Συντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά-Ποντάροντας στο προσφυγικό
δράμα τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της Αγκυρας και χρησιμοποιώντας
ανοιχτά ως διαπραγματευτικό χαρτί τη διαιωνιζόμενη συριακή κρίση, ο
Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έβαλε με... γδούπο στο τραπέζι της επικείμενης
συνόδου κορυφής των G20 το αίτημα της χώρας του για τη δημιουργία
«ζώνης ασφαλείας» στη βόρεια Συρία.
«Να ανακηρύξουμε μια ζώνη εκκαθαρισμένη από τρομοκράτες, μια ζώνη
αεροπορικού αποκλεισμού, να ρυθμίσουμε αυτό το θέμα, έτσι ώστε οι
άνθρωποι από τη Συρία να μη μετακινούνται στην Ευρώπη ή αλλού.Θα τους εγκαταστήσουμε εκεί, σε σπίτια που θα φτιαχτούν στην
περιοχή», τόνισε χθες ο Ταγίπ Ερντογάν σε ομιλία του ενώπιον
επιχειρηματιών και πρέσβεων στην Αγκυρα, επιχειρώντας να προκαταβάλει
την ατζέντα των ηγετών του G20, που θα συνεδριάσουν την Κυριακή και τη
Δευτέρα στην Αττάλεια, αλλά και του δεύτερου γύρου των συνομιλιών για το
Συριακό, που θα διεξαχθεί αυτό το Σάββατο στη Βιέννη.
«Το εκλογικό αποτέλεσμα της 1ης Νοεμβρίου ήρε πλήρως την πολιτική αβεβαιότητα στην Τουρκία και μας έδωσε την ευκαιρία να κάνουμε ισχυρότερα βήματα σε περιφερειακά ζητήματα» τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος, που εδώ και μήνες πιέζει για τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στη βορειοδυτική Συρία από την Τζαραμπλούς μέχρι την Αζάζ και ως... προληπτικό «ανάχωμα» στη δημιουργία μιας εδαφικής λωρίδας νότια των τουρκικών συνόρων υπό κουρδικό έλεγχο και με απόληξη στην ανατολική Μεσόγειο.Οχι τυχαία άλλωστε ο Ερντογάν προειδοποίησε ξανά ανοιχτά χθες τις πολιτοφυλακές YPG των Κούρδων της Συρίας να μην περάσουν δυτικά του Ευφράτη.
Κι όπως σχολιάζει η εφημερίδα Hürriyet, η γενική αναφορά του στον όρο «τρομοκράτες» «αφήνει να εννοηθεί ότι η περιοχή θα πρέπει να “καθαρίσει” τόσο από το “Ισλαμικό κράτος” όσο και από τους μαχητές των Σύρων Κούρδων, που η Αγκυρα χαρακτηρίζει “παρακλάδι” του ΡΚΚ».
«Αμερικανοί ειδικοί σε στρατιωτικά θέματα εκτιμούν ότι η δημιουργία “ζώνης ασφαλείας” έχει καταστεί πλέον αδύνατη, μετά τη ρωσική επέμβαση στη Συρία», επισημαίνει η Zaman, στον απόηχο των δηλώσεων και του Τούρκου πρωθυπουργού Νταβούτογλου υπέρ της προοπτικής χερσαίων ενισχύσεων στους συμμαχικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς κατά του «I.K.» στα εδάφη της Συρίας.
Προς το παρόν ωστόσο, γράφει η Hürriyet, «ο τουρκικός στρατός είναι αντίθετος σε οποιαδήποτε επέμβαση δεν θα έχει τη στήριξη του ΟΗΕ ή τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ. Ετερο υπό εξέταση σενάριο για τη νομιμοποίηση μιας τέτοιας ενέργειας», συμπληρώνει, «είναι μια ευθεία επίθεση από τη συριακή πλευρά, που θα μπορούσε να αποτελέσει λόγο για αντίποινα, στο πλαίσιο των προβλεπόμενων από τον ΟΗΕ περί του δικαιώματος αυτοάμυνας ενός κράτους-μέλους».
