Σύγκρουση Ερντογάν- Νταβούτογλου: Γιατί ΔΕΝ έπρεπε να αιφνιδιαστεί η Ελλάδα

Π. Καρβουνόπουλος-Η πολιτική κρίση που ξέσπασε στην Τουρκία μεταξύ Ερντογάν και Νταβούτογλου ΔΕΝ είναι ούτε ξαφνική,ούτε θα έπρεπε να αιφνιδιάσει την ελληνική κυβέρνηση.Το γιατί προκύπτει από δύο άρθρα του ειδικού στα τουρκικά και ελληνοτουρκικά Χρήστος Μηνάγιας γραμμένς από το 2014 και τον Απρίλιο του 2015.Το πρώτο άρθρο που είχε προβλέψει τη κρίση γραμμένο στις 3 Σεπτεμβρίου 2014:

“Στις 29-08-2014 συγκροτήθηκε η 62^η κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας και η 5^η του κόμματος ΑΚΡ, με πρωθυπουργό τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και αντιπροέδρους της κυβέρνησης τους Μπουλέντ Αρίντς, Αλί Μπαμπατζάν, Γιαλτσίν Ακντογάν και Νουμάν Κουρτουλμούς.

Η επιλογή του Νταβούτογλου ως πρωθυπουργού και αρχηγού του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ δεν προήλθε από μια δημοκρατική εκλογική διαδικασία των οργάνων του κόμματος, αλλά ήταν μια πολιτική απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν, παρόλο που σε δημοσκόπηση της εταιρείας Andy-ar το χρονικό διάστημα 16-17 Αυγούστου 2014, το 53,7% των οπαδών του ΑΚΡ επιθυμούσε για αρχηγό του κόμματος και πρωθυπουργό τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, ενώ μόλις το 9,2% στήριζε τον Νταβούτογλου. Εξάλλου, η εν λόγω απόφαση οφείλεται στην πολιτική φιλοσοφία του Ερντογάν, ο οποίος επιθυμεί έναν «αφοσιωμένο» και υποταγμένο σε αυτόν πρωθυπουργό και όχι κάποιον άλλον σαν τον Γκιούλ με τον οποίο έχει τις ακόλουθες διαφορές:

• Ο Γκιούλ είναι δημοκράτης, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Ο Γκιούλ σέβεται τη δικαιοσύνη, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Ο Γκιούλ σέβεται το δικαίωμα της διαφορετικότητας, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Το βλέμμα του Γκιούλ είναι στραμμένο προς τη Δύση, ενώ του Ερντογάν ΟΧΙ.
• Στην πολιτική καριέρα του Γκιούλ υπάρχει η εμπειρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ως σχολείο δημοκρατίας και δικαιοσύνης, ενώ στου Ερντογάν ΟΧΙ.
• Το ύφος και το λεκτικό του Γκιούλ είναι ήπιο, ενώ του Ερντογάν ΟΧΙ.
• Πριν το 2007 ο Γκιούλ συμπεριφέρθηκε πιο τολμηρά και πιο ευέλικτα από τον Ερντογάν σε ό,τι έχει να κάνει με διάφορα θέματα ζωτικής σημασίας όπως, οι διαπραγματεύσεις με την ευρωπαϊκή ένωση, το κυπριακό και το άνοιγμα προς τους Κούρδους.
• Στην τουρκική κοινωνία έχει εδραιωθεί αντίληψη ότι: «Όσο υπάρχει ο Ερντογάν, θα υπάρχει και το ΑΚΡ. Όσο υπάρχει ο Ερντογάν, το ΑΚΡ θα είναι στην εξουσία.»

Επομένως γίνεται αντιληπτό ότι στη σημερινή Τουρκία, όπου η εθνική, πολιτική και θρησκευτική τριχοτόμηση αποτελεί μια πραγματικότητα, ηγέτες σαν τον Γκιούλ δεν θα είχαν κάποιο μέλλον, ούτε αυτοί προσωπικά ούτε το κόμμα τους.

Συνακόλουθα δε, αν ληφθούν υπόψη και τα ακόλουθα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των Ερντογάν και Νταβούτογλου, διαπιστώνεται ότι ο πρώτος δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο συνοδοιπόρο για το όραμα της «Νέας Τουρκίας» που προβάλλει συνεχώς:

• Ο Ερντογάν είναι δυναμικός ηγέτης, ενώ ο Νταβούτογλου ιδεολόγος, εξομοιώνοντας τον ισλαμισμό με την επιβλητική και επεκτατική πολιτική της Δύσης.
• Ο Ερντογάν είναι «ακτιβιστής», ενώ ο Νταβούτογλου διαπραγματευτικός.
• Ο Ερντογάν λειτουργεί με τη διαίσθηση, ενώ ο Νταβούτογλου με την ανάλυση.

