Της Μανταλένας ΠίουEπαναπροσδιορίζεται ο ρόλος της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη της ΝΑ Μεσογείου με την είσοδο στην εγχώρια αγορά εταιρειών της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν μέσω της πώλησης της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με την κατασκευή του διεθνούς αγωγού μεταφοράς αερίου TAP.
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο Αζερμπαϊτζάν και η συνάντηση του την περασμένη Τρίτη με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Gazprom Αλεξέι Μίλλερ, ο οποίος ήλθε για τρίτη φορά στην Αθήνα μέσα σε διάστημα δύο μηνών, φαίνεται ότι δρομολόγησαν τις τελικές εξελίξεις για την ιδιωτικοποίηση των ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ, ύστερα από μία παρατεταμένη διαδικασία με έντονες διακυμάνσεις.
Το δίδυμο Gazprom για τη ΔΕΠΑ και της κρατικής εταιρείας του Αζερμπαϊτζάν Socar για τον ΔΕΣΦΑ δείχνει ότι αποτελεί για το Μέγαρο Μαξίμου την καλύτερη λύση, δεδομένων των συνθηκών και των πιέσεων που έχει δεχθεί η Αθήνα από Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες για την πιθανότητα να περάσει ο τομέας του αερίου σε ρωσικό έλεγχο.
Το Αζερμπαϊτζάν έχει εξασφαλίσει εδώ και χρόνια την ισχυρή στήριξη Αμερικανών και Ευρωπαίων χωρίς αυτό να διαταράσσει τις λειτουργικές του σχέσεις με τη Μόσχα. Κυβερνητικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η εξαγορά του ΔΕΣΦΑ από την Socar μπορεί να εξισορροπήσει το αντίκτυπο από την πώληση της ΔΕΠΑ στους Ρώσους.
Παράλληλα το Αζεμπαϊτζάν και η κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ που αναπτύσσει το ομώνυμο κοίτασμα αερίου στην Κασπία Θάλασσα επιλέγουν εντός του Ιουνίου τον αγωγό που θα μεταφέρει το αέριο στην Ευρώπη. Το έργο διεκδικούν δύο σχήματα, ο αγωγός ΤΑΡ, ο οποίος θα περνά από ελληνικό έδαφος και μέσω Αλβανίας θα καταλήγει στην Ιταλία και ο Nabucco West, η μικρή εκδοχή του παλαιού Ναμπούκο, η διαδρομή του οποίου παρακάμπτει πλήρως τη χώρα μας, αφού ξεκινά από τα τουρκο - βουλγαρικά σύνορα με τελικό προορισμό την Αυστρία. Παρότι άμεσα ΔΕΣΦΑ και ΤΑΡ δεν συνδέονται, εν τούτοις οι εξελίξεις μπορεί να δώσουν διαφορετική τροπή στο όλο εγχείρημα.
Sintez
Η Sintez, όμιλος που ανήκει στον Ρώσο μεγιστάνα Λεονίντ Λεμπέντεφ, θεωρείται από αρκετά διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι παίζει τον ρόλο του μπαλαντέρ στον διαγωνισμό για λογαριασμό της Gazprom. Είναι η μόνη που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για τις δύο ελληνικές εταιρείες, πρόσφατη απόφαση του ΤΑΙΠΕΔ της δίνει τη δυνατότητα να καταθέσει ξεχωριστές προσφορές για κάθε μία και ορισμένοι θεωρούν ότι η παρουσία της ουσιαστικά αποτελεί το εφεδρικό όπλο των Ρώσων, σε περίπτωση που οι Βρυξέλλες ματαιώσουν την εξαγορά της ΔΕΠΑ απο τη Gazprom.
Παρότι ο κ. Λεμπέντεφ είχε έλθει πριν μερικές εβδομάδες στην Αθήνα και είχε συναντηθεί με τον πρωθυπουργό, η τελική στάση που θα τηρήσει ο όμιλος στον διαγωνισμό δεν έχει αποσαφηνιστεί. Το αρχικό κλίμα ευφορίας που η Sintez καλλιέργησε, δίνοντας ενδεικτική προσφορά και για τις δύο εταιρείες γύρω στα 1,9 δισ. ευρώ και μιλώντας για μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα έχει ακολουθήσει η σιωπή και η αβεβαιότητα..
Ο κίνδυνος η Κομισιόν να μπλοκάρει την εξαγορά της ΔΕΠΑ από τη Gazprom δεν έχει παρέλθει. Οι Βρυξέλλες επανειλημμένα έχουν διακηρύξει ότι στόχος της ενεργειακής τους πολιτικής είναι ο περιορισμός της εξάρτησης από τρίτες χώρες τόσο όσον αφορά τις πηγές ενεργειακού εφοδιασμού όσο και τους δρόμους μεταφοράς. Παράλληλα, από το φθινόπωρο του 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνά τη Gazprom για υπερσυγκέντρωση μεριδίου στην Ευρωπαϊκή αγορά.
