυροποιήσει αυτό τον συμβιβασμό ενισχύοντας τους Κούρδους. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί.
Ο Andrew Apostolou είναι πρώην επικεφαλής των προγραμμάτων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν της αμερικανικής ΜΚΟ «Freedom House».
