Ο υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Αβραμόπουλος, βρίσκεται ήδη απο σήμερα στην Κωνσταντινούπολη για την τελική φάση της προπαρασκευής με τον ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου και αύριο θα καταφθάσει ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Στην κοινή συνεδρίαση θα συμμετάσχουν δέκα υπουργοί από κάθε πλευρά, καθώς και αναπληρωτές και υφυπουργοί, ενώ την ελληνική αποστολή συνοδεύουν δεκάδες επιχειρηματίες που θα συμμετάσχουν στο μικτό επιχειρηματικό συμβούλιο το οποίο θα συνεδριάσει παράλληλα με το υπουργικό. Αντώνης Σαμαράς και Ταγίπ Ερντογάν θα απευθύνουν χαιρετισμό στη συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών στο πλαίσιο της οποίας έχουν κλειστεί περίπου 300 (!) επαφές μεταξύ των δυο πλευρών, προκειμένου να προωθηθεί η εμπορική και επενδυτική συνεργασία και να κλείσουν δουλειές.
Στο πολιτικό πεδίο έχει προγραμματιστεί να υπογραφούν περισσότερες από 15 συμφωνίες σε τομείς όπως η υγεία, οι μεταφορές, οι επικοινωνίες, ο τουρισμός, οι επενδύσεις και η ανάπτυξη, τα αγροτικά, η λαθρομετανάστευση. Πεδία ενδιαφέροντα, μεν, χαμηλής πολιτικής, δε, και το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα τεθούν τα μείζονα ζητήματα όπως η ΑΟΖ, η υφαλοκρηπίδα και τα ενεργειακά. Η απάντηση είναι ότι αυτά τα θέματα δεν συμπεριλαμβάνονται στην επίσημη ατζέντα, αλλά είναι προφανές ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η άτυπη συζήτηση περί αυτών μεταξύ των δύο πρωθυπουργών. Η εμπειρία λέει ότι ακόμα και αν δεν τα θέσει η ελληνική πλευρά, η τουρκική θα βρει τρόπο να τα «υπενθυμίσει» έστω και με δηλώσεις και υπονοούμενα.
Δεν είναι τυχαίος ο χρόνος που επέλεξε η ελληνική κυβέρνηση να προβεί σε ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ, δύο εβδομάδες πριν από τη συνάντηση Κορυφής, ώστε ο πρωθυπουργός να μεταβεί στην Τουρκία με ξεκαθαρισμένη τη θέση της Ελλάδας έναντι των αμφισβητήσεων της Αγκυρας στο θέμα της υφαλοκρηπίδας.
Η ορθότητα της ελληνικής πρωτοβουλίας επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι, σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Χουριέτ», η Αγκυρα πρόκειται να καταθέσει στον ΟΗΕ ρηματική διακοίνωση-απάντηση στην αντίστοιχη κίνηση της Ελλάδος. Η κατάθεση της ρηματικής διακοίνωσης από το τουρκικό ΥΠΕΞ θα γίνει, σύμφωνα με τη «Χουριέτ», «στο εγγύς μέλλον» και θα επαναλαμβάνει τη σκληρή γραμμή ότι οι ελληνικές θέσεις δεν στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και ότι η Τουρκία έχει δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στις περιοχές για τις οποίες έχει εκδώσει άδειες, δηλαδή και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Η επίσκεψη Σαμαρά στην Τουρκία εξάλλου γίνεται σε μια συγκυρία κατά την οποία τα ενεργειακά ζητήματα είναι στην κορυφή της ατζέντας των πάντων. Τα κοιτάσματα της Μεσογείου βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των διεθνών πετρελαϊκών κολοσσών, άρα εκ των πραγμάτων, εμμέσως και ατύπως, πλην ουσιαστικώς, το θέμα των ελληνικών θαλάσσιων ζωνών συζητείται.
