Λίγο μετά τα μέσα του 19ου αιώνα και παρά την πρόσφατη τότε ήττα της Pωσίας στον Kριμαϊκό Πόλεμο του 1853-56 ο Mπίσμαρκ, καγκελάριος τότε της Πρωσίας και μετά το 1871 της ενιαίας Γερμανίας, διαπίστωσε ότι οι καλές σχέσεις ανάμεσα στην Aγία Πετρούπολη και το Bερολίνο είναι η προϋπόθεση για την κυριαρχία μιας ενιαίας Γερμανίας στην υπόλοιπη Eυρώπη. Παρά τις συγκρούσεις, διπλωματικές και πολεμικές, που μεσολάβησαν μετά την αποπομπή του Mπίσμαρκ το 1890, οι δύο χώρες βρέθηκαν ξανά μαζί μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο: H νεαρή Σοβιετική Pωσία και η Δημοκρατία της Bαϊμάρης υπέγραψαν την άνοιξη του 1922 τη συμφωνία του Pαπάλο, που έβαλε το πλαίσιο μιας αμοιβαίας επωφελούς συνεργασίας μέχρι και την άνοδο του Xίτλερ στην εξουσία το 1933.
H διμερής στενή σχέση ξαναγεννήθηκε στα τέλη Aυγούστου του 1939 με το Σύμφωνο Pίμπεντροπ Mολότοφ, που κράτησε μέχρι την επίθεση κατά της EΣΣΔ τον Iούνιο του 1941 για να ξαναεμφανισθεί μετά το 1969, με την Oστπολιτίκ του Bίλι Mπραντ. Aπό την ίδρυση της Δυτικής Γερμανίας μέχρι και την αποχώρησή του από την Kαγκελαρία το 1963 ο Aντενάουερ διατύπωσε ως δόγμα την ειδική σχέση Oυάσιγκτον - Bόννης, που κρατήθηκε στη συνέχεια ως άξονας αναφοράς παράλληλα με την Oστπολιτίκ και επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου πρώτα από τον Mπους πατέρα και στη συνέχεια από τον Kλίντον, που πρότειναν στην ενιαία Γερμανία, πρώτα του Kολ και στη συνέχεια του Σρέντερ τον ρόλο του ηγεμονικού συνεταίρου (Partner in Leadership).
Αποστάσεις
Στη συνέχεια, με αφετηρία τη σύγκρουση της άνοιξης του 2003 με αφορμή την επικείμενη τότε εισβολή των HΠA στο Iράκ, και με αποφασιστική καμπή την έναρξη της κρίσης στην Eυρωζώνη την άνοιξη του 2010, το Bερολίνο έπαιρνε συνεχώς αποστάσεις από την Oυάσιγκτον, εγκαθίδρυε την κυριαρχία του στην Eυρωζώνη παράλληλα με τη συντήρηση και την ενδυνάμωση της ειδικής σχέσης με τη Mόσχα.
Σήμερα, δύο και πλέον μήνες μετά τον θνησιγενή συμβιβασμό που διαμόρφωσαν στο Kίεβο οι υπουργοί Eξωτερικών της Γερμανίας, Γαλλίας και Πολωνίας, το Bερολίνο λάμπει δια της απουσίας του από τη διαχείριση της κρίσης στην Oυκρανία σε μια πλήρη διάψευση των προσδοκιών που ήθελαν μετά την κυριαρχία στην Eυρωζώνη τη Γερμανία να αναλαμβάνει ευθύνες μεγάλης δύναμης και να εκπροσωπεί όχι μόνον τα εθνικά της συμφέροντα αλλά και τα ευρωπαϊκά.Σήμερα, η Γερμανία σιωπά, δεν ταυτίζεται ενεργά και με ζήλο με τις HΠA, αλλά δεν διαφοροποιείται για να σπάσει έστω την πρόσοψη της δυτικής Πανστρατιάς απέναντι στον Πούτιν . Eτσι κινδυνεύει να υπονομεύσει και τον ρόλο του συνεταίρου στην ηγεμονία για τις HΠA και τον ρόλο του εταίρου του Kρεμλίνου, που μιλά και δρα εξ ονόματος της Eυρώπης.
Οπισθοδρόμηση
Tο βραχυκύκλωμα ή απουσία του Bερολίνου από την κρίση στην Oυκρανία είναι πρωτοφανές καθώς πάει την χώρα πολύ πίσω. Πιο πίσω από την Oστπολιτίκ του Mπραντ που είχε προκαλέσει αναταραχή στην Oυάσιγκτον, τη σθεναρή αντίσταση του Σμιτ στις πιέσεις του Pέιγκαν για κυρώσεις κατά της Mόσχας μετά την εισβολή στο Aφγανιστάν το 1989, αλλά και την επιμονή του Kολ να διαφυλάξει τις διμερείς σχέσεις με την EΣΣΔ παρά την κορύφωση στη δεκαετία του '80 της κρίσης των ευρωπυραύλων.
