Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣχεδόν είκοσι χρόνια μετα την πρώτη ιδέα συμμετοχής της Ελλάδας στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας από την Κασπία στις αγορές της Ευρώπης και ενώ αρκετά σχέδια με πρώτο εκείνο του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης να έχουν μπει στο αρχείο , η «νίκη» του αγωγού ΤΑΡ έναντι του Nabucco αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα της χώρας στην κατεύθυνση αυτή.
Τα οικονομικά οφέλη της χώρας είναι δεδομένα όχι μόνο από την κατασκευή του έργου και από την καταβολή των τελών διέλευσης, αλλά και λογω της διαμόρφωσης ενός θετικού επενδυτικού κλίματος και για άλλες επενδύσεις πέραν του τομέα της ενέργειας.
Πολύ σημαντική όμως είναι και η γεωπολιτική διάσταση του έργου καθώς αποτελεί τον πρώτο ουσιαστικά αγωγό μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη που εξασφαλίζει την διαφοροποίηση τόσο της πηγής όσο και τη οδεύσεως του φυσικού αερίου, διευκολύνοντας την μονοπωλιακή εξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς από την Gazprom. Εξάλλου ένας από τους λόγους που «εξουδετερώθηκε» ο Nabucco ήταν η προσπάθεια του να ανταγωνισθεί τον ρωσικό αγωγό South Stream, ο οποίος όμως έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες και πρόσβαση σε τεράστια κοιτάσματα που δίνουν την δυνατότητα προσφοράς ελκυστικών τιμών.
Όμως και στα Βαλκάνια δημιουργεί νέα δεδομένα ο αγωγός, καθώς η διακλάδωση προς Βορρά σε χώρες όπως το Μαυροβούνιο, η Βοσνία αλλά και η Κροατία, μεγαλώνει την αγορά στην οποία απευθύνεται ο αγωγός και ροσφέρει στις χώρες αυτές την δυνατότητα για πρόσβαση σε νέες πήγες ενέργειας, στις οποίες θα στηριχθεί η ανάπτυξη τους που είναι αναγκαία για να γυρίσουν σελίδα τα Βαλκάνια.
Η δημιουργία κοινότητας συμφερόντων με την κατασκευή του αγωγού αυτού διευκολύνει την συνεννόηση και την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων χωρών, ενώ η προοπτική εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, διασκεδάζει τους φόβους που έχουν εκφραστεί για «ενεργειακή εξάρτηση» από την Τουρκία.
Για την Αθήνα η επιλογή του ΤΑΡ αποτελεί μια δικαίωση της έγκαιρης προσαρμογής της πολιτικής της χώρας στην υποστήριξη του ΤΑΡ καθώς η Ελλάδα μέχρι και μερικούς μήνες πριν, υποστήριζε τον ανταγωνιστικό αγωγό ITGI που θα διέσχιζε την βόρειο Ελλάδα και από το ύψος της Ηγουμενίτσας με υποθαλάσσιο αγωγό θα κατέληγε στην Ιταλία. Η Αθήνα αμέσως μόλις απορρίφθηκε ο ITGI εντάχθηκε στον ΤΑΡ και κινητοποιήθηκε για την επιτυχία του σχεδίου. Στο πλαίσιο αυτό εκδηλώθηκε και η πρωτοβουλία για επέκταση του αγωγού και προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανιων, ενώ έχει βολιδοσκοπηθεί και η Βουλγαρία (που συμμετείχε στον Nabucco) για να ενταχθεί και αυτή στον ΤΑΡ.
Κρίσιμο σημείο της διαπραγμάτευσης ήταν ο χειρισμός από την Αθήνα της αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ, καθώς η αποχώρηση της Gazprom από την διεκδίκηση της πρώτης εταιρίας άνοιξε τον δρόμο στην αζερικη SOCAR που είναι βασικός μέτοχος του κοιτάσματος Shah Deniz2 για την διεκδίκηση του ΔΕΣΦΑ συνδυάζοντας την επένδυση αυτή με το σχέδιο του αγωγού. Οι δυο επισκέψεις στο Μπακού, του Δημήτρη Αβραμοπουλου αρχικά και κατόπιν του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά ήταν κρίσιμες ώστε να προσφερθεί ένα ακόμη «δέλεαρ» στο πακέτο του ΤΑΡ.
Μετα την επίσημη ανακοίνωση της κοινοπραξίας Shah Deniz2 για την επιλογή του ΤΑΡ την Παρασκευή, απομένει ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση, να στραφεί προς την Μόσχα ώστε να αποκατασταθουν οι σχεδόν παγωμένες ελληνορωσικες σχέσεις…
