Του Γιώργου Μανέτταgmanettas@pegasus.gr
Παρότι προς στιγμήν φάνηκε πως μπορούσε να αναστραφεί η πτωτική πορεία, ωστόσο όλα δείχνουν πως οι ελληνικές εξαγωγές θα ολοκληρώσουν τη φετινή χρονιά με αρνητικό πρόσημο. Το εμπάργκο που επέβαλε η κυβέρνηση της Ρωσίας στα ευρωπαϊκά προϊόντα και κυρίως η έλλειψη ρευστότητας έπληξαν καίρια τις πωλήσεις ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, δίνοντας οριστικό «τέλος» στην αλματώδη άνοδο που εμφάνισαν τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων η συνολική αξία των εξαγωγών το 2014 αναμένεται να υποχωρήσει κατά 4,5% και να διαμορφωθεί στα 26,3 δισ. ευρώ, ενώ και εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών αναμένεται κάμψη 2,4%, στα περίπου 16,5 δισ. ευρώ.
Παράγοντες του κλάδου εκφράζουν τον προβληματισμό για την πορεία των εξαγωγών και τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω του κλίματος που επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και δημιουργεί νέο μπαράζ αρνητικής δημοσιότητας για την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ήδη, όπως λένε, αρκετοί ξένοι άρχισαν και πάλι να αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα τις ελληνικές επιχειρήσεις, ζωντανεύοντας μνήμες του 2012, όταν κανείς δεν εμπιστευόταν την Ελλάδα λόγω του υψηλού country risk. Μάλιστα, κάποιοι ξένοι που προμηθεύουν με πρώτες ύλες την ελληνική αγορά ζητούν να προπληρωθούν, προκειμένου να αποστείλουν το εμπόρευμα και δεν δέχονται εγγυητικές επιστολές τραπεζών. Αν και όλοι επιμένουν πως οι συνθήκες δεν είναι ίδιες με εκείνη την περίοδο, όπου η χώρα πέρασε «δια πυρός και σιδήρου» εντούτοις δεν παύουν να ανησυχούν για την πολιτική κατάσταση και τη ζημιά που ενδέχεται να προκαλέσει στις εργασίες τους.
Ανταγωνιστικότητα και ακριβό ευρώ
Η αρνητική ατμόσφαιρα στις ελληνικές εξαγωγές, έρχεται σε μια στιγμή που η υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ αλλά και η πτώση των τιμών του πετρελαίου λειτουργούν υπέρ των ελληνικών προϊόντων, καθώς αυξάνουν την ανταγωνιστικότητά τους, κυρίως στις χώρες εκτός Ευρωζώνης. Όπως εξηγούν παράγοντες του κλάδου, η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου σηματοδοτεί θετικές εξελίξεις σε επίπεδο εξαγωγών καθώς καθιστά πιο ελκυστικά τα ελληνικά προϊόντα σε επίπεδο τιμής, τόσο προς τις χώρες εκτός Ε.Ε. όσο και ως προς τα ανταγωνιστικά προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες στις ευρωπαϊκές αγορές και αποσπούν μερίδια από τα ελληνικά. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα, σύμφωνα με τους ίδιους από την άνοδο των εξαγωγών τον περασμένο Οκτώβριο τόσο προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (+8,4%), όσο και έναντι των τρίτων χωρών (+5,8%).
