Πώς χτίζεται το “plan b” της Κύπρου

των Γ. Παπανικολάου - Στ. Κοτζαμάνη

Άμεση είναι η κινητοποίηση των πολιτικών και των διπλωματικών δυνάμεων της Κύπρου προκειμένου -αν είναι δυνατόν- μέσα στις επόμενες ώρες να υπάρξει εναλλακτική πρόταση που θα εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα της οικονομίας. Στο επίκεντρο βρίσκεται τώρα η Ρωσία. Χθες ο Ν. Αναστασιάδης και ο Βλ. Πούτιν είχαν 30λεπτη τηλεφωνική επικοινωνία, ενώ στη Μόσχα βρίσκεται ο υπουργός Οικονομικών κ. Σαρρής για διαβουλεύσεις με τον ομόλογό του. Ο κ. Σαρρής, προσερχόμενος στις διαπραγματεύσεις, εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει συμφωνία σήμερα για την επέκταση του δανείου των 2,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΡΙΚ, o κ. Σαρρής συνοδεύεται από κλιμάκιο στελεχών της Λαϊκής Τράπεζας. Δεν αποκλείεται να ακολουθήσει και ταξίδι Αναστασιάδη στη Μόσχα, μετά την πρόσκληση που του απηύθυνε χθες ο Βλ. Πούτιν.
Ήδη από χθες κυκλοφορούν πληροφορίες -που δεν έχουν όμως επιβεβαιωθεί- και θέλουν η ρωσική πλευρά να συμμετέχει στη διάσωση των κυπριακών τραπεζών επίσημα, με αντάλλαγμα ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα (μάλλον τη Λαϊκή Τράπεζα), αλλά και εγγυήσεις μέσω ομολόγων, συνδεδεμένων με το φυσικό αέριο της Κύπρου.

Κατά ορισμένες πηγές, η ρωσική χρηματοδότηση θα πρέπει να καλύψει τουλάχιστον ένα μέρος των 5,8 δισ. ευρώ που θα πρέπει να βρει η Κύπρος για να «συμπληρώσει» το πακέτο των 10 δισ. ευρώ της ευρωπαϊκής διάσωσης χωρίς να χρειαστεί να «κουρέψει» καταθέσεις. Πρόσθετη χρηματοδότηση μπορεί να προέλθει μέσω «εσωτερικού δανείου», που ενδεχομένως θα περιλάβει και διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων της Μεγαλονήσου.Σε ρεπορτάζ των Financial Times αναφέρονται πληροφορίες για το ενδεχόμενο ανάληψης της Λαϊκής Τράπεζας από την Gazprombank, τον χρηματοοικονομικό βραχίονα του ενεργειακού κολοσσού Gazprom.

Στις εισηγήσεις περιλαμβάνεται επίσης και το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί μια εταιρεία κρατικής περιουσίας στην οποία θα μπορούσε να έχει συμμετοχή η Ε.Ε. ή και η Ρωσία.

Ταυτόχρονα, φέρεται να συζητείται και το ενδεχόμενο «επιμήκυνσης» του υπόλοιπου χρέους της χώρας, με την προοπτική της αποπληρωμής του μέσω και των μελλοντικών εσόδων από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, στα πρότυπα άλλων ρυθμίσεων χρέους.

Αντίστοιχο ρεπορτάζ φιλοξενούν και οι New York Times, που υποστηρίζουν ότι υπάρχει ιδιωτικό σχέδιο της Gazprom για βοήθεια προς την Κύπρο, με αντάλλαγμα τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με ορισμένους κύκλους, πάντως, η επιθυμία για σχέδιο «Β» παρουσιάζει σειρά αδύνατα σημεία, τα οποία φέρεται να αφορούν τόσο την αντίδραση της ευρωζώνης και του ΔΝΤ στο ενδεχόμενο επιμήκυνσης των χρεών -άρα και περαιτέρω επιδείνωση της σχέσης ΑΕΠ-χρέους τα επόμενα χρόνια- όσο και το θέμα των μελλοντικών εγγυήσεων μέσω φυσικού αερίου.