Καθώς εν τω μεταξύ κατέφταναν στη βάση του Ιντσιρλίκ τα πρώτα 6 από τα συνολικά 12 μαχητικά F-15 που οι ΗΠΑ στέλνουν ως ενίσχυση (κατόπιν αιτήματος της Αγκυρας, όπως διευκρίνισε το αμερικανικό Πεντάγωνο, με αποστολή εναέριες περιπολίες), ο Ερντογάν απηύθυνε χθες «φιλική προειδοποίηση», όπως τη χαρακτήρισε -με πιο πιθανό αποδέκτη τη Ρωσία- πως «όσοι ρίχνουν λάδι στη φωτιά της σύγκρουσης μπορεί να καούν και οι ίδιοι».
Μέσα σε αυτό το πολεμικό κλίμα, παραμένει μοιραία εξαιρετικά αβέβαιο εάν και κατά πόσο υπάρχουν πράγματι περιθώρια σημαντικής προόδου στον νέο γύρο διαβουλεύσεων στη Βιέννη για το Συριακό (απόντων και πάλι των βασικών πρωταγωνιστών, σημειωτέον).
Εκτός από το μέλλον του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, σημείο τριβής μεταξύ Ρωσίας και Ιράν από τη μια (ως συμμάχων της Δαμασκού), των ΗΠΑ, των Ευρωπαίων, των Τούρκων και των Αράβων συμμάχων τους από την άλλη, αναδεικνύεται τώρα και ο διαχωρισμός σε «τρομοκράτες» και «αντιπολιτευόμενους» όσων μάχονται στα μέτωπα του συριακού εμφυλίου.
Τις εξελίξεις προκαταβάλλει εν τω μεταξύ η διαρροή στα πρακτορεία Reuters και AP ρωσικής πρότασης στον ΟΗΕ για την επίλυση της συριακής κρίσης. Τα βασικότερα από τα συνολικά 8 σημεία της φέρονται να περιλαμβάνουν:
■ Κατάρτιση νέου Συντάγματος εντός 18 μηνών, που θα τεθεί σε δημοψήφισμα και θα ανοίξει τον δρόμο για πρόωρες προεδρικές εκλογές, χωρίς πάντως να αποκλείεται σε αυτές η συμμετοχή του Ασαντ.
■ Εναρξη στο μεσοδιάστημα πολιτικού διαλόγου μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και «μιας ενιαίας αντιπροσωπείας της αντιπολίτευσης», υπό την αιγίδα του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Στάφαν ντε Μιστούρα, και στόχο τη συγκρότηση μιας μεταβατικής κυβέρνησης στη χώρα.
■ Καθορισμό από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ της λίστας των τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία, με πρόταση «οι επιθέσεις εναντίον τους να συνεχιστούν σε περίπτωση εκεχειρίας στη Συρία».
■ «Εκ των προτέρων συμφωνία» όσων μετέχουν στις πολιτικές συνομιλίες εκ μέρους της αντιπολίτευσης «για συνδρομή στην πρόληψη κατά της ανάληψης της εξουσίας από τρομοκράτες, για τη διασφάλιση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας της Συρίας, καθώς και για τον κοσμικό και δημοκρατικό χαρακτήρα του κράτους».
■ Αναβολή των βουλευτικών εκλογών στη χώρα, που έχουν οριστεί για την άνοιξη του 2016, και διεξαγωγή τους ταυτόχρονα με τις προεδρικές, βάσει του νέου Συντάγματος.
Μιλώντας στο AP, ο Σύρος αξιωματούχος Σαρίφ Σεχαντέχ απέρριψε το ενδεχόμενο προεδρικών εκλογών πριν από το 2021(!), οπότε λήγει θεωρητικά η θητεία Ασαντ.
Ενώ από την αντιπολίτευση, το ηγετικό στέλεχός της Χαϊτάμ αλ Μάλεχ χαρακτήρισε τη Ρωσία «κατοχική δύναμη» στη Συρία και προειδοποίησε ότι ο Ασαντ πρέπει να φύγει.
Οι ενδοσυριακές ισορροπίες μεταβάλλονται ωστόσο διαρκώς. Χθες, ο κυβερνητικός στρατός ανακατέλαβε την αεροπορική βάση Κουέιρες, έξω από το Χαλέπι, έπειτα από δυόμισι χρόνια πολιορκίας του «Ι.Κ.».
