Το καλοκαίρι του 2011, στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, όταν
ετίθετο για πρώτη φορά σε εφαρμογή η συμφωνία της Ντοβίλ Μέρκελ-Σαρκοζί
για συμμετοχη του Ιδιωτικού Τομέα στις διασώσεις με την κατ' αρχήν
απόφαση για κούρεμα του ελληνικού χρέους, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας
δεν κουράστηκε στη συνέντευξη Τύπου να επαναλαμβάνει ότι επρόκειτο για
μια μοναδική περίπτωση, για μια εξαίρεση που δεν θα επαναληφθεί.Σήμερα, τρία χρόνια μετά και ενώ το φθινόπωρο αναμένεται να αρχίσει η
συζήτηση της διαπραγμάτευσης για την απομείωση του ελληνικού χρέους ώστε
να καταστεί βιώσιμο, πληθαίνουν οι φωνές απ' όλες τις κατευθύνσεις που
τονίζουν ότι η απομείωση είναι η μόνη λύση για το σύνολο του Νότου της
Ευρωζώνης, συν τη Γαλλία.
Την Τρίτη, σε άρθρο του στην ιταλική έγκυρη οικονομική εφημερίδα «Il Sole-24 Ore», ο γνωστός Αμερικανός οικονομολόγος και καθηγητής του Χάρβαρντ Κένεθ Ρογκόφ τόνισε ότι ούτε οι συνταγές λιτότητας (βλέπε Σόιμπλε), ούτε οι κεϊνσιανού τύπου παραινέσεις υπέρ της ανάπτυξης (βλέπε Ντράγκι) θα σώσουν τις χώρες της Ευρωζώνης από την παγίδα της υπερχρέωσης. Το μόνο που μπορεί να κάνει η ΕΚΤ -συνεχίζει- είναι να δώσει ένα χρονικό περιθώριο μέχρι να υπάρξει δυνατότητα απομείωσης του χρέους του συνόλου της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Δεν είναι όμως μόνος του ο Ρογκόφ, καθώς την ίδια μέρα ο Χανς Βέρνερ Ζιν, γνωστός για τις ακραίες απόψεις του καθώς πολλές φορές μας συνέστησε να φύγουμε για το καλό μας από το Ευρώ, επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo, μίλησε για αβάσταχτα επίπεδα χρέους και προειδοποίησε τους πιστωτές να είναι έτοιμοι να πληρώσουν το κόστος, θύμισε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 1997 στην Ασία, για να καταλήξει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από την απομείωση χρέους των χωρών του Νότου. Δεν πρέπει να εκπλήσσει ότι δύο οικονομολόγοι που εκπροσωπούν δύο διαφορετικές σχολές σκέψης είπαν αυτό που όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δεν λέει δημόσια μέχρι να συντρέξουν οι πολιτικές -κυρίως- προϋποθέσεις ενός διευρυμένου στον Νότο της Ευρωζώνης «κουρέματος» ή απομείωσης.
Το ερώτημα δεν βρίσκεται στο εργαλείο, αν θα είναι κούρεμα ή το πιθανότερο μεγάλη χρονική μετάθεση της ωρίμανσης με συμβολικό έως μηδενικό επιτόκιο. Το πρόβλημα είναι ποιο πλαίσιο, ποιοι πολιτικοί και δημοσιονομικοί όροι θα τεθούν από τη Γερμανία για να ανοίξει -όταν εξαντληθούν τα «μπαζούκας» του Ντράγκι- το κεφάλαιο κουρέματος-απομείωσης. «Ναι στην απομείωση» υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται προκαταβολικά ότι δεν θα ξαναδημιουργηθεί ανάλογη υπερχρέωση στο μέλλον, μοιάζει βέβαιο ότι θα είναι η στάση του Βερολίνου, που, παρά την προφανή λογική του νομιμοποίηση, υποκρύπτει την πρόθεση δέσμευσης των σημερινών υπερχρεωμένων Οικονομιών της Ευρωζώνης ότι δεν θα αμφισβητήσουν τη γραμμή πλεύσης του και μετά την απαλλαγή τους από τη δαμόκλειο σπάθη της μη διαχειρίσιμης υπερχρέωσης.