Το σενάριο «ρωσικής βοήθειας» ενισχύει το γεγονός ότι τα ρωσικά συμφέροντα απειλούνταν με απώλειες της τάξης των 2 δισ. ευρώ αν περνούσε το «κούρεμα», ποσό το οποίο θα μπορούσε να πολλαπλασιαστεί σε ενδεχόμενο «ατυχήματος» στην Κύπρο.


Παράλληλα, έχει και ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις, καθώς η Ρωσία χάνει την ιδιαίτερη σχέση που διατηρούσε με τη Συρία του καθεστώτος Άσαντ, περιλαμβανομένης και μεγάλης ναυτικής βάσης, της μοναδικής που διαθέτει πλέον στη Μεσόγειo. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τη Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί την ενέργεια όχι μόνο οικονομικά, αλλά και ως πολιτικό όπλο, όπως έχει φανεί συχνά από τη στενότατη σχέση μεταξύ του Κρεμλίνου και της Gazprom.

Πάντως, ως τώρα οι επίσημες δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων φαίνεται πως κινούνται προς εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, με προειδοποιήσεις ότι μπορεί να μην συναινέσουν ούτε στην επιμήκυνση του υφιστάμενου ρωσικού δανείου προς το κυπριακό κράτος.

Οι κατευθύνσεις των κομμάτων
Με βάση όσα υποστήριξαν τα κόμματα της Κύπρου στη Βουλή, υπήρξαν δύο γενικότερες κατευθύνσεις:

Η πρώτη θέλει την εύρεση λύσης και χρηματοδότησης εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα, το ΑΚΕΛ πρότεινε την απόσυρση του αιτήματος από τον μηχανισμό στήριξης και εύρεση χρηματοδότησης με άλλον τρόπο. Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκαν τόσο το Ευρωπαϊκό Κόμμα (προτείνει τρίτη επιλογή, χωρίς τη συμμετοχή της τρόικας, καθώς αυτή δεν μπορεί να δώσει λύση), όσο και το Δημοκρατικό Κόμμα, που τόνισε πως «καμιά συζήτηση για επιμέρους αλλαγές δεν έχει νόημα, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και θα πρέπει να βολιδοσκοπηθούν η Ρωσία, η Κίνα και άλλες χώρες».

Αντίθετα, άλλα πολιτικά κόμματα άφησαν περιθώρια νέας διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για παράδειγμα, η ΕΔΕΚ μπορεί μεν να καταψήφισε την απόφαση του Eurogroup, ωστόσο ζήτησε επαναδιαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και ο Δημοκρατικός Συναγερμός, το κόμμα του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη.

Οι προτάσεις πάντως που κατατέθηκαν από τα πολιτικά κόμματα και φαίνεται να συνεξετάζονται είναι:

· Η έκδοση ομολόγου αλληλεγγύης εθνικής σωτηρίας.
· Δανεισμός από τρίτες χώρες, όπως η Ρωσία, η Κίνα και άλλες.
· Η στήριξη της Κύπρου από ξένες τράπεζες, οι οποίες δραστηριοποιούνται ήδη στην Κύπρο και έτσι θα αποφύγουν το κούρεμα που κινδύνευσαν να υποστούν.
· Συμπληρωματική χρηματοδότηση από τον μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
· Πώληση μιας τουλάχιστον τράπεζας σε ξένους και πιθανή διάθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, προκειμένου να μειωθούν τα απαιτούμενα κεφαλαιακά ανοίγματα.
· Πώληση μειοψηφικών ποσοστών ημικρατικών οργανισμών.

Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς εκφράζουν την επιφύλαξή τους για το κατά πόσον ένα τέτοιο σχέδιο είναι επιτεύξιμο, καθώς οι συζητήσεις για δανεισμό από κράτη, ή για εξαγορά κυπριακών τραπεζών από το εξωτερικό έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Εκτιμούν όμως πως η κυπριακή αντίδραση, η κατακραυγή από τους αναλυτές και οι παρενέργειες που ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται ορατές στις διεθνείς αγορές θα μπορούσαν να πείσουν τους Ευρωπαίους να βάλουν νερό στο κρασί τους. Προς τούτο συντείνουν και οι δηλώσεις που έγιναν από τις Βρυξέλλες αργά χθες το βράδυ, οι οποίες συνοψίζονται στο «η προσφορά των 10 δισ. ευρώ ισχύει, καλύψτε τη διαφορά».