Το βραχυκύκλωμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με
υπαιτιότητα της Γερμανίας από το 2008 και κυρίως από την έναρξη της
κρίσης στην Ευρωζώνη την άνοιξη του 2010 έχει οδηγήσει την ΕΕ σήμερα σε
μια πρωτοφανή στην Ιστορία της πολυδιάσπαση. Oλα δείχνουν ότι το
ηγεμονικό κενό, με την απροθυμία του Βερολίνου να πληρώσει το κόστος
της κυριαρχίας του, θα το καλύψουν οι ΗΠΑ. Ως μήνυμα προς αυτή την
κατεύθυνση θα πρέπει να διαβάσουμε και την παρέμβαση του υπουργού
Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους και
όχι μόνον ως ανακλαστική αντίδραση οφειλόμενη στην αποσταθεροποίηση της
Τουρκίας.-Σήμερα δεν υπάρχει ευρωπαϊκό αδιέξοδο που να μην έχει αμερικανικό ορίζοντα επίλυσης: Η διαχείριση του Brexit αλλά και ενός ντόμινο αιτημάτων με επίκεντρο την τετράδα του Βίσεγκραντ αλά καρτ συμμετοχής στην ΕΕ μόνον στο πλαίσιο μιας συνολικής ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης με πυλώνες την Ενιαία Αγορά Βόρειας Αμερικής-Ευρώπης στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΤΤΙΡ, και το ΝΑΤΟ μπορεί να προβάλλει ως εφικτή.
Η κρίση της Ευρωζώνης και κυρίως η περιχαράκωση της Γερμανίας σε μια μόνιμη λιτότητα που συνθλίβει και αποσταθεροποιεί κοινωνικά και πολιτικά τον Νότο μόνον στο πλαίσιο ενός δυτικού μπλοκ απέναντι στις χώρες BRICS μπορεί να διευθετηθεί.
Η πολυδιάσπαση της ΕΕ απέναντι στη Ρωσία με ακραίες αντιστίξεις από τη μια μεριά την Πολωνία και τις Βαλτικές αλλά και τη Σουηδία και τη Φινλανδία, που νιώθουν απειλούμενες από τη Μόσχα, και από την άλλη τις Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία και Σλοβακία, που θα ήθελαν οι κυρώσεις να έχουν αρθεί χθες, μόνον στη σκιά μιας συνολικής προσέγγισης ΗΠΑ-Ρωσίας μπορούν σιγά σιγά να ατονήσουν και να αντικατασταθούν από έναν κοινό παρονομαστή.
Την άνοιξη του 2003 λίγο πριν από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους υιού πήρε το μήνυμα από τους Σρέντερ και Σιράκ, από τον γαλλογερμανικό άξονα δηλαδή, ότι η ΕΕ δεν είναι πλέον δεδομένη σε εμπλοκές για τις οποίες δεν ερωτάται και στις οποίες κρίνει ότι δεν διακυβεύονται ζωτικά της συμφέροντα. Πάρα τη φιλοαμερικανική εξέγερση της Βρετανίας του Μπλερ, της Ισπανίας του Αθνάρ και της Πορτογαλίας του Μπαρόζο αλλά και των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης που μόλις είχαν γίνει δεκτές στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 2002, το πλήγμα για τις ΗΠΑ ήταν μεγάλο.
Η ανησυχία στην Ουάσιγκτον εντάθηκε όταν Σρέντερ και Σιράκ εγκαινίασαν τριμερείς διαβουλεύσεις με τον Πούτιν, ένα μήνυμα ότι η ευρασιατική σύγκλιση ΕΕ-Ρωσίας σκιάζει πλέον μια υπονομευμένη από τον μονομερή παρεμβατισμό των ΗΠΑ ευρωατλαντική σχέση.
Σήμερα όλα τα παραπάνω μοιάζουν να απέχουν έτη φωτός, καθώς η περιχαράκωση της Γερμανίας σε περιφρούρηση εθνικών επιλογών και συμφερόντων μετά το 2008 έχει υπάρξει μοιραία συνολικά για τη δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Στην πολιτική και κατεξοχήν στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχει κενό. Αν κάποιοι στο Βερολίνο νόμισαν ότι μπορούν να τραβήξουν χειρόφρενο στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και οι υπόλοιποι εταίροι να περιμένουν να ξεπεράσει η Γερμανία το σύνδρομο της Μεγάλης Ελβετίας που γυρνάει την πλάτη της στον κόσμο και χαίρεται την ευημερία της, πρέπει ήδη να έχουν αρχίσει να προσγειώνονται στην πραγματικότητα. Οπως στα επιτραπέζια παιχνίδια, η Ευρώπη μοιάζει να τράβηξε το χαρτί «επιστροφή στην αφετηρία», στα τέλη δηλαδή της δεκαετίας του '40, όταν η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν αμερικανική υπόθεση.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
