Συνέντευξη στον ΝΙΚΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ
Οι
Γερμανοί επιδιώκουν να μην ανατραπούν οι υφιστάμενες ισορροπίες που
τους αφορούν και σ' αυτές σαφώς περιλαμβάνεται και η Ρωσία
* Πόσο πιθανό είναι να ευοδωθεί η ρωσική ανάμειξη στην κυπριακή κρίση;
Δεν μπορούμε να αισιοδοξούμε αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν περιορισμοί στην εμπλοκή της Ρωσίας σ' ό,τι αφορά ένα πακέτο διάσωσης. Άλλο πράγμα η εμπλοκή της Μόσχας στον επενδυτικό ή τον ενεργειακό τομέα και άλλο η ανάμειξή της σε μια επιχείρηση διάσωσης της κυπριακής οικονομίας. Ο κύριος περιορισμός αφορά το ότι η Κύπρος ανήκει στον στενό πυρήνα της Ε.Ε. Εκτός από κράτος - μέλος της, είναι και μέλος της Ευρωζώνης. Οι Ρώσοι δεν προτίθενται να διαθέσουν κεφάλαια γνωρίζοντας εξ αρχής ότι η Κύπρος θα παραμείνει προσδεμένη στο άρμα των Ευρωπαίων και ότι δεν θα αλλάξει κάτι θεαματικά σε σχέση με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του χρηματοπιστωτικού τομέα που έχουν ήδη επιβληθεί ντε φάκτο στο νησί.
* Υπάρχει η αίσθηση ότι η Ρωσία δεν θέλει να διαταραχθούν οι σχέσεις της με την Ε.Ε. Ανταποκρίνεται αυτή η αίσθηση στην πραγματικότητα;
Απολύτως. Διακυβεύονται οικονομικά αλλά και πολιτικά συμφέροντα. Η Ρωσία βλέπει στην Ε.Ε. μια πολύ μεγάλη αγορά για τα προϊόντα της, όχι μόνον για την ενέργεια. Τη θεωρεί παράλληλα έναν φορέα που ενισχύει τη ρωσική οικονομία. Η σχέση είναι αμφίδρομη. Στο πολιτικό πεδίο η Ρωσία παραμένει μια περιφερειακή υπερδύναμη, ελέγχει το εγγύς εξωτερικό της, τον λεγόμενο μετασοβιετικό χώρο, δηλαδή Ουκρανία, Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν κ.λπ., αναπτύσσει τις σχέσεις της με την Ανατολή, αλλά δεν θα ήθελε να έχει ανοιχτά μέτωπα με τη Δύση.
Πέρα απ' το θέμα στρατηγικού προσανατολισμού που την απασχολεί, η Μόσχα έχει και τα έντονα εσωτερικά προβλήματά της, όπως π.χ. η οικονομία και το δημογραφικό. Για να μπορέσει να τ' αντιμετωπίσει θα πρέπει να έχει ανοιχτά όσο το δυνατόν λιγότερα μέτωπα στο εξωτερικό και σ' αυτή τη συγκυρία δεν επιθυμεί ν' ανοίξει και μέτωπο με την Ε.Ε. για χάρη της Κύπρου. Οπότε λύση που θα προέλθει αποκλειστικά από τη Ρωσία στην κυπριακή κρίση μάλλον αποκλείεται. Ωστόσο, είναι πιθανή μια λύση όπου η Ρωσία θα συμβάλει με κεφάλαιά της για την ενίσχυση, και όχι για τη διάσωση, της κυπριακής οικονομίας.
* Η Γερμανία φοβάται πιθανή εμπλοκή της Ρωσίας στην κυπριακή οικονομική κρίση;
Μέσω των ευρωπαϊκών μηχανισμών η Γερμανία μπορεί να ελέγξει κατά πόσο θα υπάρξει καθοριστική συμβολή της Ρωσίας ή όχι. Αν το σχέδιο διάσωσης της κυπριακής ηγεσίας περιλαμβάνει “πολλή Ρωσία”, είναι βέβαιο ότι θ' απορριφθεί από την τρόικα. Οι Γερμανοί δεν έχουν λόγο αυτή τη στιγμή να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο τις σχέσεις τους με τη Ρωσία -έτσι κι αλλιώς αυτό έγινε εξαιτίας της προβληματικής προσωπικότητας του Σόιμπλε, με τις αναφορές του στο ρωσικό μαύρο χρήμα. Αλλά δεν πρόκειται να το συνεχιστεί η κόντρα. Μέσω των ευρωπαϊκών μηχανισμών μπορούν να ελέγξουν τις διαδικασίες διάσωσης και τη συνεισφορά ρωσικών κεφαλαίων σ' αυτή.
* Θα λέγαμε λοιπόν ότι έχουμε μια “ισορροπία του τρόμου” μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας;
Θα λέγαμε ότι έχουμε μια σχέση που είναι περισσότερο ισορροπία παρά τρόμος... Οι Γερμανοί επιδιώκουν να μην ανατραπούν οι υφιστάμενες ισορροπίες που τους αφορούν και σ' αυτές σαφώς περιλαμβάνεται και η Ρωσία.