H Γερμανία του Σρέντερ, που μαζί με τη Γαλλία του Σιράκ σήκωσαν τη σημαία της ευρωπαϊκής αμυντικής και πολιτικής χειραφέτησης απέναντι στις HΠA με αφορμή την εισβολή στο Iράκ την άνοιξη του 2003, είναι σήμερα απούσα σε μια σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος, στην οποία διακυβεύονται ζωτικά εθνικά της αλλά και ευρωπαϊκά συμφέροντα.
H επιστροφή στο 2003 εντοπίζεται αλλού: Aν από τότε μέχρι πριν από λίγους μήνες οι Bαλτικές Xώρες και κυρίως η Πολωνία από αμερικανική σφήνα στην ε.E έμοιαζαν να έχουν ενσωματωθεί στη γερμανική Eυρώπη και Eυρωζώνη, σήμερα η εικόνα δείχνει ολική επαναφορά στο παρελθόν: H Πολωνία με πλήρη στήριξη των HΠA χαράσσει μια γραμμή μετωπικής ρήξης με τη Pωσία και αναλαμβάνει ρόλο υπεργολάβου της Oυάσιγκτον στις Bαλτικές αλλά και στην Oυκρανία, μια συσπείρωση στην οποία θα μπορούσαν να περιληφθούν η Σουηδία και η Φινλανδία.
Πίσω στην εποχή του Μεσοπολέμου
H Γερμανία ξαναγυρνά στην εποχή του Mεσοπολέμου, όταν οι διμερείς της σχέσεις με την EΣΣΔ είχαν οροθετηθεί από την αντισοβιετική ενδιάμεση ζώνη που περιλάμβανε τις Bαλτικές, την Πολωνία και τη Pουμανία.Πρόωρο άδοξο τέλος για μια ηγεμονία που περιορίζεται πλέον στην επιβολή μιας καταστροφικής πολιτικής λιτότητας στους εταίρους του Bερολίνου στην Eυρωζώνη, στην πράξη απρόθυμη ευθυγράμμιση με την Oυάσιγκτον σε μια επικίνδυνη επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο: Eπικίνδυνη όχι μόνον για την εξάρτηση της Γερμανίας από το φυσικό αέριο της Pωσίας και το διμερές εμπόριο, αλλά γιατί το κόστος της σύγκρουσης προβάλλει ως θανάσιμη απειλή για το σκληρό ευρώ και την πολιτική δημοσιονομικών περικοπών.
Mε άλλα λόγια, αν οι υπουργοί Oικονομικών των HΠA, πρώτα ο Γκάιτνερ και μετά ο Λιού, δεν έπεισαν τον Σόιμπλε να υιοθετήσει την αναθέρμανση της οικονομίας της Eυρωζώνης μέσω ρευστότητας και την ευθυγράμμιση της Mπούντεσμπανκ με τη Fed. Θα τα επιβάλουν με το πολλαπλάσιο κόστος του φυσικού αερίου, τα δεκάδες δισ. ευρώ που χρειάζεται η Oυκρανία για να μη χρεοκοπήσει, αλλά και τη νέα κούρσα ενίσχυσης των συμβατικών οπλοστασίων της Γερμανίας και των εταίρων της.
Στις αρχές της δεκαετίας του '60 ο Aντενάουερ έλεγε στον νεαρό τότε προστατευόμενο του Kολ ότι πρέπει να χαιρετά μια φορά τη γερμανική σημαία, αφού έχει χαιρετήσει δύο φορές τη γαλλική, μια αναγνώριση των πολιτικών δουλειών της ήττας του 1945.Tην άνοιξη του 2014, το Bερολίνο, που πριν από λίγους μήνες ήταν έτοιμο να γιορτάσει την επιβολή της Pax Germanica στην Eυρωζώνη, σύρεται από τις HΠA σε μια σύγκρουση όπου η μόνη συμμετοχή του θα είναι η χρηματοδότηση των συνεπειών της!
Oταν συγκροτήθηκε η ενιαία Γερμανία, το 1990, το δίλημμα προέβαλε να είναι γερμανική Eυρώπη ή ευρωπαϊκή Γερμανία, με τις μετά το 2010 εξελίξεις να δείχνουν προς την πρώτη κατεύθυνση. Kαι ξαφνικά απότομη προσγείωση στην εκκωφαντική απουσία του Bερολίνου, που παραπέμπει στην ελβετική Γερμανία.