Εξέλιξη που, σύμφωνα με το πρακτορείο AFP, αποτελεί στρατηγική νίκη για τον Ασαντ, αφενός γιατί η βάση μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ρωσικά μαχητικά για την ανακατάληψη του Χαλεπίου, αφετέρου γιατί διασφαλίζεται η περίμετρος του θύλακα των φιλοκαθεστωτικών αλαουιτών και της Λαττάκειας, όπου προχθές σκοτώθηκαν 24 άμαχοι σε διπλή τρομοκρατική επίθεση, από τις φονικότερες στην πόλη.
«Το εκλογικό αποτέλεσμα της 1ης Νοεμβρίου ήρε πλήρως την πολιτική αβεβαιότητα στην Τουρκία και μας έδωσε την ευκαιρία να κάνουμε ισχυρότερα βήματα σε περιφερειακά ζητήματα» τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος, που εδώ και μήνες πιέζει για τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στη βορειοδυτική Συρία από την Τζαραμπλούς μέχρι την Αζάζ και ως... προληπτικό «ανάχωμα» στη δημιουργία μιας εδαφικής λωρίδας νότια των τουρκικών συνόρων υπό κουρδικό έλεγχο και με απόληξη στην ανατολική Μεσόγειο.Οχι τυχαία άλλωστε ο Ερντογάν προειδοποίησε ξανά ανοιχτά χθες τις πολιτοφυλακές YPG των Κούρδων της Συρίας να μην περάσουν δυτικά του Ευφράτη.
Κι όπως σχολιάζει η εφημερίδα Hürriyet, η γενική αναφορά του στον όρο «τρομοκράτες» «αφήνει να εννοηθεί ότι η περιοχή θα πρέπει να “καθαρίσει” τόσο από το “Ισλαμικό κράτος” όσο και από τους μαχητές των Σύρων Κούρδων, που η Αγκυρα χαρακτηρίζει “παρακλάδι” του ΡΚΚ».
«Αμερικανοί ειδικοί σε στρατιωτικά θέματα εκτιμούν ότι η δημιουργία “ζώνης ασφαλείας” έχει καταστεί πλέον αδύνατη, μετά τη ρωσική επέμβαση στη Συρία», επισημαίνει η Zaman, στον απόηχο των δηλώσεων και του Τούρκου πρωθυπουργού Νταβούτογλου υπέρ της προοπτικής χερσαίων ενισχύσεων στους συμμαχικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς κατά του «I.K.» στα εδάφη της Συρίας.
Προς το παρόν ωστόσο, γράφει η Hürriyet, «ο τουρκικός στρατός είναι αντίθετος σε οποιαδήποτε επέμβαση δεν θα έχει τη στήριξη του ΟΗΕ ή τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ. Ετερο υπό εξέταση σενάριο για τη νομιμοποίηση μιας τέτοιας ενέργειας», συμπληρώνει, «είναι μια ευθεία επίθεση από τη συριακή πλευρά, που θα μπορούσε να αποτελέσει λόγο για αντίποινα, στο πλαίσιο των προβλεπόμενων από τον ΟΗΕ περί του δικαιώματος αυτοάμυνας ενός κράτους-μέλους».
Καθώς εν τω μεταξύ κατέφταναν στη βάση του Ιντσιρλίκ τα πρώτα 6 από τα συνολικά 12 μαχητικά F-15 που οι ΗΠΑ στέλνουν ως ενίσχυση (κατόπιν αιτήματος της Αγκυρας, όπως διευκρίνισε το αμερικανικό Πεντάγωνο, με αποστολή εναέριες περιπολίες), ο Ερντογάν απηύθυνε χθες «φιλική προειδοποίηση», όπως τη χαρακτήρισε -με πιο πιθανό αποδέκτη τη Ρωσία- πως «όσοι ρίχνουν λάδι στη φωτιά της σύγκρουσης μπορεί να καούν και οι ίδιοι».
Μέσα σε αυτό το πολεμικό κλίμα, παραμένει μοιραία εξαιρετικά αβέβαιο εάν και κατά πόσο υπάρχουν πράγματι περιθώρια σημαντικής προόδου στον νέο γύρο διαβουλεύσεων στη Βιέννη για το Συριακό (απόντων και πάλι των βασικών πρωταγωνιστών, σημειωτέον).
