Ο Ταγίπ Ερντογάν πληρώνει το τίμημα της επιτυχίας του. Αυτό που βλέπουμε να εκτυλίσσεται σήμερα στην Τουρκία είναι αποτέλεσμα των αλλαγών που επήλθαν στη γειτονική χώρα την τελευταία δεκαετία. Η στρατηγική του Τ. Ερντογάν ήταν να χρησιμοποιήσει την ισλαμική ταυτότητα της Τουρκίας ως πλεονέκτημα και διαπραγματευτικό χαρτί με τη Δύση, η οποία επιζητούσε προσέγγιση με τις μουσουλμανικές χώρες κι ένα πρότυπο στην ευρύτερη περιοχή που θα αποδείκνυε ότι οι αρχές του Ισλάμ δεν είναι ασύμβατες με τις δυτικές αξίες της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς.
Γι’ αυτό ο Τ. Ερντογάν από το 2002, όταν κέρδισε για πρώτη φορά τις εκλογές, συνέχισε την ευρωπαϊκή πορεία και προχώρησε σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας (ποινικός κώδικας, οικογενειακό δίκαιο, δικαστικό σύστημα). Επίσης, περιόρισε σημαντικά τον ρόλο του στρατού.
Οταν το 2006 οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέστησαν σαφές ότι δεν επιθυμούν την Τουρκία ως πλήρες μέλος της Ε.Ε., ο Τ. Ερντογάν οριστικοποίησε τη στροφή στην ενίσχυση του περιφερειακού ρόλου της χώρας. Οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν ότι χρησιμοποίησε την ευρωπαϊκή πορεία και τις αλλαγές για να ενισχύσει την προσωπική του εξουσία. Μολονότι η Τουρκία απέχει πολύ από το να είναι μια σύγχρονη δημοκρατική χώρα, δεν είναι η χώρα των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Εχουν πραγματοποιηθεί σαφή βήματα εκσυγχρονισμού και οι νέες γενιές (η Τουρκία είναι από τις χώρες με τον νεότερο πληθυσμό) έχουν μεγαλώσει σε ένα σαφώς πιο ελεύθερο περιβάλλον.
Η δεκαετία του 2000 δεν σφραγίστηκε μόνο από την πολιτική κυριαρχία του Ερντογάν, αλλά και από τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, μετά το 2001, όταν η Τουρκία προσέφυγε στο ΔΝΤ και ακολούθησε με επιτυχία πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, αρχιτέκτονας του οποίου ήταν ο Κ. Ντερβίς. Η δομή της οικονομίας άλλαξε εντελώς και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ από 3.553 δολάρια το 2001 εκτινάχθηκε στις 10.600 δολάρια το 2012, δίχως την ανάγκη εξωτερικού δανεισμού (το εξωτερικό χρέος της Τουρκίας είναι μόλις 36% του ΑΕΠ). Οι ξένες επενδύσεις από το 2001 ώς το 2012 έφθασαν στα 114 δισ. δολάρια. Στην Τουρκία δραστηριοποιούνται σήμερα 32.604 εταιρείες ξένου κεφαλαίου. Οι οικονομικές αλλαγές δημιουργούν νέο τρόπο σκέψης. Ετσι, και στην Τουρκία, οι ραγδαίες οικονομικές εξελίξεις έφεραν αλλαγές στα ήθη και στον τρόπο συμπεριφοράς.
Διαμορφώθηκε μια νέα γενιά, πολύ πιο ανοιχτή στον κόσμο, με άλλη κουλτούρα κι άλλες εμπειρίες. Στα πανεπιστήμια δεν μπήκε μόνο η μαντίλα, αλλά έγιναν πιο ανοιχτά στη γνώση, προκειμένου να υπηρετηθούν οι νέες οικονομικές ανάγκες. Οι νέοι ταξιδεύουν περισσότερο, ενημερώνονται σε μεγάλο βαθμό από το Ιντερνετ κι επικοινωνούν μέσω αυτού (στις πρόσφατες κινητοποιήσεις έπαιξαν σημαντικό ρόλο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Ο Ερντογάν συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία αυτής της κοσμοπολίτικης γενιάς, η οποία δεν μπορεί να συμβιβαστεί ούτε με αυταρχική συμπεριφορά ούτε με συντηρητικές αποφάσεις απαγορεύσεων. Αυτή δίνει τον τόνο στις κινητοποιήσεις, στις οποίες μετέχει κι ένα ετερόκλητο πλήθος αντιπολιτευομένων. Το κοστούμι που θέλει να φορέσει ο Τούρκος πρωθυπουργός στη νέα γενιά αποδεικνύεται πλέον πολύ στενό για να τη χωρέσει.