Φυσικά, ο Νταβούτογλου κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του θα επισκιάζεται από τον Ερντογάν, δεδομένου ότι ο δεύτερος θα λειτουργεί ταυτόχρονα ως πρόεδρος της Δημοκρατίας, ως πρωθυπουργός και ως αρχηγός του κόμματος ΑΚΡ. Δηλαδή ο Νταβούτογλου δεν θα λειτουργεί ως πρωθυπουργός, αλλά ως πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, δίδοντας την εντύπωση του «πρωθυπουργού μαριονέττα».

Ποία όμως είναι η πολιτική σημασία της συμμαχίας Ερντογάν-Νταβούτογλου; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό έχει να κάνει με την de facto εκκαθάριση του κόμματος ΑΚΡ. Άλλωστε, όταν ο Ερντογάν εδραίωσε την πολιτική του ισχύ στην τουρκική κοινωνία αποφάσισε την σταδιακή αλλαγή των εσωτερικών ισορροπιών του κόμματος του ως εξής: πρώτον, περιθωριοποιώντας την ομάδα Αμπντουλάχ Γκιούλ- Μπουλέντ Αρίντς. Και δεύτερον, ισχυροποιώντας τη δυναμική της νέας ομάδας των ερντογανικών στελεχών, η οποία εδραίωσε την παρουσία της στηρίζοντας με κάθε μέσο τον Ερντογάν μετά τη μεθοδευμένη επιχείρηση της 17-12-2013 που είχε ως στόχο να τον ανατρέψει και να αποτρέψει την εκλογή του ως πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σημειωτέον ότι θεματοφύλακας της εν λόγω ομάδος των ερντογανικών είναι ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου και ακολουθούν οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Γιαλτσίν Ακντογάν και Νουμάν Κουρτουλμούς, ο υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά και  ο αρχηγός της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν.

Φυσικά, η σταδιακή περιθωριοποίηση της ομάδος Γκιούλ-Αρίντς θα έχει ως συνέπεια τη σταδιακή διεύρυνση της σύγκρουσης στο κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ, διακινδυνεύοντας ακόμη και τη διάσπαση του σε περίπτωση που τα ποσοστά των εκλογών της 15 Ιουνίου 2015 θα είναι μικρότερα του 45%. Υπόψη ότι σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το ποσοστό του ΑΚΡ κυμαίνεται στο 45,6%. Για το λόγο αυτό, μετά το Σεπτέμβριο του 2014 και μέχρι τις γενικές (βουλευτικές) εκλογές του επόμενου Ιουνίου, ο Νταβούτογλου θα πραγματοποιεί πολιτικές συγκεντρώσεις σε όλους τους νομούς της χώρας, προκειμένου να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό κλίμα προβάλλοντας το όραμα της Νέας Τουρκίας, ενώ οι ομιλίες του θα μεταδίδονται ζωντανά σχεδόν από όλους τους συστημικούς τηλεοπτικούς σταθμούς όπως,  NTV, 24 ΤV, Beyaz TV, 360 TV, Ülke TV, Tvnet, TGRT Haber, Kanal A και TRT.

Ας σημειωθεί ακόμη ότι, η επιλογή του Νταβούτογλου ως πρωθυπουργού της χώρας πιθανόν να έχει σχέση και με την νέα περιφερειακή στρατηγική της Άγκυρας προκειμένου να σταματήσει η απομόνωση της και η Τουρκία να αποκτήσει ενεργό ρόλο στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες-εξελίξεις της ευρύτερης περιοχής. Εξάλλου δεν θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής δύο παράγοντες: πρώτον, οι στενές σχέσεις του Νταβούτογλου με το Ισραήλ και το εβραϊκό λόμπυ της Ουάσιγκτον-Νέας Υόρκης. Και δεύτερον, η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών βάσει της οποίας αξιολογήθηκε ως θετική η απόφαση του Ερντογάν αναφορικά με την επιλογή του νέου πρωθυπουργού.

Τέλος, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν σε βάθος την πολιτική ιστορία της Τουρκίας, οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες και οι πολιτικοί σχεδιασμοί της χώρας δεν διαμορφώνονται πάντα με βάση τα άτομα και την ηγετική προσωπικότητα τους. Συνεπώς, η μόνη λογική κίνηση του Ερντογάν, ο οποίος δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, θα είναι η επιδίωξη αφενός κατάρρευσης και πλήρους ελέγχου του τρίπτυχου δικαιοσύνη-πανεπιστήμια-ΜΜΕ που θα του δώσουν πίστωση χρόνου μέχρι τις επόμενες εκλογές, αφετέρου η ενεργοποίηση των εθνικιστικών αντανακλαστικών της τουρκικής κοινωνίας σε ό,τι έχει να κάνει με τους κατ’ αυτόν εύκολους αντιπάλους Ελλάδα και Κύπρο και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων”.

Στο δεύτερο άρθρο του ο Χρήστος Μηνάγιας είχε “ακτινογραφήσει” το κόμμα AKP του Ερντογάν και τις “συγκρούσεις” των ομάδων εντός του κόμματος. Το άρθρο γραμμένο  ένα χρόνο πριν έδινε σαφή εικόνα για το τι έρχεται:

…”Σε ό,τι έχει να κάνει με το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τρεις νέες παράμετροι που πιθανόν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα εκλογικά αποτελέσματα. Η πρώτη αφορά στη νέα ηγεσία του κόμματος και συγκεκριμένα στον πρωθυπουργό Ahmet Davutoğlu, ο οποίος ως ηγετική προσωπικότητα υστερεί του προκατόχου του Tayyip Erdoğan. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις αντιδράσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό του κόμματος για τις υπερεξουσίες που επιδιώκει να αποκτήσει ο  Erdoğan ως πρόεδρος Δημοκρατίας μέσω της αλλαγής του πολιτεύματος. Και η τρίτη, έχει σχέση με τις ομαδοποιήσεις που υπάρχουν στο κόμμα και εν προκειμένω αναφερόμαστε στην ομάδα του Tayyip Erdoğan, την ομάδα του Abdullah Gül, την ομάδα του Numan Kurtulmuş, την ομάδα του Süleyman Soylu και την ομάδα του Ahmet Davutoğlu.

Η ομάδα του Tayyip Erdoğan αφενός προσπαθεί να συσπειρώσει το κόμμα, αφετέρου έχει σαν στόχο να διατηρήσει το προφίλ του Erdoğan ως ένα ισχυρό παράγοντα της εσωτερικής πολιτικής, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος αποδυνάμωσης και απομόνωσής του στο προεδρικό μέγαρο. Πέραν αυτού, με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα ήθελαν να δουν τον Davutoğlu ως έναν παράγοντα είτε προώθησης, είτε ανοχής των συμφερόντων τους στη Μέση Ανατολή, ο Erdoğan θεωρεί ότι ένας πρωθυπουργός σύμφωνος με τα κελεύσματα των ΗΠΑ θα αποτελέσει ένα σημαντικό πολιτικό κίνδυνο για αυτόν. Για το λόγο αυτό συνεχίζει και θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται πολιτικά είτε ως πρωθυπουργός, είτε ως υπουργός, είτε ακόμη και ως δήμαρχος εφόσον αυτός το κρίνει σκόπιμο. Επίσης, τα ΜΜΕ που ελέγχονται από τον Erdoğan και θεωρούνται ως οι «σωματοφύλακές» του, αφενός άρχισαν μια εκστρατεία εναντίον του Abdullah Gül, αφετέρου ακολουθούν μια γραμμή αποστασιοποίησης από τον Ahmet Davutoğlu. Τούτο οφείλεται στο γεγονός, ότι τα εν λόγω ΜΜΕ, επιδιώκουν να διατηρηθεί στο ακέραιο ο ηγετικός και παρεμβατικός ρόλος του Erdoğan προκειμένου να παρεμποδισθεί ένας ενδεχόμενος έλεγχος του κόμματος ΑΚΡ από τις ομάδες που στηρίζουν τον Gül και τον Davutoğlu. Φυσικά, αυτό πιθανόν να έχει αρνητικό αντίκτυπο στα εκλογικά αποτελέσματα των γενικών-βουλευτικών εκλογών του 2015.

Η ομάδα του Abdullah Gül αισθάνεται απομονωμένη και συνεχώς συναντά εμπόδια για την ανάληψη ενός πιο ενεργού ρόλου. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ο Gül να αποτελέσει στόχο της προσφιλούς μεθόδου του Erdoğan, δηλαδή: «Αποδυνάμωση των αντιπάλων του μέσω δικαστικών διώξεων».

Η ομάδα του Numan Kurtulmuş αφενός παρεμποδίζει με κάθε μέσο την ενεργό συμμετοχή του Abdullah Gül στο κόμμα ΑΚΡ, αφετέρου συσπειρώνει τις ομάδες φανατικών οπαδών του από το προηγούμενο κόμμα που ήταν πρόεδρος, αρχίζοντας την αθόρυβη οργάνωσή του με στελέχη των νομαρχιακών και επαρχιακών επιτροπών. Βασική επιδίωξη του Kurtulmuş είναι να ισχυροποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη θέση του για να μπορεί να αποκτήσει διαπραγματευτική ισχύ στις εσωτερικές ισορροπίες του κόμματος. Υπόψη ότι, ο Kurtulmuş στις 01-11-2010 ίδρυσε το κόμμα HAS (Φωνή του Λαού), το οποίο στις 12-07-2012 ενσωματώθηκε στο κόμμα ΑΚΡ. Σημειώνεται ότι, τα ΜΜΕ που ελέγχονται από τον ιμάμη Fethullah Gülen πάντα στήριζαν τον Kurtulmuş στην πολιτική του διαδρομή, θεωρώντας ότι μέσω αυτού θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στις πολιτικές ισορροπίες στο εσωτερικό της χώρας. Ωστόσο, ο Erdoğan με την απόφαση του να ενσωματώσει το κόμμα του Kurtulmuş στο ΑΚΡ αποστέρησε από τον Gülen ένα σημαντικό σύμμαχο που είχε στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Η ομάδα του Süleyman Soylu εφαρμόζει παρόμοια τακτική με τον Kurtulmuş. Υπόψη ότι ο Soylu από τη θέση του αντιπροέδρου του κόμματος ΑΚΡ επιδιώκει να αποκτήσει το δυνατόν περισσότερα πολιτικά προσωπικά οφέλη.

Και τέλος, υπάρχει η ομάδα του Ahmet Davutoğlu η οποία αποτελεί τον πιο αδύναμο κρίκο στο κόμμα, δεδομένου ότι το πολιτικό μέλλον του Τούρκου πρωθυπουργού εξαρτάται άμεσα από τις κατευθύνσεις, τις επιδιώξεις και τις επιθυμίες του Tayyip Erdoğan.

Επίσης, σε περίπτωση που οι δημοσκοπήσεις συνεχίζουν να είναι αρνητικές για το κόμμα ΑΚΡ και με δεδομένο ότι, σύμφωνα με τον İhsan Aktaş, γενικό διευθυντή της εταιρείας δημοσκοπήσεων GENAR, «το χάος και οι συγκρουσιακές καταστάσεις αυξάνουν πάντα την ισχύ του Erdoğan», θα πρέπει να αναμένονται τα εξής: α. Η ελεγχόμενη κλιμάκωση της πολιτικής πόλωσης στο εσωτερικό της χώρας από τον Erdoğan. Άλλωστε, από τον κατάλογο των υποψήφιων βουλευτών του ΑΚΡ διαφαίνεται ότι, η ενίσχυση του θρησκευτικού (σουνιτικού) εθνικισμού προσλαμβάνει ιδιαίτερα σημαντικές διαστάσεις. 

β. Η προσπάθεια συσπείρωσης του κόμματος του, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με τις ομαδοποιήσεις που υπάρχουν σε αυτό, προβάλλοντας την απειλή του Fethullah Gülen. γ. Ο έλεγχος των αντιπολιτευόμενων ΜΜΕ και δημοσιογράφων με εκφοβισμούς και δικαστικές διώξεις. δ. Η προσπάθεια ενεργοποίησης των εθνικιστικών αντανακλαστικών των Τούρκων υπέρ της κυβέρνησης τους, μέσω κάποιας εξαγωγής της κρίσης προς το βόρειο Ιράκ, τη Συρία, την Ελλάδα και την Κύπρο. 

Εξάλλου, στις 10 Αυγούστου 2014 η στρατηγική αυτή αποδείχθηκε επιτυχής, αφού ο Erdoğan αναδείχθηκε ως ο πρώτος πρόεδρος Δημοκρατίας που εκλέχθηκε απ’ ευθείας από το λαό, εξασφαλίζοντας  το 51,79% των ψήφων. Επίσης, ένα άλλο σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η απήχηση του Erdoğan στους ψηφοφόρους της διασποράς ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στο εσωτερικό της χώρας, δεδομένου ότι αυτή ανήλθε σε 62,53%.

Militaire.gr