Εκτός από το μέλλον του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, σημείο τριβής μεταξύ Ρωσίας και Ιράν από τη μια (ως συμμάχων της Δαμασκού), των ΗΠΑ, των Ευρωπαίων, των Τούρκων και των Αράβων συμμάχων τους από την άλλη, αναδεικνύεται τώρα και ο διαχωρισμός σε «τρομοκράτες» και «αντιπολιτευόμενους» όσων μάχονται στα μέτωπα του συριακού εμφυλίου.
Τις εξελίξεις προκαταβάλλει εν τω μεταξύ η διαρροή στα πρακτορεία Reuters και AP ρωσικής πρότασης στον ΟΗΕ για την επίλυση της συριακής κρίσης. Τα βασικότερα από τα συνολικά 8 σημεία της φέρονται να περιλαμβάνουν:
■ Κατάρτιση νέου Συντάγματος εντός 18 μηνών, που θα τεθεί σε δημοψήφισμα και θα ανοίξει τον δρόμο για πρόωρες προεδρικές εκλογές, χωρίς πάντως να αποκλείεται σε αυτές η συμμετοχή του Ασαντ.
■ Εναρξη στο μεσοδιάστημα πολιτικού διαλόγου μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και «μιας ενιαίας αντιπροσωπείας της αντιπολίτευσης», υπό την αιγίδα του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Στάφαν ντε Μιστούρα, και στόχο τη συγκρότηση μιας μεταβατικής κυβέρνησης στη χώρα.
■ Καθορισμό από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ της λίστας των τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία, με πρόταση «οι επιθέσεις εναντίον τους να συνεχιστούν σε περίπτωση εκεχειρίας στη Συρία».
■ «Εκ των προτέρων συμφωνία» όσων μετέχουν στις πολιτικές συνομιλίες εκ μέρους της αντιπολίτευσης «για συνδρομή στην πρόληψη κατά της ανάληψης της εξουσίας από τρομοκράτες, για τη διασφάλιση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας της Συρίας, καθώς και για τον κοσμικό και δημοκρατικό χαρακτήρα του κράτους».
■ Αναβολή των βουλευτικών εκλογών στη χώρα, που έχουν οριστεί για την άνοιξη του 2016, και διεξαγωγή τους ταυτόχρονα με τις προεδρικές, βάσει του νέου Συντάγματος.
Η αντίδραση της Μόσχας
Αντιδρώντας στη διαρροή, η Μόσχα -όπου αναμενόταν χθες αντιπροσωπεία της συριακής αντιπολίτευσης, χωρίς να δοθούν περαιτέρω διευκρινίσεις- διεμήνυσε ότι πρόκειται για «ιδέες, όχι προτάσεις».
Μιλώντας στο AP, ο Σύρος αξιωματούχος Σαρίφ Σεχαντέχ απέρριψε το ενδεχόμενο προεδρικών εκλογών πριν από το 2021(!), οπότε λήγει θεωρητικά η θητεία Ασαντ.
Ενώ από την αντιπολίτευση, το ηγετικό στέλεχός της Χαϊτάμ αλ Μάλεχ χαρακτήρισε τη Ρωσία «κατοχική δύναμη» στη Συρία και προειδοποίησε ότι ο Ασαντ πρέπει να φύγει.
Οι ενδοσυριακές ισορροπίες μεταβάλλονται ωστόσο διαρκώς. Χθες, ο κυβερνητικός στρατός ανακατέλαβε την αεροπορική βάση Κουέιρες, έξω από το Χαλέπι, έπειτα από δυόμισι χρόνια πολιορκίας του «Ι.Κ.».
Εξέλιξη που, σύμφωνα με το πρακτορείο AFP, αποτελεί στρατηγική νίκη για τον Ασαντ, αφενός γιατί η βάση μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ρωσικά μαχητικά για την ανακατάληψη του Χαλεπίου, αφετέρου γιατί διασφαλίζεται η περίμετρος του θύλακα των φιλοκαθεστωτικών αλαουιτών και της Λαττάκειας, όπου προχθές σκοτώθηκαν 24 άμαχοι σε διπλή τρομοκρατική επίθεση, από τις φονικότερες στην πόλη.
