Επιμέλεια Δόνα Καπαρτή
Πολλοί την χαρακτήρισαν προάγγελο του Ολοκαυτώματος των
Εβραίων, εξαιτίας της τεράστιας και συστηματικής εξόντωσής τους. Ο λόγος
για την γενοκτονία 1,5 εκατ. Αρμενίων από τους Οθωμανούς, την πρώτη
γενοκτονία του 20ου αιώνα.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Αρμένιοι, ένας χριστιανικός λαός,
μοιραζόταν μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρά το
γεγονός, ότι σημειώθηκαν μαζικοί εκρωσισμοί, οι Αρμένιοι ζούσαν κάτω από
ένα ανεκτικό καθεστώς. Ωστόσο, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία η ζωή ήταν
πολύ πιο δύσκολη, καθώς, υφίσταντο παντός είδους διωγμού λόγω της
χριστιανικής τους πίστης.
Μέσα από την άνοδο του εθνικισμού, οι Αρμένιοι μπήκαν στο μάτι τόσο των
Οθωμανών όσο και των Ρώσων. Οι δε Τούρκοι τούς υποπτευόταν για
αποσχιστικές τάσεις, οι Ρώσοι δε πίστευαν ότι εποφθαλμιούσαν εδάφη του
«μεγάλου ασθενούς» και πως υπέθαλπαν τις φιλοδοξίες τους. Στη συνέχεια ο
ο Αβδούλ Χαμίτ Β' προχώρησε σε άγριους διωγμούς εναντίον των Αρμενίων
της επικράτειάς του, με αποκορύφωμα τις σφαγές στο Σασούν (1894), τις
μαζικές εκτελέσεις της διετίας 1895-1896, που στοίχισαν τη ζωή σε
300.000 Αρμενίους.
Οι διωγμοί συνεχίστηκαν και κατά την επικράτηση των Νεοτούρκων τον Ιούλιο του 1908.
Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και αφού μπήκε σε εφαρμογή
το σχέδιο του Υπουργού Εσωτερικών, Ταλαάτ Πασά, συνελήφθησαν 250
επιφανείς Αρμενίοι στην Κωνσταντινούπολη, και εκτελέστηκαν το ίδιο
βράδυ. Το ημερολόγιο έγραφε 24 Απριλίου του 1915. Έκτοτε, η 24η Απριλίου
καθιερώνεται ως Ημέρα Μνήμης για την Αρμενική Γενοκτονία και τιμάται
κάθε χρόνο από την Αρμενική διασπορά.
Ακολούθησαν ομαδικές σφαγές του αρμενικού λαού στην Ανατολική Μικρά
Ασία: Έως το 1918 πάνω από 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους ή
αναγκάστηκαν να εκπατριστούν.
Συσχέτιση ολοκαυτώματος Αρμενίων-Εβραίων
Παρά την μεγάλη καταστροφή και την τεράστια απώλεια, η γενοκτονία του
1915 παραμένει ατιμώρητη από τη διεθνή κοινότητα ακόμη και σήμερα.
Στο μεταξύ, ο Αδόλφος Χίτλερ τη χρησιμοποίησε ως παράδειγμα για να
δικαιολογήσει το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα. «Ποιος μιλάει σήμερα για τον
αφανισμό των Αρμενίων;» διερωτήθηκε το 1939.
Όπως γράφει το sansimera.gr,η Αρμενική Γενοκτονία ήταν εν γνώσει των
Γερμανών, συμμάχων των Οθωμανών στον Μεγάλο Πόλεμο, οι οποίοι όμως
επέβαλαν καθεστώς λογοκρισίας στην πατρίδα τους. Ο μόνος πολιτικός που
προσπάθησε μάταια να καταγγείλει την εξόντωση των Αρμενίων ήταν ο
σοσιαλδημοκράτης Καρλ Λίμπκνεχτ, μετέπειτα ιδρυτής του Κομμουνιστικού
Κόμματος Γερμανίας, στις 11 Ιανουαρίου 1916. Η ιστορική έρευνα έχει
φέρει στο φως ντοκουμέντα ότι οι Γερμανοί ενθάρρυναν τους Οθωμανούς στην
εξόντωση των Αρμενίων, επειδή τους θεωρούσαν προσκείμενους στους
Ρώσους.
Πως την «δικαιολογεί» η Τουρκία
Η Τουρκία ποτέ δεν παραδέχτηκε τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Το μόνο που
υποστηρίζει είναι ότι επρόκειτο για επιχείρηση καταστολής Αρμενίων οι
οποίοι συνεργάστηκαν με τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής στην ανατολική
Τουρκία. Μάλιστα οι Τούρκοι «μίκρυναν» τον αριθμό των νεκρών
υποστηρίζοντας ότι δεν ξεπερνούσε τις 300.000.
Παιχνίδια με τις λέξεις στη σύγχρονη πολιτική
Η Κύπρος και Ελλάδα είναι δύο από τις 21 χώρες που αναγνώρισαν τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
Οι ΗΠΑ, ωστόσο, εξακολουθούν να αποφεύγουν να χαρακτηρίσουν γενοκτονία
τη σφαγή των Αρμενίων, εν μέσω της διπλωματικής διελκυστίνδας που έχει
πυροδοτήσει η 100ή επέτειος από τα τραγικά γεγονότα του 1915.
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δεν έκαναν αναφορά στον όρο
σε συνάντηση με εκπροσώπους της αρμενικής κοινότητας την περασμένη
Τετάρτη, ενώ και ο Μπαράκ Ομπάμα θα χρησιμοποιήσει και πάλι στο μήνυμά
του το αρμενικό «Meds Yeghern», σύμφωνα με αξιωματούχο της αμερικανικής
κυβέρνησης που επικαλείται η εφημερίδα Hurriyet.
H μη αναφορά του κ.Ομπάμα σε γενοκτονία προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.
Ακόμη και το CNN επισήμανε το γεγονός αυτό με σχετικό ρεπορτάζ και
tweet.
Μία μέρα πριν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ευχήθηκε ο
πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να μην χρησιμοποιήσει τη λέξη
«γενοκτονία» για να περιγράψει τη σφαγή των Αρμενίων το 1915. «Δεν θα
επιθυμούσα ο κ. Ομπάμα να χρησιμοποιήσει τη λέξη 'γενοκτονία' και δεν θα
περίμενα κάτι τέτοιο», ανέφερε ο κ. Ερντογάν, σε κοινή του συνέντευξη
Τύπου με τον πρόεδρο του Ιράκ Φουάντ Μασούμ.Ούτε θέλει, ούτε και θα περίμενε, ότι ο αμερικανός πρόεδρος θα μιλήσει για γενοκτονία, πρόσθεσε.
Αλλάζει πλεύση η Αρμενία;
Δύο μήνες αφότου απέσυρε τις ειρηνευτικές συμφωνίες από το κοινοβούλιο, κατηγορώντας την Τουρκία για έλλειψη πολιτικής βούλησης να βάλει ένα τέλος στην εχθρότητα μεταξύ των δύο χωρών που διαρκεί έναν αιώνα, ο Πρόεδρος της Αρμενίας δήλωσε παραμονή της επετείου πως είναι έτοιμος για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία.
Δύο μήνες αφότου απέσυρε τις ειρηνευτικές συμφωνίες από το κοινοβούλιο, κατηγορώντας την Τουρκία για έλλειψη πολιτικής βούλησης να βάλει ένα τέλος στην εχθρότητα μεταξύ των δύο χωρών που διαρκεί έναν αιώνα, ο Πρόεδρος της Αρμενίας δήλωσε παραμονή της επετείου πως είναι έτοιμος για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία.
Ο Σερζ Σαρκισιάν δήλωσε πως δεν πρέπει να υπάρχουν προϋποθέσεις για
την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας και πως δεν θα επιμείνει
προκειμένου η Τουρκία να αποδεχθεί ότι διέπραξε γενοκτονία. "Θα πρέπει
στο τέλος της ημέρας να εγκαθιδρύσουμε ομαλές σχέσεις με την Τουρκία και
η εγκαθίδρυση αυτή θα πρέπει να γίνει χωρίς προϋποθέσεις", επισήμανε ο
Σαρκισιάν σε ξένους δημοσιογράφους.
