Σε αγώνα ταχύτητας χωρίς επιστροφή για όλη την Τουρκία έχει μετατραπεί η επιμονή του Ταγίπ Ερντογάν να αλλάξει το πολίτευμα σε ένα «α λα τούρκα» προεδρικό σύστημα, οξύνοντας το κλίμα εθνικισμού και αβεβαιότητας. Στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη κυριαρχεί οργασμός σεναριολογίας και προβλέψεων τόσο για τις επόμενες κινήσεις του Τούρκου Προέδρου και τον διάδοχο του Αχμέτ Νταβούτογλου όσο και για τις εξελίξεις στο Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ).
Φλερτ με Μπαχτσελί-Τούρκοι αναλυτές και δημοσιογράφοι κάνουν λόγο για «ανίερη συμμαχία» ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον αρχηγό του εξασθενημένου ΜΗΡ Ντεβλέτ Μπαχτσελί και εκτιμούν ότι ο Τούρκος Πρόεδρος προσπαθεί συστηματικά να προσελκύσει τη στήριξη και τις ψήφους των εθνικιστών. Η Τουρκία και το πολίτευμά της βρίσκονται σε μια φάση μετάλλαξης, χωρίς κανείς ακόμα να μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η έκβασή της, ενώ η αντιπολίτευση μιλά ανοιχτά για κατάλυση του Συντάγματος. Τα μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν τους πολιτικούς κύκλους στην Άγκυρα αλλά και ξένους διπλωμάτες και επενδυτές είναι κατά πόσο ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιχειρήσει ένα δημοψήφισμα για μια αλλαγή Συντάγματος μέσα στους επόμενους μήνες και αν η Τουρκία θα βρεθεί πάλι σε μια τροχιά πρόωρων εκλογών. Το πρόσωπο που θα διαδεχθεί τον Αχμέτ Νταβούτογλου, αλλά κυρίως η σύνθεση της νέας κυβέρνησης μετά το έκτακτο συνέδριο του ΑΚΡ στις 22 Μαΐου, καθώς και οι επιπτώσεις στην τουρκική εξωτερική πολιτική και την οικονομία απασχολούν επίσης όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στη χώρα.
Στο εσωτερικό του MHP -Ωστόσο, το άμεσο ερώτημα που απασχολεί όλους και από το οποίο θα εξαρτηθούν όλες οι άλλες ζυμώσεις είναι οι εξελίξεις στο ΜΗΡ, που βρίσκεται ένα βήμα πριν τη διάσπαση. Αύριο Κυριακή οι αντίπαλοι του Ντεβλέτ Μπαχτσελί στο κόμμα ετοιμάζονται να κάνουν το έκτακτο συνέδριο του κόμματος παρά την πλήρη αντίθεση που έχει εκφράσει ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Ισχυρός σύμμαχος του νυν αρχηγού των Εθνικιστών είναι ο Ταγίπ Ερντογάν και η τουρκική δικαιοσύνη, που κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν ή έστω να καθυστερήσουν το έκτακτο συνέδριο του κόμματος. Η τουρκική δικαιοσύνη, όπου έχει καταφύγει ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί ζητώντας από δικαστήριο ουσιαστικά να απαγορεύει τη σύγκληση έκτακτου συνεδρίου, κωλυσιεργεί, δίνοντας έτσι στον αρχηγό του ΜΗΡ λίγη ακόμα πολιτική ζωή. Πολιτικοί παρατηρητές στην Τουρκία σημειώνουν ότι η παράταση ζωής του Ντεβλέτ Μπαχτσελί στο ΜΗΡ είναι ο άμεσος σήμερα στόχος του Ταγίπ Ερντογάν, διότι υπολογίζει στη στήριξη βουλευτών του ΜΗΡ ώστε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό των 330 βουλευτών και να θέσει σε δημοψήφισμα τη συνταγματική μεταρρύθμιση.
Διαρροές στο ΑΚP-Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί έχει εκφράσει τη στήριξή του στο ΑΚΡ για τις πολιτικές απέναντι στους Κούρδους, αλλά εξακολουθεί να κρατά αποστάσεις από το προεδρικό σύστημα όπως το επιθυμεί ο Ταγίπ Ερντογάν. Η εν δυνάμει στήριξη του Ντεβλέτ Μπαχτσελί δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο ο Ταγίπ Ερντογάν επιθυμεί διακαώς την παραμονή του στην αρχηγεία του ΜΗΡ. Το κόμμα καταγράφει σημαντική πτώση στα ποσοστά του και ο μεγάλος κερδισμένος είναι το ΑΚΡ, το οποίο προσελκύει όλο και πιο πολλούς εθνικιστές ψηφοφόρους.
