30 Ιουνίου 2015

Αμφισβήτηση εντός πλαισίου

http://www.iefimerida.gr/sites/default/files/styles/708x320/public/spiegel_14.jpg?itok=RPT50nnH
Διαθέτει η Ευρωζώνη την ευελιξία διορθωτικών κινήσεων χωρίς μετωπική αμφισβήτηση του πλαισίου -Σύμφωνο Σταθερότητας και Δημοσιονομικό Σύμφωνο- που κατοχυρώνει με άκαμπτο τρόπο τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και συνεπακόλουθα επιβάλλει ως μονόδρομο τη δημοσιονομική λιτότητα; Το ερώτημα αφορά μια σειρά από χώρες: Την Πορτογαλία, την Ισπανία, αλλά τη Γαλλία και την Ιταλία, όπου σε διαφορετικό βαθμό συμπιέζονται σε οριακό σημείο η κοινωνική και η πολιτική σταθερότητα. Μέχρι στιγμής μια λεπτή ισορροπία επικρατεί στην Ευρωζώνη ανάμεσα στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Στο Παρίσι και στη Ρώμη δεν υπάρχει ρητή αμφισβήτηση του πλαισίου πειθαρχίας που έχει επιβάλει και ζητά την ενίσχυσή του το Βερολίνο, έναντι μιας -στην πράξη- σιωπηρής ανοχής της γερμανικής πλευράς στις αποκλίσεις των Ολάντ - Βαλς και Ρέντσι στον περιορισμό των δημοσίων δαπανών.
Ετσι στην καρδιά της Ευρωζώνης συνυπάρχουν δύο αντιφατικές εκ πρώτης όψεως δυναμικές: Ρεαλισμός που επιτρέπει να διορθωθεί και να διαβαστεί ως εντός των ορίων του Δημοσιονομικού Συμφώνου ο προϋπολογισμός της Ιταλίας για το 2015, χάρη στον συνυπολογισμό ρήτρας ανάπτυξης που εξαιρεί σημαντικό τμήμα των δαπανών, και σε ό,τι αφορά τη Γαλλία περιθώριο προσαρμογής με ορίζοντα το 2017.

Την ίδια στιγμή, στην Εκθεση των πέντε προέδρων για το μέλλον της Ευρωζώνης (Γιούνκερ για την Κομισιόν, Τουσκ για το Συμβούλιο, Ντράγκι για την ΕΚΤ, Ντάισελμπλουμ για το Eurogroup και Σουλτς για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η συνταγή «θεσμική κατοχύρωση της λιτότητας», ώστε να μπορέσει η Γερμανία σε βάθος χρόνου να προχωρήσει στις υπερβάσεις κυριαρχίας αλλά και στις ρεαλιστικές προσαρμογές, χωρίς τις οποίες είναι αδύνατη η οικονομική διακυβέρνηση που οδηγεί αναπότρεπτα σε μια συνολική πολιτική ενοποίηση. Αυτή είναι η κατάσταση πραγμάτων στην Ευρωζώνη σήμερα. Ενα δύσκολο και πολυπαραμετρικό στοίχημα στο οποίο συνυπάρχουν η γερμανική συνταγή δημοσιονομικής λιτότητας, με την κατοχύρωσή της να προβάλλει ως προϋπόθεση της υπέρβασής της!

Στην παραπάνω ισορροπία η πιο σοβαρή υποθήκη είναι η διατήρηση μιας ήδη φθίνουσας πολιτικής σταθερότητας σε μια σειρά από χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και σε διαφορετικό βαθμό στον ορίζοντα της επόμενης διετίας: βουλευτικές εκλογές το φθινόπωρο στην Πορτογαλία και την Ισπανία, δημοψήφισμα στη Βρετανία για παραμονή ή όχι στην ΕΕ εντός του 2016, που παρά το γεγονός ότι το Λονδίνο δεν μετέχει στην Ευρωζώνη θα επηρεάσει την υπόλοιπη Ευρώπη, προεδρική και βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία την άνοιξη του 2017 -με την ακροδεξιά του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν να έχει δεσμευθεί πως σε περίπτωση εκλογικής νίκης θα διεξαχθεί δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση- και τέλος βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 2017 με ζητούμενο αν η διόγκωση του ευρωσκεπτικισμού στη Γαλλία και τη Βρετανία αναδείξει σε υπολογίσιμη εθνική πολιτική δύναμη, με εκπροσώπηση στην Ομοσπονδιακή Βουλή, την Εναλλακτική για τη Γερμανία.

Πέντε χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης στην Ευρωζώνη, η Γερμανία και οι ισχυροί εταίροι της προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ της άκαμπτης δημοσιονομικής αυστηρότητας και του ρεαλισμού που να εγγυάται την αποφυγή εμπλοκής σε σπιράλ αποπληθωρισμού με μια κοινή παραδοχή: ούτε το Βερολίνο ούτε η Ρώμη ούτε το Παρίσι έχουν την εναλλακτική επιλογή, το σχέδιο Β που θα επέτρεπε την πραγματική εφαρμογή μιας άκαμπτης λιτότητας ή τη μετωπική αμφισβήτησή της.
kapopoulos@pegasus.gr

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