Ενας κόσμος που φεύγει Τέτοιο ταξίδι δεν θα ξαναγίνει, τουλάχιστον όχι στο ορατό μέλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ-Η εικόνα του Ομπάμα να μιλά στην Πνύκα για τη δημοκρατία θα ήταν μια ανεπανάληπτη στιγμή και κρίμα που τελικά δεν θα συμβεί. Δεν το θέλουν ο Ρουβίκωνας, οι Πυρήνες της Φωτιάς, ο Δήμος Καισαριανής, η ΛΑΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Διδασκαλική Ομποσπονδία και όσοι άλλοι καλούν σε κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας για την επίσκεψη του Αμερικανού απερχόμενου προέδρου. Είναι σαν αυτοματισμός. Στην ελληνική πολιτική μυθολογία ο πλανητάρχης εκπροσωπεί το κακό και την αιτία των δεινών μας. Και η ανάγνωση της διεθνούς πραγματικότητας παραμένει μονότονα ίδια παρόλο που στο μεταξύ έχουν έρθει τα πάνω κάτω και μολονότι τώρα πρόκειται για τον δημοφιλέστερο ηγέτη της Δύσης και για εκείνον που απορρίπτει το δόγμα Σόιμπλε για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη.

Ο κόσμος αλλάζει όμως who cares. Κάνουμε ό,τι κάναμε πάντα. Η κυβέρνηση υπερεπενδύει στην επίσκεψη, η αντιπολίτευση την αποδομεί προκαταβολικά, όλοι νομίζουν πως έχουν κάτι να πουν, ακόμη περισσότεροι νομίζουν πως ξέρουν τι θα συζητηθεί και τι δεν θα ειπωθεί. Ένας θα σχολιάσει πως μετά τη νίκη Τραμπ πρόκειται για τουριστική επίσκεψη, οι πιο σοβαροί επιμένουν πως συμβολικά η παρουσία του Ομπάμα εδώ έχει μεγάλη σημασία, είναι και αστείο και θλιβερό ότι παρακολουθούμε δημόσιους καβγάδες για μια επίσκεψη που αντικειμενικά έχει μόνο θετικό φορτίο, για το περιεχόμενο, το στίγμα και το βάρος της.

Είναι ένας θόρυβος ανόητος και κουραστικός. Χαιρόμαστε που δεν θα πάει στην Τουρκία, λυπόμαστε που δεν θα μας φέρει για δώρο το κούρεμα του χρέους. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση ψάχνουν επικοινωνιακά κέρδη και τα ΜΜΕ μάς προετοιμάζουν για τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και την πόλη-φρούριο, ενώ στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς θα λειτουργεί η πόλη την Τρίτη και την Τετάρτη, η ζωή πάντως θα συνεχιστεί, πριν και μετά.

Ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ δεν εκπλήρωσε τις πολύ μεγάλες προσδοκίες που δημιουργήθηκαν με την πρώτη εκλογή του πριν από οκτώ χρόνια. Η πολιτική του στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων αποτυχημένη (τι χειρότερο να μας συμβεί από το ISIS;), η NSA έκανε φοβερές παρακολουθήσεις επί των ημερών του, η έξαρση της αστυνομικής βίας ήταν σοκαριστική σε κάποιες πολιτείες, τα συμφέροντα γύρω από την οπλοκατοχή δεν ηττήθηκαν.

Αφήνει πίσω του το Obamacare, μια εμβληματική μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας, την μεγάλη μείωση της ανεργίας που κινείται πια στο 5%, την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα, τη συμφωνία γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και κυρίως αφήνει πίσω του ένα μοναδικό παράδειγμα υψηλής πολιτικής αισθητικής.

Ενας απίστευτα χαρισματικός ομιλητής, ικανός να κάνει το ακροατήριό του να γελάσει και να κλάψει, με ασύγκριτη δυνατότητα ενσυναίσθησης, γοητευτικός, συναρπαστικός, υπέροχος.
Είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις ηγέτη που η προσωπικότητα έχει μεγαλύτερη σημασία από την πολιτική. Δεν τα κατάφερε σε πολλά αλλά πέτυχε να εμπνεύσει, να συγκινήσει και να αγαπηθεί σε μια εποχή όπου είναι πιο εύκολη η απάθεια και πιο πολύ το μίσος.

Ερχεται ο Μπαράκ Ομπάμα. Είναι καταπληκτικό. Και μόνο ότι πρόκειται για το τελευταίο του ταξίδι στην Ευρώπη είναι σπουδαίο. Γιατί η Αμερική δεν θα είναι πια ίδια, σε λίγους μήνες μπορεί και η Ευρώπη να είναι αλλιώς. Επομένως, δεν θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο ούτε κάτι κάπως ανάλογο, γιατί τελειώνει μια εποχή παίρνοντας μαζί της τις τελευταίες βεβαιότητες του δυτικού πολιτισμού.
Στο Βερολίνο όπου θα μεταβεί μετά την Αθήνα θα συναντηθεί με την Μέρκελ, τον Ολάντ, τον Ρέντσι, την Μέι. Το μήνυμά του είναι σαφές: Εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη σταθερότητα στην ΕΕ, επιβεβαίωση της σημασίας της διατλαντικής σχέσης, έκκληση να γίνουν τα πάντα για να διατηρηθεί η πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην εδώ πλευρά του ωεκανού - για να μην έρθει η δύση της Δύσης.

Το πθανότερο είναι ότι δεν μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τον διάδοχό του στον Λευκό Οίκο ούτε να δεσμεύσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Όμως έρχεται για να μας πει κάτι, αυτός ένας υπέρμαχος της ανοιχτής κοινωνίας, σε εμάς του Ευρωπαίους του Διαφωτισμού. Δεν θα ξαναγίνει, τουλάχιστον όχι στο ορατό μέλλον.

Το ταξίδι του Ομπάμα προγραμματίστηκε πριν τη νίκη Τραμπ και μετά από αυτή καταλήγει σχεδόν σπαρακτικό με την έννοια ότι μοιάζει σαν τελευταία αναλαμπή ενός κόσμου που φεύγει.