Σχέδιο β’ του Ερντογάν;-Στην Άγκυρα, όμως, θεωρούν πιθανό ότι ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί ή έστω ορισμένοι βουλευτές του ΜΗΡ ίσως στηρίξουν τελικά την απόπειρα του Τούρκου Προέδρου να προωθήσει άμεσα το ζήτημα της αλλαγής του Συντάγματος. Ωστόσο, τις τελευταίες μέρες, δηλώσεις ανώτατων στελεχών του ΑΚΡ δείχνουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν ενδεχομένως να προσανατολίζεται σε ένα σχέδιο β’, δηλαδή μια μερική αλλαγή Συντάγματος που να επιτρέπει στον Πρόεδρο της Τουρκίας να είναι και μέλος και πρόεδρος πολιτικού κόμματος. Τα στελέχη αυτά προανήγγειλαν μάλιστα και την υποβολή της σχετικής πρότασης στην Εθνοσυνέλευση τον Ιούνιο. Ορισμένοι κύκλοι στο ΑΚΡ θεωρούν ότι η κοινή γνώμη δεν είναι ακόμα έτοιμη για το πλήρες «α λα τούρκα» προεδρικό σύστημα και προκρίνουν αυτήν την ενδιάμεση λύση. Η οποία θα δίνει πλέον τη δυνατότητα στον Ταγίπ Ερντογάν να είναι και πρόεδρος του ΑΚΡ και να συγκεντρώσει έτσι και συνταγματικά ακόμα περισσότερες εξουσίες. Στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης θεωρείται πολύ πιθανό ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί και ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών του ΜΗΡ να στηρίξουν την πρόταση αυτή και να προωθήσουν το δημοψήφισμα για τη μερική αλλαγή Συντάγματος.
Ομιχλώδες τοπίο-Το τοπίο ωστόσο παραμένει ομιχλώδες, καθώς άλλα υψηλόβαθμα στελέχη του ΑΚΡ δηλώνουν ότι το κόμμα θα φέρει στην Εθνοσυνέλευση πρόταση για πλήρη αλλαγή του Συντάγματος και για εγκαθίδρυση του προεδρικού συστήματος όπως το επιθυμεί ο Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος διατηρεί συστηματικά αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, μέσα στο οποίο η Τουρκία και το υπάρχον πολίτευμά της βρίσκονται σε μια μακρά μεταβατική περίοδο μετάλλαξης, γεμάτη γκρίζες ζώνες και με τελικό στόχο τη νομιμοποίηση των εξουσιών του Ταγίπ Ερντογάν. Όποια πάντως κι αν είναι η πρόταση, θα πρέπει να τεθεί σε δημοψήφισμα και αυτό αναμένεται να οξύνει ακόμα περισσότερο την πόλωση στην Τουρκία αλλά και την εθνικιστική δυναμική προς κάθε κατεύθυνση και κυρίως απέναντι στους Κούρδους και τη Δύση.
Ο παράγοντας Ακσενέρ
Πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι στην Τουρκία θεωρούν ότι σε περίπτωση που ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί αποχωρήσει από την ηγεσία του ΜΗΡ και τον διαδεχθεί η δραστήρια Μεράλ Ακσενέρ, το κόμμα έχει τη δυναμική ακόμα και να διπλασιάσει τα ποσοστά του και να φτάσει μέχρι και το 20%. Παρόλο που οι προβλέψεις αυτές θεωρούνται υπερβολικές από τους περισσότερους βετεράνους αναλυτές, θεωρείται δεδομένο ότι, αν η Μεράλ Ακσενέρ γίνει πρόεδρος του ΜΗΡ, το κόμμα θα προσελκύσει πολλούς δυσαρεστημένους από τον Ταγίπ Ερντογάν και θα μειώσει κάπως τα ποσοστά τού ΑΚΡ. Οι ίδιοι αναλυτές τονίζουν ότι η Μεράλ Ακσενέρ δεν θα στηρίξει τις φιλοδοξίες του Ταγίπ Ερντογάν και ότι έχει τη δυναμική να εξελιχθεί στην κυριαρχούσα φωνή της αντιπολίτευσης, ενώ εικάζουν ότι με την Ακσενέρ το ΜΗΡ μπορεί ακόμα και να μετακινηθεί προς το Κέντρο, αν και εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αυτό που όλοι θεωρούν δεδομένο στην Τουρκία είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να κινηθεί πολύ γρήγορα μέσα στους επόμενους μήνες και ότι η προοπτική της Μεράλ Ακσενέρ είναι απειλητική εναντίον των σχεδίων του. Στην Άγκυρα τις τελευταίες μέρες καλλιεργείται και έντονη φημολογία για διάσπαση του ΜΗΡ και για δημιουργία νέου κόμματος στο οποίο θα συμμετέχουν η Μεράλ Ακσενέρ, ο Αμπντουλάχ Γκιουλ και πολλοί από τους αντιφρονούντες τους ΑΚΡ. Οι εξελίξεις στο μέτωπο Ακσενέρ - ΜΗΡ θα καθορίσουν και το κατά πόσο ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιλέξει πρόωρες εκλογές με σκοπό να εξασφαλίσει 367 βουλευτές που απαιτούνται για να αλλάξει το Σύνταγμα χωρίς δημοψήφισμα ή όχι.
|
Πηγή: Εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΗΣ»
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΡΕΤΑΙΟΣ
