Ενας εκλεκτός της αγοράς ανάχωμα στη Λεπέν Επιχειρηματίες και τραπεζίτες χαιρέτισαν την ίδρυση του κόμματος Εμπρός!

Σκληρός δεξιός με προβιά σοσιαλιστή; 'Η μήπως ο 38άρης χαρισματικός ηγέτης ενός Τρίτου Δρόμου α λα γαλλικά; Ενας πολιτικός που υπόσχεται δουλειά για τους πολλούς, με άνοιγμα της οικονομίας μακριά από τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές Δεξιάς - Αριστεράς; Διαλέγετε και παίρνετε.

Πρώην διευθυντής της Τράπεζας Ροτσίλντ, εκλεκτός του κεφαλαίου, εργοδοτών και επιχειρηματιών, είναι ταυτόχρονα ο υπουργός Οικονομικών της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Φρανσουά Ολάντ. Επιπλέον, μόλις ίδρυσε το δικό του κίνημα, ονόματι «En Marche!» («Εμπρός!») με προοπτική ίσως και να κατέβει στις προεδρικές του 2017 σαν ανάχωμα στην ακροδεξιά λαίλαπα Μαρίν Λεπέν.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό: Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει κλείσει ακόμα τα 40. Δεν ήταν μέλος του PS και δεν έχει εκλεγεί ποτέ του σε κανένα αξίωμα. Σε διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, τέτοιες φιλοδοξίες σε πρώιμο στάδιο καριέρας δελφίνου θα ήταν αυτοκτονία. Ηδη παραδοσιακοί Σοσιαλιστές τον λένε «τραπεζίτη» και ανατριχιάζουν στην ιδέα να τον δουν προεδρικό υποψήφιο. Αλλά με νεανική ορμή, γερή μόρφωση, κομψά κοστούμια και γραβάτες, αέρα κοσμοπολίτικο και πλατύ χαμόγελο, έχει τη φήμη ανθρώπου που δεν θέλει ανώφελες συγκρούσεις και κερδίζει εύκολα συμπάθειες.

Μυστικές αποστολές στο Σίτι του Λονδίνου

Στην αρχή ο Ολάντ τον βρήκε ό,τι πρέπει για μυστικές αποστολές στο Σίτι του Λονδίνου. Τον έστειλε εκεί προεκλογικά για να καθησυχάσει τους βρετανικούς επιχειρηματικούς κύκλους. Και όταν βγήκε πρόεδρος, το 2012, τον αντάμειψε, πρώτα ως αναπληρωτή προσωπάρχη στο Elysée. Και μετά, το 2014, δίνοντάς του το καυτό χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών, με carte blanche για μεταρρυθμίσεις.

Προς το φιλελεύθερο άνοιγμα, εννοείται. Ο νόμος που φέρει το όνομά του (loi Macron) επιτρέπει να μένουν ανοιχτά τα πολυκαταστήματα τις Κυριακές, ενώ φέρεται να εξετάζει την κατάργηση του 35ώρου, το οποίο είναι ιερό για τους σκληρούς του PS. Το κυβερνητικό κόμμα βρίσκεται με την πλάτη σε σκληρό τοίχο - για να το πούμε ευγενικά. Η δημοτικότητα του Ολάντ έχει πέσει στο 14%, ιστορικά τάρταρα για πρόεδρο της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας. Σε περίπτωση που δεν ξανακατέβει υποψήφιος, πολλοί στο κόμμα θα προτιμούσαν τον Μακρόν από την πιο πιθανή εναλλακτική, τον πρωθυπουργό Μανουέλ Βαλς, ο οποίος θεωρείται αντιπαθής και ακόμη πιο δεξιός!

Δεδομένου ότι ο προεδρικός υποψήφιος του PS θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν προς το παρόν άγνωστο συντηρητικό αντίπαλο (Σαρκοζί, Ζιπέ;) και οπωσδήποτε με τη Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, αν επιλεγεί σκληροπυρηνικός σοσιαλιστής θα είναι καταδικασμένος σε εκλογικό ναυάγιο. Περισσότερες ελπίδες να περάσει στον β' γύρο, ως ανάχωμα στη Μαρίν, έχει ένας ας πούμε εκσυγχρονιστής - κεντροδεξιός-σοσιαλιστής, δηλαδή ο Μακρόν.
 

