03 Νοεμβρίου 2015

Οι υποθήκες ενός θριάμβου

Ερντογάν και Νταβούτογλου δεν θα δυσκολευτούν να βρουν τις δεκατέσσερις ψήφους βουλευτών που χρειάζονται για να τροποποιήσουν το Σύνταγμα και να προκηρύξουν δημοψήφισμα. Είναι θέμα χρόνου η συγκρότηση προεδρίας γαλλικού τύπου με πρωθυπουργό περιορισμένων αρμοδιοτήτων. Τα παραπάνω εκ πρώτης όψεως είναι η ολοκλήρωση ενός θριάμβου. Η νίκη όμως των Ερντογάν-Νταβούτογλου στις εκλογές της Κυριακής έγινε δυνατή με μεθοδεύσεις που εγγράφουν υποθήκες στην εσωτερική σταθερότητα, ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία είναι όσο ποτέ άλλοτε απομονωμένη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Η αύξηση της δύναμης του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ από τον Ιούνιο στον Νοέμβριο έγινε δυνατή με την κήρυξη πολέμου στο Κουρδικό Κίνημα εντός και εκτός συνόρων, με αποτέλεσμα την εκλογική αφαίμαξη του εθνικιστικού κόμματος ΜΗΡ και την ταυτόχρονη αποδυνάμωση λόγω καταστολής του φιλοκουρδικού HDP. Σήμερα ο Ερντογάν είναι παγιδευμένος στην αντικουρδική εκστρατεία και δεν μπορεί να ξαναστείλει τον αρχηγό της ΜΙΤ, Φιντάν, στο Ιμραλί να ξαναρχίσει τις διαπραγματεύσεις με τον Οτσαλάν για πολιτική λύση στο Κουρδικό.

Την ίδια στιγμή το μειοψηφικό αλλά δυναμικό τμήμα της κοινής γνώμης που αρνείται να επιλέξει μεταξύ του κεμαλικού αυταρχισμού και του νεοοθωμανικού δεσποτισμού θα συνεχίσει να κινητοποιεί την κοινωνία των πολιτών ανεξάρτητα από την όποια βούληση των κομμάτων της αντιπολίτευσης για αναγνώριση της παντοδυναμίας Ερντογάν. Οι εποχές είναι διαφορετικές αλλά και οι αναλογίες υπαρκτές: Στη δεκαετία του '50 ο Μεντερές και το Δημοκρατικό Κόμμα είχαν κερδίσει τρεις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις, με το εκλογικό ποσοστό τους να αυξάνεται συνεχώς. Μετά τον τρίτο θρίαμβο εξαπέλυσαν σκληρό κύμα καταστολής και δικαστικών διώξεων κατά κάθε μορφής αντιπολίτευσης και έτσι έστρωσαν το χαλί για την παρέμβαση των στρατηγών την άνοιξη του 1960.

Ομως το σοβαρότερο πρόβλημα των Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι ότι πλέον δεν ελέγχουν το Κουρδικό εκτός συνόρων: Στη Βορειοανατολική Συρία θα στερεωθεί ένα δεύτερο ντε φάκτο ανεξάρτητο κουρδικό κράτος το οποίο εκ των πραγμάτων θα αναγκάσει την κυβέρνηση Μπαρζανί στην αυτόνομη κουρδική οντότητα του Βορείου Ιράκ να αποστασιοποιηθεί από την Αγκυρα.
Ο δρόμος για ανεξάρτητο Κουρδιστάν με αφετηρία το Βόρειο Ιράκ και τη Βορειοανατολική Συρία έχει ανοίξει με την υποστήριξη των ΗΠΑ, της Ρωσίας, του Ισραήλ, της Δαμασκού, της Βαγδάτης και της Τεχεράνης. Η συνολική ανάφλεξη στην κουρδική Νοτιοανατολική Τουρκία είναι θέμα χρόνου, με τις επιλογές των Ερντογάν-Νταβούτογλου να την επιταχύνουν.
kapopoulos@pegasus.gr
ΕΘΝΟΣ