Η ατζέντα Ελλάδας και Ισραήλ για το φυσικό αέριο

Ρόλο ενεργειακού κόμβου διεκδικεί η Αθήνα, προκρίνοντας τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού με το «βλέμμα» και στα δικά της πιθανά κοιτάσματα

Η ισραηλινή πλευρά εμφανίζεται θετική απέναντι στην προοπτική κατασκευής αγωγού, με τη συζήτηση να επεκτείνεται και στις δυνατότητες χρηματοδότησης του έργου από την ΕΕ, ως σημαντικού για την ενεργειακή της επάρκεια.

Τη διαδρομή Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα – Αδριατική προέκρινε η ελληνική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια των διμερών επαφών στο Τελ Αβίβ αναφορικά με το πλάνο εξαγωγών των ισραηλινών αποθεμάτων φυσικού αερίου. Η Αθήνα προκρίνει τη λύση υποθαλάσσιου αγωγού διπλής ροής για λόγους τεχνικούς αλλά και ευρύτερους, οι οποίοι αφορούν στον σχεδιασμό μελλοντικής αξιοποίησης πιθανών εγχώριων αποθεμάτων. Θετικά διακείμενη φέρεται η ισραηλινή κυβέρνηση, ιδίως στην περίπτωση χρηματοδότησης του project από την ΕΕ. Οι προωθούμενες διμερείς επενδύσεις έχουν χρονικό ορίζοντα το 2019.

Το 2030 η ΕΕ εκτιμάται ότι θα εισάγει το 85% των αποθεμάτων φυσικού αερίου τα οποία θα καταναλώνει.

Οι επαφές σε ανώτατο επίπεδο των κυβερνήσεων Ελλάδας και Ισραήλ ήρθαν σε συνέχεια της υπογραφής του Μνημονίου Συναντίληψης (ΜoU) Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος τον περασμένο Αύγουστο στη Λευκωσία. Οι δύο πλευρές εξετάζουν από κοινού ποιος είναι ο προσφορότερος τρόπος μεταφοράς των ενεργειακών αποθεμάτων της λεκάνης της ανατολικής Μεσογείου στην αγορά της ΕΕ. Στο ίδιο πλαίσιο, με πρωτοβουλία του υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννη Μανιάτη, η ελληνική πλευρά προέκρινε την προοπτική δημιουργίας υποθαλάσσιου αγωγού διπλής ροής στη διαδρομή Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα – Ιταλία (μέσω Ιονίου και Αδριατικής), χωρίς να αποκλείεται και η προέκταση κάθετου αγωγού από την Κρήτη προς Θράκη/Μακεδονία.

Η κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού τον οποίο εισηγείται η Ελλάδα έχει χρονικό ορίζοντα την περίοδο 2018-19.  

Μέσα στο 2016 εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας.Κυβερνητικές πηγές διευκρινίζουν στο naftemporiki.gr ότι το ΥΠΕΚΑ θεωρεί οικονομικά βιώσιμο έναν αντίστοιχο αγωγό υπό το πρίσμα ότι θα δύναται να μεταφέρει 8 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, όταν οι μετριοπαθείς προβλέψεις αναφορικά με τα συνολικά κοιτάσματα σε Κύπρο και Ισραήλ κάνουν λόγο για 16 έως 20 δις κυβικά μέτρα. Η ελληνική πλευρά δεν απορρίπτει την προοπτική μεταφοράς του αερίου μέσω LNG, η οποία άλλωστε συζητείται έντονα στην Κύπρο, όπου είναι σε εξέλιξη διεργασίες για τη δημιουργία τερματικού σταθμού. Ωστόσο, αφήνει να εννοηθεί ότι θεωρεί πιο σύνθετη τη συγκεκριμένη μέθοδο μεταφοράς.

Εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι η κατασκευή ενός αγωγού είθισται να συνδέεται με μειονεκτήματα όπως οι υψηλές τεχνικές απαιτήσεις, ιδίως στην περίπτωση υποθαλάσσιων διαδρομών ή σεισμογενών περιοχών. Παράλληλα, υπογραμμίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί για την ασφάλεια της μεταφοράς η πιθανή πολιτική αστάθεια στις περιοχές – σταθμούς. Ως προς τη μέθοδο του υγροποιημένου αερίου (LNG) εκφράζουν επιφυλάξεις για τον χρόνο διακομιδής και επισημαίνουν ζητήματα όπως η ανάγκη προπληρωμής συμβολαίων. Σχετική θεωρείται η παράμετρος του κόστους και για τις δύο περιπτώσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ λαμβάνει υπόψη της και τη διαδικασία εντοπισμού και αξιοποίησης πιθανών ελληνικών κοιτασμάτων –καλεί μάλιστα τις ισραηλινές εταιρείες να συμμετάσχουν στους αντίστοιχους διαγωνισμούς τους οποίους θα προκηρύξει το ελληνικό Δημόσιο- εκτιμώντας ότι η κατασκευή ενός αγωγού θα διευκόλυνε τη μεταφορά τους προς την ευρωπαϊκή αγορά.

Σχεδόν 5 δις εκτιμάται ότι θα κοστίσει η επένδυση του υποθαλάσσιου αγωγού και περίπου 3 δις η επένδυση του υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου.

Σύμφωνα με συνεργάτες του υπουργού ΠΕΚΑ, η ισραηλινή πλευρά εμφανίζεται θετική απέναντι στην προοπτική κατασκευής αγωγού, με τη συζήτηση να επεκτείνεται και στις δυνατότητες χρηματοδότησης του έργου από την ΕΕ, ως σημαντικού για την ενεργειακή της επάρκεια. «Δεν είναι απίθανο», σχολιάζουν χαρακτηριστικά από το περιβάλλον του κ. Μανιάτη, τονίζοντας ότι η ελληνική πλευρά ήδη δρομολογεί διαδικασίες προς αυτήν την κατεύθυνση. Ιδιαίτερα ενθαρρυντική χαρακτηρίζουν στην κυβέρνηση αποστροφή του Ισραηλινού υπουργού Ενέργειας Σιλβάρ Σαλόμ στο πλαίσιο του επιχειρηματικού φόρουμ μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. Σύμφωνα με τον Ισραηλινό αξιωματούχο, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα συνέστησε στον ίδιο το φυσικό αέριο του Ισραήλ να μεταφερθεί στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. «Δεν το θέλω μέσω Τουρκίας αλλά μέσω Ελλάδας. Θέλουμε ο αγωγός να περάσει μέσα από την Ελλάδα στην Ιταλία και στην Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σαλόμ.

Εκτιμήσεις θέλουν τον Ιταλό πρωθυπουργό να έχει προβεί στη συγκεκριμένη προτροπή προς το Ισραήλ προκειμένου να συνδέσει ένα αντίστοιχο project με τον αγωγό TAP, ο οποίος θα έχει ως αφετηρία τα σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα και ουσιαστικά θα είναι προέκταση του TANAP που θα αρχίζει από το Αζερμπαϊτζάν και θα καταλήγει επίσης κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Κυβερνητικές πηγές αρνούνται να σχολιάσουν, πόσο μάλλον να ερμηνεύσουν την παρέμβαση Λέτα.
Οι συμφωνίες συνεργασίας τις οποίες υπέγραψαν στο Τελ Αβίβ οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας και Ισραήλ:

• Αξιοποίηση και την έρευνα φυσικών πόρων στη λεκάνη της Μεσογείου.
• Μεταφορά φυσικού αερίου προς τις αγορές της Ευρώπης.
• Ανανεώσιμες πηγές και εξοικονόμηση ενέργειας.
• Εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτίρια και κατοικίες, με συνεργασία εταιριών του ιδιωτικού τομέα.
• Κατασκευή έργων αφαλάτωσης νερού, ιδίως σε απομακρυσμένα νησιά (θεωρείται σημαντική η τεχνογνωσία της ισραηλινής πλευράς).

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - vkost@naftemporiki.gr