Αλλωστε, την ίδια εμπειρία έχει και η Γερμανία που πέτυχε στη Διεθνή Διάσκεψη του Λονδίνου το 1953 το «κούρεμα» κατά 85% του δημόσιου χρέους της, μια απόφαση που πυροδότησε το δυτικογερμανικό θαύμα των επόμενων ετών: Είχε πρώτα δώσει στην Ουάσιγκτον τα εχέγγυα της απόλυτης υποταγής της στη συνολική στρατηγική των ΗΠΑ στη Γηραιά Ηπειρο απέναντι στο αντίπαλο μπλοκ.
kapopoulos@pegasus.gr
Την Τρίτη, σε άρθρο του στην ιταλική έγκυρη οικονομική εφημερίδα «Il Sole-24 Ore», ο γνωστός Αμερικανός οικονομολόγος και καθηγητής του Χάρβαρντ Κένεθ Ρογκόφ τόνισε ότι ούτε οι συνταγές λιτότητας (βλέπε Σόιμπλε), ούτε οι κεϊνσιανού τύπου παραινέσεις υπέρ της ανάπτυξης (βλέπε Ντράγκι) θα σώσουν τις χώρες της Ευρωζώνης από την παγίδα της υπερχρέωσης. Το μόνο που μπορεί να κάνει η ΕΚΤ -συνεχίζει- είναι να δώσει ένα χρονικό περιθώριο μέχρι να υπάρξει δυνατότητα απομείωσης του χρέους του συνόλου της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Δεν είναι όμως μόνος του ο Ρογκόφ, καθώς την ίδια μέρα ο Χανς Βέρνερ Ζιν, γνωστός για τις ακραίες απόψεις του καθώς πολλές φορές μας συνέστησε να φύγουμε για το καλό μας από το Ευρώ, επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo, μίλησε για αβάσταχτα επίπεδα χρέους και προειδοποίησε τους πιστωτές να είναι έτοιμοι να πληρώσουν το κόστος, θύμισε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 1997 στην Ασία, για να καταλήξει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από την απομείωση χρέους των χωρών του Νότου. Δεν πρέπει να εκπλήσσει ότι δύο οικονομολόγοι που εκπροσωπούν δύο διαφορετικές σχολές σκέψης είπαν αυτό που όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δεν λέει δημόσια μέχρι να συντρέξουν οι πολιτικές -κυρίως- προϋποθέσεις ενός διευρυμένου στον Νότο της Ευρωζώνης «κουρέματος» ή απομείωσης.
Το ερώτημα δεν βρίσκεται στο εργαλείο, αν θα είναι κούρεμα ή το πιθανότερο μεγάλη χρονική μετάθεση της ωρίμανσης με συμβολικό έως μηδενικό επιτόκιο. Το πρόβλημα είναι ποιο πλαίσιο, ποιοι πολιτικοί και δημοσιονομικοί όροι θα τεθούν από τη Γερμανία για να ανοίξει -όταν εξαντληθούν τα «μπαζούκας» του Ντράγκι- το κεφάλαιο κουρέματος-απομείωσης. «Ναι στην απομείωση» υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται προκαταβολικά ότι δεν θα ξαναδημιουργηθεί ανάλογη υπερχρέωση στο μέλλον, μοιάζει βέβαιο ότι θα είναι η στάση του Βερολίνου, που, παρά την προφανή λογική του νομιμοποίηση, υποκρύπτει την πρόθεση δέσμευσης των σημερινών υπερχρεωμένων Οικονομιών της Ευρωζώνης ότι δεν θα αμφισβητήσουν τη γραμμή πλεύσης του και μετά την απαλλαγή τους από τη δαμόκλειο σπάθη της μη διαχειρίσιμης υπερχρέωσης.
Αλλωστε, την ίδια εμπειρία έχει και η Γερμανία που πέτυχε στη Διεθνή Διάσκεψη του Λονδίνου το 1953 το «κούρεμα» κατά 85% του δημόσιου χρέους της, μια απόφαση που πυροδότησε το δυτικογερμανικό θαύμα των επόμενων ετών: Είχε πρώτα δώσει στην Ουάσιγκτον τα εχέγγυα της απόλυτης υποταγής της στη συνολική στρατηγική των ΗΠΑ στη Γηραιά Ηπειρο απέναντι στο αντίπαλο μπλοκ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
kapopoulos@pegasus.gr