Το ραγισμένο γυαλί της ΕΕ

Η συμφωνία, προχθές Παρασκευή, στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην ΕΕ των «28» και την Τουρκία είναι μια ρεαλιστική σύμπλευση δύο πλευρών που είναι οριακά συμπιεσμένες για διαφορετικούς λόγους. Ούτε η Ευρώπη ούτε η Τουρκία λύνουν τις δύο υπαρξιακού χαρακτήρα κρίσεις που διανύουν αυτήν τη στιγμή, απλά η συνδιαχείριση του Προσφυγικού -ή καλύτερα η εκχώρηση της διαχείρι­σής του από την ΕΕ των «28» στην Τουρκία με τη μορφή υπεργολαβίας- εξαγοράζει χρόνο με άγνωστη διάρκεια και για τις δύο πλευρές.

Σε ό,τι αφορά την ΕΕ, το γυαλί έχει ραγίσει, η κρίση του Προσφυγικού την έφερε σε πιο οριακό σημείο από ό,τι την Ευρωζώνη οι παρενέργειες της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο του 2008. Σήμερα δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα για μια δεδομένη ενότητα έστω και στον ελάχιστο κοινό παρο­νο­μαστή για τις επόμενες προκλή­σεις, στις οποίες θα βρεθούν αντιμέ­τωπες η ΕΕ των «28» και η Ευρωζώνη των «19».
Οποια κι αν είναι η έκβαση του δημοψηφίσματος στη Βρετανία για την παραμονή ή όχι στην ΕΕ, η συμφωνία του Κάμερον με τους 27 εταίρους του έχει ήδη νομιμοποιήσει την επιλογή της διάσωσης της ενό­τητας, έστω και με αλά καρτ συμμε­τοχή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αλλωστε η τετράδα του Βίσεγκραντ με τη στάση της στο Προσφυγικό τι άλλο είναι παρά η απόδειξη του ότι η στάση της Βρετανίας έχει τη δυναμική ντόμινο σήμερα στην ανατο­λική, αύριο στη βόρεια Ευρώπη;
Πρώτη επόμενη κρίσιμη δοκιμασία της ενότητας των «28» θα είναι δίχως αμφιβολία η διαμόρφωση μιας κοινής στάσης απέναντι στη Ρωσία. Μπορεί η προχθεσινή σχετική ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής, που εμμένει σε σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα λόγω Κριμαίας και ανατολικής Ουκρανίας, να δίνει την επίφαση της συνέχειας και της ενότητας. Στην πραγματικότητα, Ιταλία και Ουγγαρία υπερεπείγονται να αρθούν εδώ και τώρα οι κυρώσεις, Γερμανία και Γαλλία επείγονται για μια πιο συντεταγμένη εξομάλυνση, ενώ είναι βέβαιο ότι Πολωνία, Βαλτικές Χώρες, συν πιθανώς η Σουηδία, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να παρατείνουν την ψυχροπολεμική περιχαράκωση απέναντι στη Ρωσία.
Η ΕΕ κινδυνεύει να χάσει κάθε πρωτοβουλία κινήσεων, να περιμένει την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας που δρομολογεί η συνεργασία των δύο μεγάλων δυνάμεων στη Συρία και τελικά να προσφύγει στην επιρροή που ασκεί η Ουάσιγκτον στην Πολωνία και στις Βαλτικές για να μη υπάρξουν περισσότερες περιπλοκές.
Ανοικτό ερώτημα παραμένει και το μέλλον της Ευρωζώνης, η πολιτική λιτότητας αλλά και η θεσμική της μεταρρύθμιση: Θα εξακολουθήσει η Γερμανία να συμπιέζει στα όρια της θραύσης τον Νότο, με δεδομέ­νους πρόθυμους συμμάχους στο Eurogroup τις Βαλτικές και τη Σλοβακία, θα εξακολουθεί ο Σόιμπλε να προωθεί περαιτέρω αυστηροποίηση της άτεγκτης εφαρμογής του Συμφώνου Σταθε­ρότητας, θα υπάρξει συμμετρική του Βίσεγκραντ συσπείρωση του Νότου και εάν ναι, πού θα ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο πλευρές η Γαλλία, με τον Ολάντ να νιώθει την ανάσα της Λεπέν στην πλάτη του;
Κανείς δεν γελιέται, το γυαλί της ευρωπαϊκής ενότητας ράγισε σε πολλά σημεία: Από την ανταρσία της τετράδας του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και της Αυστρίας και των Βαλκανίων προθύμων εντός και εκτός ΕΕ στο Προσφυγικό, μέχρι την απόφαση της Μέρκελ να διαπραγματευθεί σε διμερές επίπεδο με τον Ερντογάν, αγνοώντας ακόμη και τη Γαλλία.ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