Μεγάλο πρόβλημα; Η πλειοψηφία των απλών ψηφοφόρων του PS και φυσικά των κομμουνιστών, των οικολόγων και της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (ήτοι 25%-30% του εκλογικού σώματος) είναι κατά των μεταρρυθμίσεων στα εργασιακά και διαδηλώνουν κάθε βράδυ ενάντια στα οικονομικά φιλελεύθερα μέτρα που υποστηρίζει. Στα μάτια τους ο Μακρόν είναι ο άνθρωπος που θα προωθήσει τα συμφέροντα του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού σε βάρος των πολλών.

«Οι γονείς μου αριστεροί, η γιαγιά μου αριστερή...»

Για να τονίσει τα αριστερά του διαπιστευτήρια, εκείνος δίνει έμφαση στις οικογενειακές ρίζες του. Γιος διακεκριμένου αριστερού καθηγητή Νευρολογίας, από την Αμιέν στη Βόρεια Γαλλία, είναι ο μεγαλύτερος σε οικογένεια τριών αριστούχων παιδιών. «Γεννήθηκα στην Αριστερά... οι γονείς μου ήταν αριστεροί, η γιαγιά μου ήταν αριστερή. Ολα αυτά διαμόρφωσαν τις ιδέες μας. Πιστεύω ακράδαντα στην κοινωνική πρόοδο» είπε σε συνέντευξη στο life style περιοδικό «Paris Match».

Πανέξυπνος και λαμπρός φοιτητής, κατέληξε σχεδόν αναπόφευκτα στην Ecole Nationale d'Administration, τη σχολή Δημόσιας Διοίκησης που είναι το θερμοκήπιο για την άρχουσα ελίτ της Γαλλίας. Αποφοίτησε μέσα στην πρώτη πεντάδα. Είναι επίσης καταξιωμένος πιανίστας, παίζει μποξ (επιτρέπει και κλωτσιές, λέει) και λατρεύει το ποδόσφαιρο. Είναι και διανοούμενος. Ενώ σπούδαζε Φιλοσοφία, έγραψε διατριβή για τον Μακιαβέλι, τον Χέγκελ και την έννοια του «κοινού καλού». Α, έχει παντρευτεί πρώην καθηγήτριά του στο Λύκειο: η σύζυγός του, Μπριζίτ Τρονιέ, η οποία είναι 20 χρόνια μεγαλύτερή του, ήταν «η φιλόλογος και ο έρωτας της ζωής του».

Κάποιοι λένε ότι ο Μακρόν διαθέτει ένα μοναδικό μεγάλο πλεονέκτημα. Προέρχεται από την Αριστερά, ευχαριστεί τη Δεξιά και έχει, κατά γενική ομολογία, συμπαθητική προσωπικότητα. Οπως το θέτει ο ίδιος: «Υπηρετώ ευχαρίστως μια αριστερή κυβέρνηση. Αλλά θέλω να συνεργαστώ και με ανθρώπους από τη Δεξιά, που έχουν τις ίδιες αξίες. Είναι μια φιλοδοξία ριζοσπαστική, λίγο τρελή, αλλά είναι κρίμα να μένουμε πίσω, καθηλωμένοι στα παλιά, που έχουν αποτύχει τόσο οικτρά».

Συνέντευξη με τον Νικολά Τενζέρ, καθηγητή στη Sciences-Po
Τέσσερα εμπόδια στον δρόμο για το Μέγαρο των Ηλυσίων
«Από ποια δεξαμενή ψηφοφόρων θα αντλήσει το νέο κόμμα;» ρώτησε «Το Βήμα» τον Νικολά Τενζέρ, καθηγητή στη Sciences-Po και πρόεδρο του Centre d' Εtude et de Reflexion pour l' Action Politique (CERAP) στο Παρίσι. «Οι ψηφοφόροι του Σοσιαλιστικού Κόμματος δεν είναι ο μοναδικός στόχος του Μακρόν. Εχει επίσης στο στόχαστρο το συντηρητικό LR, το οποίο έχει διχαστεί μεταξύ όσων επαινούν την Ευρώπη, την οικονομία της αγοράς και τις φιλελεύθερες αξίες, και όσων είναι πιο ευρωσκεπτικιστές, παρεμβατικοί στην οικονομία και σκληροί όσο η Ακροδεξιά για τους μετανάστες. Το νέο κόμμα του Μακρόν θα μπορούσε να προσελκύσει την πρώτη ομάδα των δεξιών, καθώς και κεντρώους» εκτιμά ο Τενζέρ.

Και συνεχίζει: «Τα εμπόδια θα είναι πολλά. Πρώτον, η στάση του Ολάντ. Αν ξαναβάλει υποψηφιότητα, θεωρώ απίθανο να κατέβει απέναντί του ο Μακρόν, ο οποίος χρωτάει τα πάντα στον νυν πρόεδρο και θα βυθιστεί σε ανυποληψία αν συγκρουστεί μαζί του. Αν ο Ολάντ δεν είναι υποψήφιος, το PS είναι απίθανο να υποστηρίξει υποψηφιότητα Μακρόν, και θα πρέπει να κατέβει στις προεδρικές ως αντίπαλος του εκλεκτού του κόμματος. Η αναμέτρηση θα είναι σκληρή και διχαστική. Δεύτερον, η γαλλική νομοθεσία απαγορεύει χρηματοδότηση πολιτικών εκστρατειών από επιχειρήσεις. Παρέχει δημόσια επιχορήγηση σε κόμματα που έχουν ήδη εκπροσώπους στο κοινοβούλιο, οπότε υπάρχουν σοβαρά οικονομικά θέματα για το κόμμα του Μακρόν. Τρίτον, θα πρέπει να είναι αρκετά πειστικός για να προσελκύσει ψηφοφόρους και από τις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος. Αυτό θα εξαρτηθεί προφανώς από το ποιος θα είναι ο υποψήφιος των Συντηρητικών. Τέταρτον, η θέση "ούτε Δεξιά ούτε Αριστερά" μπορεί να μην είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, ιδίως αν φανεί σαν απο-πολιτικοποίηση. Και θα είναι πάντα εύκολο για τους εχθρούς του να δυσφημούν το κόμμα σαν όχημα των πλούσιων και των ισχυρών εναντίον όλων των υπολοίπων».

«Πόσες πιθανότητες έχει να πετύχει ο Τρίτος Δρόμος του Μακρόν στη Γαλλία σήμερα;» ρωτάμε. «Παρά το γεγονός ότι αυτοχαρακτηρίζεται ως προοδευτικός, ο Μακρόν δεν κρύβει καθόλου ότι αγωνίζεται για την επιχειρηματικότητα, τον ελεύθερο ανταγωνισμό, τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και της αγοράς εργασίας. Η στάση αυτή δημιουργεί μεγάλες αντιδράσεις από πολλούς σοσιαλιστές πολιτικούς και ψηφοφόρους στην αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσματος. Αλλά και στήριξη από τις οργανώσεις των εργοδοτών, τους επιχειρηματίες, και εκείνους που κατηγορούν την άρχουσα τάξη για τη μη λήψη μέτρων για την απελευθέρωση της γαλλικής οικονομίας και την πάταξη της ανεργίας. Φιλοδοξία του Μακρόν είναι να ανασχηματίσει την πολιτική σκηνή σε μια στιγμή που τόσο η Δεξιά όσο και οι Σοσιαλιστές (PS) έχουν απαξιωθεί από τον κόσμο. Οι Γάλλοι θέλουν μια νέα γενιά πολιτικών στο τιμόνι. Αν πετύχει, το κίνημα Εμπρος! μπορεί να αλλάξει την πολιτική σκηνή, ισοπεδώνοντας κλασικές διαχωριστικές γραμμές. Αλλά θα είναι δύσκολο» λέει ο Τενζέρ.

Και καταλήγει: «Το κόμμα του εμφανίζεται σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από την πλήρη απόρριψη της κυβέρνησης Ολάντ (μόνο το 14% είναι υπέρ του) και την άνοδο της ακροδεξιάς Λεπέν, που είναι πιθανό να φθάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών το 2017. Την ίδια ώρα, το συντηρητικό κόμμα Les Républicains (σ.σ.: του Σαρκοζί) είναι βαθιά διχασμένο, ενώ διογκώνεται η διαμαρτυρία από την κοινωνία των πολιτών και οι διαδηλώσεις ενάντια σε νομοσχέδια που αποσκοπούν στην απελευθέρωση της αγοράς εργασίας. Ο Μακρόν θεωρείται ο νέος πολιτικός που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να αλλάξει το σκηνικό ξεπερνώντας τη διάκριση Αριστερά - Δεξιά υπέρ του λεγόμενου "προοδευτικού φιλελευθερισμού". Δεν είναι κάτι νέο. Ο πρωθυπουργός του Μιτεράν, ο Μισέλ Ροκάρ, ήταν στην ίδια γραμμή, και μερικοί στο PS υποστηρίζουν ήδη αυτή την ιδέα, λέγοντας ότι δεν αναιρεί το αίτημα για περισσότερη δικαιοσύνη και ισότητα».

ΚΡΙΣΗ Α ΛΑ ΓΑΛΛΙΚΑ

Διπλή απαρέσκεια για Ολάντ - Σαρκοζί

Λιτότητα, φτώχεια, ανεργία, μετανάστευση, ισλαμιστική τρομοκρατία. Η κρίση είναι μεγάλη και οι Γάλλοι αναζητούν απεγνωσμένα άφθαρτα «νέα πρόσωπα». Το 74% λένε ότι δεν θέλουν να δουν επανάληψη μονομαχίας Ολάντ - Σαρκοζί στις προεδρικές του 2017. Σε συντριπτικό ποσοστό 88% απαιτούν αλλαγή. Δημοσκόπηση της «Le Parisien» δείχνει ότι πρώτοι ανάμεσα σε όσους ενσαρκώνουν καλύτερα την «ανανέωση» είναι ο 38χρονος Μακρόν (55% θετικές γνώμες), ακολουθούμενος από την 25χρονη ακροδεξιά Μαριόν Μαρεσάλ-Λεπέν, ανιψιά της Μαρίν και εγγονή του Ζαν-Μαρί (43%).

Ανεργία και επισφαλής εργασία

Ρεκόρ 15ετίας έχει σπάσει η ανεργία φθάνοντας στο 10,4% στον γενικό πληθυσμό και στο 26% για τους νέους. Στους 3,8 εκατ. Γάλλους που δεν έχουν δουλειά, προστίθενται οι 2,6 εκατ. εργαζόμενοι σε επισφαλείς θέσεις, μεταξύ των οποίων πολλοί «υποβαθμισμένοι», δηλαδή είτε νέοι με πολλά προσόντα είτε μεγαλύτεροι που δέχθηκαν δουλειές κατώτερες του επιπέδου τους για να μη μείνουν άνεργοι.

Λιτότητα εναντίον κράτους πρόνοιας

Σκληρά πλήγματα στο άλλοτε κραταιό γαλλικό κράτος πρόνοιας έδωσε η λιτότητα Ολάντ για μείωση του ελλείμματος. Η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 62 χρόνια και η αναμενόμενη κατάργηση της εργάσιμης εβδομάδας των 35 ωρών - τοτέμ για τη Σοσιαλιστική Αριστερά - μαζί με το ξήλωμα των εργασιακών στον μισητό «loi travail» έχουν γκρεμίσει τη δημοτικότητα της κυβέρνησης.

Η Γαλλία αντέχει ακόμη

Πανίσχυροι πυλώνες, µε επιχειρήσεις-κολοσσούς σε αυτοκινητοβιοµηχανία, αεροναυτική, σιδηροδρόµους, καλλυντικά, πυρηνική ενέργεια, ασφαλιστικές και φαρµακοβιοµηχανία, στηρίζουν ακόμη τη Γαλλία. Είναι η δεύτερη οικονοµία της Ευρώπης (πέµπτη παγκοσµίως) και πρώτος ευρωπαϊκός τουριστικός προορισµός διεθνώς. Περί το 25% της εργατικής δύναµης, ένας στους τέσσερις Γάλλους, εργάζεται στο ∆ηµόσιο και ως πολύ πρόσφατα ήταν καλά προστατευµένος από τις χειρότερες επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης.

Μαύρες τρύπες στην οικονομία

Αλλά το ισχυρό Δημόσιο, οι υποδομές, το σύστημα Υγείας και οι κοινωνικές υπηρεσίες έχουν ανοίξει μαύρες τρύπες στην οικονομία. Για να τις χρηματοδοτήσει, η σοσιαλιστική κυβέρνηση ρίχνει τον έναν φόρο πάνω στον άλλον, σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι μεγάλες εταιρείες απάντησαν εξάγοντας θέσεις εργασίας σε χώρες με πολύ φτηνά χέρια, όπου εργατική νομοθεσία σαν της Γαλλίας είναι ανήκουστη.

«ΟΡΘΙΟΙ ΤΗ ΝΥΧΤΑ»
Αρωμα Μάη του ’68 στην εποχή του Διαδικτύου
Διαδηλώσεις σε δρόμους και πλατείες δεν είναι κάτι καινούργιο στην πατρίδα της Γαλλικής Επανάστασης και της εξέγερσης του Μάη του 1968. Αλλά η ολονύχτια κατάληψη κάθε βράδυ της συμβολικής Place de la Republique από νεαρούς Παριζιάνους είναι νέα μορφή πολιτικής διαμαρτυρίας, που κρατάει ξάγρυπνη και τη σοσιαλιστική κυβέρνηση Ολάντ.

Το κίνημα «Nuit Debout» («Ορθιοι τη νύχτα») ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου, όταν μια ομάδα ακτιβιστών αποφάσισε να μην πάει σπίτι έπειτα από πορεία κατά της μεταρρύθμισης στην εργασιακή νομοθεσία. Πλήθη που κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες ως μερικές χιλιάδες συγκεντρώνονται έκτοτε κάθε βράδυ σε ένα πανηγύρι άμεσης δημοκρατίας.

Βλέπουμε έναν Μάη του '68 της εποχής του Διαδικτύου; Υπάρχει οπωσδήποτε μια σημαντική διαφορά. Οι επαναστατημένοι νεολαίοι πριν από μισό αιώνα είχαν ενηλικιωθεί στη διάρκεια των Trente Glorieuses, στα 30 ένδοξα χρόνια της μεταπολεμικής οικονομικής ανάπτυξης, και τα έβαζαν με μια συντηρητική κοινωνία για να φέρουν τη φαντασία στην εξουσία.

Οι νεαροί του 2016 είναι, αντίθετα, παιδιά υψηλής ανεργίας, οικονομικής κρίσης και απογοήτευσης για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Αλλά, όπως το 1968, είναι οι νεαροί της μεσαίας τάξης που έχουν βγει στους δρόμους, όχι οι στερημένοι από τα υποβαθμισμένα προάστια, εκεί όπου ζουν μετανάστες και η ανεργία έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ. Αυτό το κοινωνικό χάσμα έχει επισημανθεί ως αδυναμία του «Nuit Debout».

Ακόμη στα σπάργανα, το κίνημα θυμίζει περισσότερο το Occupy Wall Street της Νέας Υόρκης ή τους ισπανούς Αγανακτισμένους του 2011. Και οι γάλλοι διαδηλωτές καταδικάζουν το «κατεστημένο». Δεν θέλουν «καπέλωμα» από καθιερωμένους πολιτικούς. Δεν έχουν ηγέτη, επίσημους εκπροσώπους, αλλά ούτε ξεκάθαρο πρόγραμμα. Οι διαδηλωτές του «Nuit Debout» συμφωνούν μόνο σε ένα ισχυρό αλλά θολό αίτημα: θέλουν την αλλαγή.

Για τι άλλο αγωνίζονται πέρα από τη «ζωντανή ουτοπία» στο κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας; Οι ομάδες εργασίας στην πλατεία συζητούν πολλά και διάφορα στη λαϊκή συνέλευση που συγκαλείται κάθε απόγευμα στις 6 μ.μ. Οι περισσότεροι μιλούν για εγγυημένο εισόδημα και δουλειά για όλους, την ώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει διά νόμου ευκολότερες και φθηνότερες τις απολύσεις και να ενθαρρύνει ατομικές συμβάσεις για το ωράριο εργασίας και τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα.

Ολονύχτιες καταλήψεις εξαπλώθηκαν σε περίπου 60 πόλεις το περασμένο Σαββατοκύριακο και φαίνεται ότι ανησύχησαν αρκετά τον Ολάντ: τη Δευτέρα το πρωί έσπευσε να ανακοινώσει 500 εκατομμύρια ευρώ σε επιπλέον επιδοτήσεις για νέους που αναζητούν εργασία.

Αλλά ο θυμός δεν θα καταλαγιάσει εύκολα: «Η κυβέρνηση πήρε το μέρος της εργοδοσίας, έκανε περικοπές στο Δημόσιο, έβγαλε νόμους έκτακτης ανάγκης. Ξέραμε ότι αυτά τα πράγματα τα έκανε η Δεξιά και τώρα βλέπουμε να τα κάνει και ένα κομμάτι της Αριστεράς. Σε έναν χρόνο θα γίνουν εκλογές. Τι θα κάνουμε; Δεν ξέρω. Υποθέτω ότι γι' αυτό ερχόμαστε εδώ» λέει μία από τις διαδηλώτριες της Place de la Republique.

Μητροπούλου Ειρήνη