The New York TimesΟι ντυμένοι με γαλάζια τζάμια ουρανοξύστες στην πόλη της Μόσχας, δείγματα των «καλών εποχών» - είναι ορατοί από τα τείχη του Κρεμλίνου, όπου κάποτε υπήρχε η ελπίδα ότι αυτοί θα υποκαθιστούσαν τα χρηματοπιστωτικά κέντρα της Δύσης. Οταν όμως γέρνει ο ήλιος, μπορεί κανείς να διακρίνει ότι τα γραφεία μέσα στα κτίρια αυτά είναι άδεια. Στην πραγματικότητα, τα τραπεζικά κέντρα των Ρώσων βρίσκονται εκτός συνόρων. Οι δισεκατομμυριούχοι της Μόσχας συσσωρεύουν αλλού τα κεφάλαιά τους και πολλοί από αυτούς διατηρούν την έδρα των εταιρειών τους σε χώρες όπως η Βρετανία, η Ολλανδία, η Ελβετία ή η Κύπρος. Οπουδήποτε αλλού δηλαδή, αλλά όχι στη Ρωσία. Κάποιοι «καταδότες» θα σας πουν ότι ακόμη και ο πρόεδρος Πούτιν διατηρεί τα κεφάλαιά του στο εξωτερικό.
Με απλά λόγια, τα ρωσικά κεφάλαια φοβούνται τη Ρωσία. Και αυτό, διότι μετά τη μετάβαση σε ένα πρωτόγονο καπιταλιστικό καθεστώς, επί Γέλτσιν τη δεκαετία του ’90, ο Πούτιν δεν φρόντισε ποτέ να προστατέψει επαρκώς και με νόμο την ιδιοκτησία. Το γεγονός δημιούργησε μια παράνοια στη χώρα. Μόνον το 2008 έφυγαν από τη χώρα 350 δισ. δολ. Αυτά τα κεφάλαια επιζητούσαν την ασφάλεια και την εχεμύθεια, και τις βρήκαν σε παράκτια χρηματοπιστωτικά κέντρα εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ετσι ξεκίνησε και ένας έρωτας ανάμεσα στο ρωσικό χρήμα και τις κυπριακές τράπεζες. Ενας έρωτας που πρόσφατα έληξε άδοξα. Η Λευκωσία διέθετε τη δεύτερη συγκέντρωση ρωσικών κεφαλαίων μετά τη Μόσχα, ενώ πιστεύεται ότι η πλειονότητα των τραπεζικών λογαριασμών αξίας άνω των 100.000 ευρώ, που διατηρούνται στην Κύπρο ανήκουν σε Ρώσους. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Κύπρος αποτέλεσε το 2011 τον προορισμό του 34% των εξωτερικών επενδύσεων ρωσικών κεφαλαίων, ενώ το 28% των άμεσων ξένων επενδύσεων στη Ρωσία προήρχετο από την Κύπρο. Οι τεράστιες αυτές ροές κεφαλαίων δεν αντικατόπτριζαν όμως πραγματικές ξένες επενδύσεις. Επρόκειτο κυρίως για ρωσικά κεφάλαια που έκαναν κύκλους. Οπως δε παρατήρησε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το γεγονός μύριζε ξέπλυμα χρήματος.
Ασφαλώς, πολλές ρωσικές εταιρείες διατηρούσαν νόμιμα κεφάλαια στην Κύπρο. Οι Ρώσοι ολιγάρχες της βιομηχανίας χάλυβα έλεγχαν τις επιχειρήσεις τους μέσω Κύπρου, ενώ στη μικρή νησιωτική χώρα διατηρούσαν λογαριασμούς και κολοσσοί όπως η Rosneft και η Sberbank.
Επαναλαμβάνεται ότι κίνητρο μεταξύ άλλων, για τη διατήρηση αυτών των λογαριασμών ήταν και η έλλειψη εμπιστοσύνης της ρωσικής επιχειρηματικής κοινότητας στον πρόεδρο Πούτιν και στις πολιτικές του. Και οι Ρώσοι προτίμησαν την Κύπρο, διότι η Κύπρος ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ουδείς φανταζόταν ότι οι καταθέσεις τους θα ετύγχαναν ποτέ «κουρέματος»…
Τι θα απογίνουν τα ρωσικά κεφάλαια που απομένουν στην Κύπρο. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναζητήσουν νέο καταφύγιο, δεν θα επιστρέψουν όμως στη Ρωσία. Είναι πιθανόν να βρουν το δρόμο προς τις Ολλανδικές Αντίλλες ή προς τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Η Μάλτα και το Λουξεμβούργο ίσως αποτελούν εναλλακτική λύση, όχι όμως προτιμητέα καθώς και οι οι δύο είναι υπό «επιτήρηση».
Στο μεταξύ οι Βρυξέλλες χρειάζεται να δράσουν. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να δώσει τέλος στους φορολογικούς παραδείσους. Στην εποχή της λιτότητας, οι φορολογικοί παράδεισοι όχι μόνον εκθέτουν την Ευρώπη σε κινδύνους αλλά περιπλέκουν και το τραπεζικό σύστημά της στη διαφθορά των παράκτιων τραπεζικών προορισμών…