* Πόσο ισχυρές είναι οι ρωσογερμανικές οικονομικές σχέσεις και σε ποιους τομείς επεκτείνονται;
Πολύ απλά: 52 δισεκατομμύρια εμπορικών ανταλλαγών το 2012. 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνει η Γερμανία προέρχεται από τη Ρωσία και μεγάλο ποσοστό κερδών της Gazprom είναι αποτέλεσμα της ειδικής ενεργειακής σχέσης της Γερμανίας με τη Ρωσία. Την ίδια ώρα 6.000 γερμανικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη Ρωσία και 900 ρωσικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη Γερμανία.
* Δεδομένου ότι η Κύπρος ανήκει στην “περιφέρεια” της Ευρωζώνης, ποια γερμανικά συμφέροντα υποτίθεται ότι απειλούνται από πιθανή διάσωσή της απ' τη Ρωσία;
Δεν επηρεάζει γερμανικά, αλλά ευρωπαϊκά συμφέροντα. Αν η μικρή Κύπρος βρει τη λύση στο πρόβλημά της μέσα από μία χώρα εκτός Ε.Ε. και εκτός ευρώ, δημιουργείται ένα προηγούμενο και μια αρνητική ψυχολογία σε μια Ευρωζώνη που λόγω των άστοχων χειρισμών της έχει περιέλθει σε αβεβαιότητα. Δεν θα άντεχε η Ε.Ε. την επιπλέον αβεβαιότητα που θα δημιουργούνταν στους κόλπους της στην περίπτωση που η Κύπρος έβρισκε μερική ή ολική λύση στο πρόβλημά της από χώρα εκτός Ένωσης και Ευρωζώνης.
* Πιστεύετε ότι το ξαφνικό ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Κύπρο σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την ανακάλυψη σημαντικών ενεργειακών αποθεμάτων στη νοτιοανατολική Μεσόγειο;
Πιθανολογώ ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αν όμως ισχύει, θα πρόκειται για τον απόλυτο παραλογισμό. Η Κύπρος ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια, πολιτικά και νομισματικά. Γιατί κάποιος να θέλει να παρέμβει βίαια σε βάρος της μ' έναν τρόπο που θα ενισχύσει το αντιευρωπαϊκό αίσθημα στον λαό της; Δεν μπορεί η Ευρώπη μέσω απειλών και εκβιασμών να επιχειρήσει να ελέγξει τους ενεργειακούς πόρους ενός μικρού και νεοεισερχόμενου μέλους της. Θα μπορούσε να το κάνει με άλλους τρόπους. Δηλαδή, απ' τη στιγμή που η Κύπρος θα προσανατολίσει τις ενεργειακές εξαγωγές της προς την Ευρώπη, η Ε.Ε. θα μπορούσε να διασφαλίσει ευνοϊκότερους όρους για την ίδια.
Αν το σενάριο ελέγχου των κυπριακών ενεργειακών κοιτασμάτων ισχύει, τότε τι έχουν καταφέρει οι εμπνευστές του μέχρι τώρα; Να στρέψουν εναντίον τους το σύνολο της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, ο κυπριακός λαός να κάνει δεύτερες σκέψεις για το κατά πόσο πρέπει να μείνει στο ευρώ και την Ε.Ε., ενώ αυτή η κατάσταση απειλεί να στρέψει τη Λευκωσία κατευθείαν στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Αν πράγματι κάποιος το σχεδίασε αυτό, πέτυχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα εμπνεόμενος από παρωχημένες αντιλήψεις που δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
* Για πρώτη φορά μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ ο ρωσικός στόλος ξανακάνει την εμφάνισή του στη Μεσόγειο. Τι υποδηλώνει αυτή η κίνηση της Μόσχας;
Πάγια πρόθεση της Ρωσίας είναι να αποκτήσει πρόσβαση σε ζεστές θάλασσες, όπως η Μεσόγειος. Υπάρχουν και στρατηγικοί και συγκυριακοί λόγοι γι' αυτό. Οι στρατηγικοί έχουν να κάνουν με την ανάδυση της ανατολικής Μεσογείου σε χώρο στρατηγικής σημασίας στο διεθνές προσκήνιο κυρίως λόγω των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που υπάρχουν στο Ισραήλ και την Κύπρο, ενδεχομένως και σ' άλλες χώρες της περιοχής. Οι συγκυριακοί λόγοι έχουν να κάνουν με τις εξελίξεις στη Συρία.
Μέχρι πρόσφατα η Μόσχα είχε παγιωμένη επιρροή στη Συρία, που συνίστατο στην ειδική σχέση της με την οικογένεια Άσαντ. Φαίνεται όμως πως αργά ή γρήγορα οι Άσαντ θα αποτελούν παρελθόν. Είναι λογικό και εύλογο ότι η συριακή αντιπολίτευση θα ανατρέψει την τωρινή σχέση μεταξύ Ρωσίας και Συρίας. Αν συμβεί αυτό, οι Ρώσοι θα πρέπει να ξεχάσουν τη ναυτική βάση τους στο συριακό λιμάνι Ταρτούς. Γι' αυτό λοιπόν η Ρωσία βρίσκεται σήμερα σε αναζήτηση ενός νέου στρατηγικού ερείσματος στην ανατολική Μεσόγειο.
Υπάρχει ένα ευρύτερο σχέδιο ρωσικής επέκτασης στην περιοχή, το οποίο δεν έχει ξεδιπλωθεί πλήρως, αλλά βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη. Οι συσχετισμοί δεν θα αλλάξουν δραματικά, αλλά θα προστεθεί ένας ακόμη ισχυρός παίκτης σε μια περιοχή που είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη αλλά και για τις ΗΠΑ.