Τα κοιτάσματα, οι τουρκικές προκλήσεις και η ελληνική αντιμετώπιση
Η κλιμάκωση των προκλήσεων της Τουρκίας δεν είναι τυχαία. Τίποτα από αυτά που κάνει η Τουρκία δεν είναι τυχαίο. Η Αγκυρα παρακολουθεί ανακαλύψεις και δηλώσεις για επικείμενες ανακαλύψεις τεράστιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που ανήκουν ή πρόκειται να ανήκουν στους γείτονές της, ενώ η ίδια, με μεγάλες ενεργειακές ανάγκες δεν έχει δικά της κοιτάσματα, όπως παραδέχθηκε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ. Η Κύπρος, το Ισραήλ, η Ελλάδα, τρεις χώρες με τις οποίες η Τουρκία έχει ανοικτά μέτωπα, έχουν ή πρόκειται να αποκτήσουν κοιτάσματα φυσικού αερίου και μάλιστα σε ποσότητες που αλλάζουν όχι μόνο τους τοπικούς αλλά και τους παγκόσμιους ενεργειακούς συσχετισμούς.
Η Ελλάδα, όπως φάνηκε από τις επανειλημμένες δηλώσεις του Αντώνη Σαμαρά, προβάλλει τα πιθανολογούμενα αλλά στην ουσία βεβαιωμένα, πλέον, ελληνικά κοιτάσματα ως ευρωπαϊκά αποθέματα -σε ό,τι αφορά στην αύξηση της ενεργειακής αυτάρκειας της Ευρώπης και όχι στην ιδιοκτησία- προκειμένου να προσδώσει και ευρωπαϊκή διάσταση στις κινήσεις της Ελλάδας. Οπως δεν είναι τυχαίες και οι σταθερές αναφορές του πρωθυπουργού ότι η χώρα μας θα προχωρήσει στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών της με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.
Περιθώρια για την επίτευξη σύγκλισης με τη Τουρκία στο θέμα της ΑΟΖ δεν διαφαίνεται, κάθε άλλο αφ’ ης στιγμής η Αγκυρα αρνείται την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στα νησιά και ιδίως στο Καστελλόριζο το οποίο είναι κορυφαίο στρατηγικό γεωγραφικό σημείο για την ελληνική ΑΟΖ και την επαφή της με την κυπριακή. Λύση επ’ αυτού δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον -και για τον ελληνικό σχεδιασμό- η επιλογή του Τούρκου πρωθυπουργού να ανέβασει την ένταση με το Ισραήλ, σε μια περίοδο που υποτίθεται ότι καταβάλλονταν εκατέρωθεν προσπάθειες και με αμερικανική παρότρυνση για να υπάρξει επαναπροσέγγιση.
Αντισημιτικό ξέσπασμα
Ο Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας στον ΟΗΕ, σε συνεδρίαση για την ανεκτικότητα, δήλωσε ότι «πρέπει να θεωρούμε το σιωνισμό ή τον αντι-σημιτισμό ή το φασισμό και την ισλαμοφοβία ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», προκαλώντας την αντίδραση του Τελ Αβιβ το οποίο έκανε λόγο μεταξύ άλλων για «ανοησίες» με τις οποίες δεν πρόκειται να ασχοληθεί. Οι εξελίξεις στις ισραηλινοτουρκικές σχέσεις προφανώς και δεν πρέπει να αφήνουν αδιάφορη την Αθήνα, όπως και μια ισραηλινή απόφαση με γεωπολιτικές προεκτάσεις: Η υπογραφή συμφωνίας με την Gazprom για την εκμετάλλευση του ισραηλινού κοιτάσματος Tamar σε μια συγκυρία που οι ΗΠΑ προσπαθούν με κάθε τρόπο να επιβάλλουν αγωγούς, χαράξεις και συμφωνίες που θα μειώνουν την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία μόνο απαρατήρητη δεν μπορεί να περάσει, ιδιαίτερα με φόντο τις φιλοδοξίες για ενεργειακό άξονα Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ.
ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΛΑΡΡΥΤΗΣ
lkalarritis@e-typos.com
Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής
