Οι αντίπαλοί του τον θεωρούν ανίκανο να ενώσει και να σταθεροποιήσει τη χώρα
Πολύ κατώτερος των
περιστάσεων αποδεικνύεται ο σιίτης πρωθυπουργός του Ιράκ εν μέσω των
συγκρούσεων με τους φανατικούς σουνίτες τζιχαντιστές στα βόρεια της
χώρας. Αν και ο Νούρι αλ Μαλίκι βγήκε νικητής από τις κάλπες, στις 30 Απριλίου, το πολιτικό του μέλλον είναι αμφίβολο.
Η απογοήτευση και οι στερήσεις στον σουνιτικό πληθυσμό αναζωπυρώνουν τον
διχασμό και τις συγκρούσεις στις θρησκευτικές κοινότητες. Την ίδια ώρα
γίνεται όλο και πιο αισθητή η ανεπάρκεια των κρατικών μηχανισμών, με τη
διαφθορά να καλπάζει και τον στρατό ανίκανο να ελέγξει τον Βορρά.
Δεν αποκλείεται το σενάριο στο οποίο ο Αλ Μαλίκι θα κατέληγε να ηγείται
μιας παράλυτης κυβέρνησης ή ακόμη και θα εξαναγκαζόταν σε αποχώρηση.
Και όμως, πριν από μόλις έναν χρόνο ο Μαλίκι βγήκε νικητής από το μπρα-ντε-φερ με την κουρδική ηγεσία, η οποία ελέγχει το βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, για τη μοιρασιά των εσόδων από το πετρέλαιο και για τις διαφιλονικούμενες περιοχές.
Εξασφάλισε τότε την υποστήριξη των αραβικών πληθυσμών - των σιιτών της πλειοψηφίας όσο και των σουνιτών - επειδή εμφανίστηκε όχι μόνο ως ο υπερασπιστής των συμφερόντων τους, αλλά και γενικότερα ως εγγυητής της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας.
Σήμερα ωστόσο η απώλεια του κρατικού ελέγχου σε όλο το Βόρειο Ιράκ έχει αλλάξει δραματικά την εικόνα.
Ο πρωθυπουργός είναι αδύναμος και σε μεγάλο βαθμό απομονωμένος απέναντι στους Κούρδους, παγιδευμένος σε μια σεκταριστική σύγκρουση τη στιγμή που δεν ελέγχει πια όλη την ίδια του την κοινότητα, από την οποία προσπάθησε να διαφοροποιηθεί παίζοντας το χαρτί του εθνικισμού.
Ολο και πιο αυταρχική, διχαστική και διεφθαρμένη, η κυβέρνησή του προχώρησε σε διώξεις επιφανών σουνιτών πολιτικών, με αποτέλεσμα να αποξενώσει τον σουνιτικό πληθυσμό. Οι εξτρεμιστές ισλαμιστές αντάρτες της ISIS φαντάζουν τώρα σαν απελευθερωτές στα μάτια πολλών κατοίκων των σουνιτικών περιοχών.
Εξακολουθεί πάντως να διαθέτει κάποια ισχυρά χαρτιά στα χέρια του με πρώτο τον έλεγχο των οικονομικών πόρων του κράτους. Επειτα είναι η ανικανότητα των αντιπάλων του στην κατακερματισμένη αντιπολίτευση να συνεννοηθούν και να ορίσουν τον αντικαταστάτη του.
Πολλοί έχουν παραξενευτεί από την απρόσμενη σύμπτωση απόψεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν ότι επείγει η διασφάλιση της ενότητας και της σταθερότητας στη χώρα. Οι μεν Αμερικανοί θέλουν να ξεχαστούν οι αποτυχίες τους στο Ιράκ, ενώ οι μουλάδες στην Τεχεράνη δεν θέλουν να δουν μια νέα απώλεια συμμάχου τους, ύστερα από εκείνη του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία.
Από την άλλη πλευρά, το θρησκευτικό κατεστημένο των σιιτών και η κυβέρνηση των ΗΠΑ λένε σε όλο και πιο ωμή γλώσσα ότι χρειάζεται ριζική αλλαγή πολιτικής κατεύθυνσης στο Ιράκ, υπονοώντας, αν και δεν τη ζητούν ακόμη ανοιχτά, την αλλαγή του ηγέτη.
Ποιος θα μπορούσε να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός; Μάλλον θα το αποφασίσουν πίσω από κλειστές πόρτες οι σιίτες, αν καταφέρουν να σχηματίσουν ενιαίο μέτωπο.
Αν οι σιίτες αποφασίσουν συλλογικά ότι ο Μαλίκι θα πρέπει να φύγει, για το καλό της δικής τους κοινότητας και της εθνικής ενότητας, τότε κατά πάσα πιθανότητα ο διάδοχός του θα προέλθει από τις τάξεις του κόμματος Ντάουα του Μαλίκι.
Επικεφαλής αυτού του εναλλακτικού σχήματος θα μπορούσε να είναι ένας έμπιστος του Μαλίκι, όπως ο Ταρίκ Νατζμ, ο ικανός πρώην προσωπάρχης του πρωθυπουργού.
Ωστόσο ο έλεγχος που ασκεί ο Μαλίκι στο υπουργικό συμβούλιο και στις δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και τα εκλογικά αποτελέσματα σημαίνουν ότι ο παραμερισμός του είναι σοβαρό ρίσκο για τους σιίτες, διότι θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ακόμη πιο σκοτεινό σενάριο από αυτό που εκτυλίσσεται σήμερα στο Ιράκ.
Αν ο Μαλίκι κινηθεί στρατιωτικά εναντίον των σιιτών που απαιτούν την παραίτησή του, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές: αναστολή της δημοκρατικής διαδικασίας, αποσταθεροποίηση του πλούσιου σε πετρέλαιο Νότιου Ιράκ και ένας αληθινός κατακερματισμός της χώρας.
Προς το παρόν ο ίδιος δηλώνει ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί, ούτε καν με αντάλλαγμα αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά των τζιχαντιστών της ISIS.
Μητροπούλου Ειρήνη
