Με την εκτίμηση ότι η κατάσταση στην Ελλάδα απαιτεί αναδιάρθρωση χρέους, το ΔΝΤ «ήλπιζε να πείσει τους Ευρωπαίους δανειστές, ειδικά τη Γερμανία, που πιστεύουν ότι η “συγχώρεση χρέους” είναι μη αποδεκτή. Σε μια προφανώς συντονισμένη κίνηση, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών έκανε μια σχεδόν ίδια ανακοίνωση. Εν ολίγοις, υποστήριξαν ότι το χρέος της Ελλάδας είναι μη βιώσιμο και έπρεπε να γίνει αναδιάρθρωση».
Το δημοσίευμα κάνει λόγο για μια νέα «δραματική» επίθεση του ΔΝΤ κατά της συμφωνίας, η οποία δεν προβλέπει αναδιάρθρωση, συμπληρώνοντας ότι πρόκειται για μια εικόνα κατακερματισμού και ανικανότητας που θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντική ζημιά σε έναν φορέα που είναι ο μεγαλύτερος δανειστής- τελική επιλογή του κόσμου κατά τα τελευταία 70 χρόνια.
Το πρόβλημα άρχισε όταν το ΔΝΤ εισήλθε στην ευρωκρίση το 2010, ως μέλος της τρόικας, αναφέρεται στο δημοσίευμα. «Πολλοί εκτιμούν ότι, ως διεθνής οικονομικός θεσμός, βρισκόταν σε “λεπτό πάγο” εμπλεκόμενο σε ένα πολιτικό οικοδόμημα όπως το ευρώ...επίσης, ακόμα πιο σημαντικό, παραβίασε τους ίδιους του τους κανόνες» σημειώνεται, αναφερόμενο στα κριτήρια της Exceptional Access Policy, μεταξύ των οποίων και η βιωσιμότητα του χρέους μεσοπρόθεσμα.
«Αξιωματούχοι του ΔΝΤ ειλικρινά δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν ούτε το 2010 ότι, με τις μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα λιτότητας που απαιτούνται, η ελληνική οικονομία θα μπορούσα βιώσιμα να υποστηρίξει τα δισεκατομμύρια του χρέους...ωστόσο έγιναν παρεμβάσεις στα κριτήρια, επιτρέποντας το ζήτημα της βιωσιμότητας να παραγκωνιστεί, με επιχείρημα το ότι υπήρχε μεγάλος κίνδυνος η ελληνική κρίση να είναι συστημικός κίνδυνος για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Ωστόσο, το θέμα της βιωσιμότητας έχει επιστρέψει να «στοιχειώσει» το ΔΝΤ, με την Ελλάδα να αθετεί πληρωμή, γενόμενη το πρώτο ανεπτυγμένο κράτος που κάνει τέτοιο. «Επίσης, ζητώντας το χρέος της Ελλάδας να είναι βιώσιμο, αναφέρεται στο ίδιο κριτήριο που παραγκώνισε πριν από πέντε χρόνια»
. Αποδυναμώνοντας τα κριτήρια βάσει των οποίων το ΔΝΤ λειτουργεί, έθεσε σε κίνδυνο τη φήμη του ως διεθνούς «δανειστή έκτακτης ανάγκης» - και η φήμη του είναι εξαιρετικά σημαντική, υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα, καθώς έχει επιτρέψει στο ταμείο να κατέχει «Preferred Status» ως δανειστή, απαιτώντας έτσι να είναι πρώτο στη σειρά όταν μια χώρα πρέπει να πληρώσει τα χρέη της.
Επίσης, μπορεί να δανείζει σε χαμηλά επιτόκια και να επιβάλει αυστηρούς όρους στους δανειολήπτες- πράγματα που το έχουν καταστήσει στόχο κριτικής, ως «σκλάβου στα οικονομικά ελεύθερη αγοράς», φορέα που έχει ξεκινήσει προγράμματα ιδιωτικοποίησης, φέρει σκληρές περικοπές δαπανών και επιβάλει μέτρα που μπορούν να μετατρέψουν μέτρια προβλήματα σε πλήρεις κρίσεις. «Ωστόσο, αξίζει να θυμάται κανείς την πρωτοβουλία HIPC (Heavily Indebted Poor Countries), που έχει εγκρίνει πακέτα μείωσης χρέους για 36 χώρες, 30 εκ των οποίων στην Αφρική».
Η Φιλίππα Μάλμγκρεν, πρώην ειδική σύμβουλος Οικονομικής Πολιτικής του προέδρου Μπους, εκτιμά ότι το ΔΝΤ βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο στην ιστορία του, επειδή πολλοί είναι αυτοί που είναι πρόθυμοι να το αντικαταστήσουν. «Η Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες ζητούν αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του- και δεν τις έχουν λάβει. Οπότε και έχουν στήσει μια εναλλακτική- την Asia Infrastructure Investment Bank. Μην έχετε αυταπάτες, έχει σχεδιαστεί ως αντικαταστάτης του ΔΝΤ, μια ολόκληρη νέα αρχιτεκτονική σχεδιασμένη να διοχετεύσει επενδύσεις στις αγορές της Κίνας και τις εταιρείες της. Το επίπεδο του λάθους της κρίσης του ΔΝΤ εδώ στην Ελλάδα είναι επικών διαστάσεων. Αν δεν μπορείς να σώσεις την Ελλάδα, πώς μπορείς να σώσεις μεγαλύτερα προβλήματα όταν προκύψουν; Όπως η Γαλλία. Επειδή το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά τα μεγαλύτερα που βρίσκονται παρακάτω».
Κώστας Μαυραγάνης