Πρόκειται για μία έρευνα που μπορεί να διαρκέσει άλλους 6 με 12 μήνες και αν στο φάκελλο ενταχθεί η ΔΕΠΑ είναι προφανές ότι η εξαγορά μένει μετέωρη. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που ο ισχυρός άνδρας της Gazprom επέμεινε τόσο στο ζήτημα της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που ανερχόταν στο 20% επί του τιμήματος και μπορούσε να καταπέσει υπέρ του ελληνικού δημοσίου, ακόμα και αν η εξαγορά ματαιωθεί μετά από παρέμβαση τρίτων, όπως της Ε.Ε.
Υστερα από μακρές διαβουλεύσεις και τις πρόσφατες κυβερνητικές παρεμβάσεις φαίνεται ότι το ύψος της εγγυητικής πέφτει στο 10% του τιμήματος, ενώ το ποσό θα επιστραφεί στη Gazprom αν η Ε.Ε. μπλοκάρει την εξαγορά, όπως τουλάχιστον αναφέρουν έγκυρες πηγές.
Η λύση για τα χρέη
Λύση βρέθηκε και στο άλλο μείζον ζήτημα που αφορά στα χρέη των ιδιωτικών εταιρειών και κυρίως των ηλεκτροπαραγωγών προς τη ΔΕΠΑ. Το ΤΑΙΠΕΔ δέχθηκε να αναλάβει την διασφάλιση της Gazprom ή του όποιου αγοραστή από τις υπερήμερες οφειλές που έχουν δημιουργηθεί ως σήμερα και οι οποίες υπολογίζονται στα 200 εκατ. ευρώ, από τα περίπου 500 εκατ. ευρώ του συνόλου.
Το σχέδιο προβλέπει ότι αν ως το τέλος του 2014 εξακολουθήσουν να υφίστανται υπερήμερες οφειλές ως το ποσό αυτό, τότε το ταμείο αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το αναλογούν ποσό στoν αγοραστή βάσει χρονοδιαγράμματος που θα επεκτείνεται και μέσα στο 2015. Η κάλυψη από το ΤΑΙΠΕΔ θα αντιστοιχεί στο ποσοστό που κατέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΠΑ, δηλαδή στο 65%. Το υπόλοιπο, 35% ανήκει στα Ελληνικά Πετρέλαια τα οποία έχουν διαθέσει τις μετοχές προς πώληση μαζί με το μερίδιο του ελληνικού δημοσίου.
Οι τελικές ρυθμίσεις αναμενόταν να εγκριθούν αργά χθες το απόγευμα από το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, προκειμένου να αποτυπωθούν στη «συμφωνία πώλησης και αγοράς» (sale and purchase agreement), που θα αποσταλεί σε όλους τους υποψηφίους. Στόχος είναι αυτή τη φορά να τηρηθεί η προθεσμία της 29ης Μαΐου για την κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών, χωρίς να αποκλείεται μία νέα, ολιγοήμερη παράταση αν χρειαστεί.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι καταβάλλονται συντονισμένες κυβερνητικές προσπάθειες προκειμένου μεγάλο μέρος των χρεών προς τη ΔΕΠΑ να εξοφληθούν μέσα στο καλοκαίρι. Οι κινήσεις παροχής ρευστότητας έχουν ξεκινήσει, κάποια ποσά έχουν καταβληθεί στη ΔΕΠΑ και στόχος είναι τα χρέη να μειωθούν δραστικά μέχρι την οριστική μεταβίβαση της εταιρείας αερίου.Εκτός από τους δύο ρωσικούς ομίλους, προσφορά για τη ΔΕΠΑ θα καταθέσει και η «M&M Gas», κοινοπραξία των ομίλων Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη.
Τα υπέρ για τον ΤΑΠ
Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που αμφισβητούν ότι η Socar θα θελήσει να ποντάρει τόσο δυνατά στην Ελλάδα, μέσω παράλληλης κίνησης σε ΔΕΣΦΑ και ΤΑΡ. Βέβαια, στο πρότζεκτ του αγωγού δεν είναι η μόνη που αποφασίζει, αφού τον τελικό λόγο έχει η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζμ της οποίας ηγείται η πολυεθνική ΒΡ.
Το κύριο πλεονέκτημα του ΤΑΡ είναι το μικρότερο μήκος, άρα και το χαμηλότερο κόστος, σε συνδυασμό με την προοπτική διασύνδεσης σε δεύτερη φάση των δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Κροατία, Μαυροβούνιο και Βοσνία-Ερζεγοβίνη) χώρες που δεν τροφοδοτούνται άμεσα από κεντρικό αγωγό αερίου. Αντίθετα ο Nabucco West, μπορεί να διέρχεται ως την Αυστρία από μεγαλύτερες χώρες - αγορές αερίου, αλλά αυτές ήδη τροφοδοτούνται από τη Gazprom, η οποία μάλιστα έχει αρχίσει την κατασκευή του νέου αγωγού South Stream, που ακολουθεί την ίδια περίπου διαδρομή.
Mέτοχοι του ΤΑΡ είναι η ελβετική Axpo και η νορβηγική Statoil, με 42,5% η κάθε μία και η γερμανική E-on με 15%.Η Socar δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα το ενδιαφέρον για τον ΔΕΣΦΑ, τον οποίο επίσης διεκδικούν ο ρωσικός όμιλος Sintez, μέσω της θυγατρικής Negusneft και η κατασκευαστική Τέρνα σε συνεργασία με το τσέχικο fund ΡΡF.
