Σπύρος Λίτσας.Ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε μετάβαση. Από τη μια, το
φιλελεύθερο μοντέλο της διαρκούς ανάπτυξης του Μπ. Ομπάμα και, από την
άλλη, το νεοφιλελεύθερο μοντέλο της διαρκούς και συνεχόμενης λιτότητας
του κεντροευρωπαϊκού πυρήνα.Ο νεοφιλελευθερισμός ορίζει ξανά το οντολογικό του είναι. Γι’ αυτό
και εντάσσει στον ιδεολογικό του πυρήνα ανθρώπους από όλο το φάσμα της
πολιτικής, που ξεκινά από την Ακρα Δεξιά και φτάνει μέχρι και στις
νεοαναθεωρητικές αριστερές ιδεολογίες. Το νεοφιλελεύθερο πρόταγμα
στοχεύει στην αναδιανομή του πλούτου υπέρ ολίγων, που θεωρούν εαυτούς
εκτός κοινωνικής κλίμακας.
Αντιθέτως, το φιλελεύθερο παράδειγμα προσεγγίζει τις κοινωνικές διαστρωματώσεις ισορροπημένα, αναγνωρίζει την εθνοκρατική συγκρότηση του διεθνούς συστήματος, ενώ, αντίθετα, ο νεοφιλελευθερισμός προνοεί για κορπορατικά ολοκληρώματα, εμμένει στην απόδοση ενός θεσμικού πλαισίου που θα εφαρμόζει και θα προασπίζει τις αρχές της ισονομίας και της ισοπολιτείας μεταξύ όλων των πολιτών και θα περιορίζει την παρέμβαση του κράτους στην ελεύθερη βούληση και δραστηριοποίησή τους, δίχως όμως να ακυρώνει τις οργανωμένες συλλογικότητες. Η φιλελεύθερη προσέγγιση, όπως εφαρμόζεται σήμερα στις ΗΠΑ, λαμβάνει ειδική μέριμνα για την ενίσχυση της συλλογικής λειτουργίας του κοινωνικού συνόλου, παράγει ανάπτυξη μέσω της κρατικής ενίσχυσης, αλλά και ενός ευέλικτου θεσμικού και φορολογικού πλαισίου που ευνοεί την επιχειρηματικότητα -κυρίως των νέων- και την αριστεία σε όλους τους τομείς της πρωτογενούς οικονομικής παραγωγής, στην παιδεία, στον πολιτισμό και στις νέες τεχνολογίες. Το πολιτικό μοντέλο του Μπαράκ Ομπάμα δείχνει να κατανοεί αυτό που οι κεντροευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν ξεχάσει: ότι κεντρικοί συντελεστές εξέλιξης του κάθε κράτους είναι οι πολίτες του που, αναλόγως της αντιμετώπισης που λαμβάνουν από την Πολιτεία, μπορεί να εξελιχθούν σε κεντρικούς παράγοντες κοινωνικής ειρήνης, ευμάρειας, ανάπτυξης και ευοίωνων προοπτικών ή να καταστούν εργαλεία αστάθειας και δομικών αναταράξεων στον πυρήνα της ενδοκρατικής συγκρότησης.
Πριν από λίγες ημέρες εκπρόσωποι πολυεθνικών εταιριών συναντήθηκαν με υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης και ζήτησαν τη μείωση των μισθών στα επίπεδα των 300 ευρώ με πρόσχημα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Το ratio αυτού του είδους της νεοφιλελεύθερης «παραίνεσης» επαναφέρει από το παρελθόν μια αδιέξοδη προσέγγιση περί των εργασιακών σχέσεων που ο δυτικός κόσμος εγκατέλειψε οριστικά στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ενώ είναι έκδηλος ο ιδεοληπτικός εγκλωβισμός υπέρ μιας ανισοβαρούς αναδιανομής του πλούτου εναντίον της μεσαίας τάξης, που αποτελεί πάντοτε τον κομβικό πυλώνα ορθολογισμού στις πολιτικές εξελίξεις του δυτικού οικοδομήματος.
Η απλουστευτική μονομέρεια της παραπάνω θέσης είναι τόσο έκδηλη, αφού δεν δίνει την παραμικρή σημασία σε άλλες μορφές προνοιών, που κι αυτές διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα και προκρίνουν μια ισορροπημένη φιλελεύθερη θέση, όπως ένα αναπτυξιακό φορολογικό σύστημα, ένα εξειδικευμένο εργατικό προσωπικό [highly trained blue collars] υψηλής εκπαίδευσης και αποδοτικότητας, υιοθέτηση των νέων τεχνολογικών τάσεων που βρίσκονται στο μεταίχμιο της Γ΄ Βιομηχανικής Επανάστασης κ.λπ.
Πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο στον πολίτη ότι ο φιλελευθερισμός ως ιδεολογικοπολιτικό σύστημα δεν έχει την παραμικρή σχέση με τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες. Γιατί, αντίθετα με την αντιουμανιστική και λαγνοαριθμητική νεοφιλελεύθερη θέση, ο φιλελευθερισμός προκρίνει την κεντρική αριστοτελική θεώρηση, ότι βασικός ρόλος της πολιτικής είναι η διαρκής βελτίωση των όρων του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου και της προάσπισης του δικαιώματός του στην ευτυχία. Οπου ο νεοφιλελευθερισμός βλέπει αριθμούς ο φιλελευθερισμός αναγνωρίζει ευκαιρίες συλλογικής αρμονίας και ευτυχίας για τον άνθρωπο, από τον άνθρωπο, με τον άνθρωπο.