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν αφενός ότι σε χαμηλότερα επίπεδα ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου, τα ελληνικά προϊόντα γίνονται πιο ανταγωνιστικά, αλλά και ότι στα επίπεδα αυτά οι Ευρωπαίοι εταίροι επανέρχονται για τα ελληνικά προϊόντα, προτιμώντας τα από ομοειδή τρίτων χωρών (εκτός Ε.Ε.). Ειδικά για τον περασμένο Οκτώβριο, το μερίδιο των εξαγωγών προς τις χώρες της Ε.Ε. διαμορφώθηκε στο 48%, έναντι 52% των Τρίτων Χωρών. Ωστόσο, αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, η σχέση που διαμορφώνεται δίνει σαφές προβάδισμα στις ευρωπαϊκές αγορές με ποσοστό 63,4% έναντι 36,6% των Τρίτων Χωρών. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από την κατάταξη με τους 20 κυριότερους προορισμούς των ελληνικών εξαγόμενων προϊόντων, μόνο οκτώ αγορές ανήκουν σε χώρες με νόμισμα συναλλαγής άλλο εκτός του ευρώ, ενώ άλλες δύο έχουν ειδικό καθεστώς εμπορικών σχέσεων με την Ε.Ε. (Αλβανία και Τουρκία).
Ποια προϊόντα ευνοούνται
Επιχειρώντας μία πιο προϊόντική προσέγγιση, θα μπορούσε κανείς να πει ότι εκτός Ευρωζώνης και επιρροής του ευρώ, μία υποχώρηση του ενιαίου νομίσματος έναντι του δολαρίου, θα είχε αμεσότερο αντίκτυπο στις εξής κατηγορίες προϊόντων:
• Ποτά και Καπνός (όπου ποσοστό 60% των συνολικών εξαγωγών κατευθύνεται σε Τρίτες Χώρες)
• Πρώτες Ύλες και Ορυκτά (ποσοστό 75% εξάγονταν σε Τρίτες Χώρες, ειδικά Βαλκανικές)
• Πετρελαιοειδή (ποσοστό 88% εξάγονται σε Τρίτες Χώρες, ειδικά Βαλκανικές)
• Βιομηχανικά Προϊόντα (ποσοστό 55% εξάγονται σε Τρίτες Χώρες, ειδικά Βαλκανικές)
• Μηχανήματα και Εξοπλισμός (ποσοστό 57% εξάγονται σε Τρίτες Χώρες, ειδικά την Τουρκία και τις Βαλκανικές)
Σε κάθε περίπτωση οι εξαγωγείς υποστηρίζουν ότι η υποχώρηση του κοινού νομίσματος μπορεί να τους ευνοήσει, και να κάνει ευκολότερο το έργο τους ενώ υπογραμμίζουν ότι ανάλογες τοποθετήσεις έχουν κάνει και οι εξαγωγικοί φορείς των περισσότερων κρατών-μελών, τονίζοντας μάλιστα πως η διατήρηση ενός «ακριβού» ευρώ, δεν ευνοεί την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και την αντιμετώπιση υφεσιακών φαινομένων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Να σημειωθεί τέλος ότι οι Διεθνείς Οργανισμοί ανέμεναν για το 2014 αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 4,6% ενώ για το 2015 προβλέπουν αύξηση μεταξύ 5-5,5%, ήτοι εξαγωγές αγαθών που αντιστοιχούν περίπου στα 29 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Έκκληση για συναίνεση
Αγωνία για τις πολιτικές εξελίξεις
Με το βλέμμα στραμμένο στις πολιτικές εξελίξεις παραμένουν οι Έλληνες εξαγωγείς, οι οποίοι δεν κρύβουν την αγωνία τους για την έκβαση της διαδικασίας εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σε μια περίοδο που περίμεναν να κεφαλοποιήσουν την πρόοδο στο μακροοικονομικό περιβάλλον της χώρας, η αδυναμία εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης και το ενδεχόμενο προσφυγής σε πρόωρες εκλογές καθιστούν ξανά επιφυλακτικούς τους ξένους και δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα στην προσπάθεια τους να προωθήσουν τα προϊόντα τους στις διεθνείς αγορές. Και όλα αυτά, τη στιγμή που είναι ακόμη νωπές οι μνήμες από την αρνητική επίδραση που είχαν στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας οι αναφορές σε Grexit, έξοδο από το ευρώ ή πιστωτικά γεγονότα. Η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χρ. Σακελλαρίδη, μιλώντας στην «Η», απευθύνει έκκληση για συναίνεση όλων των υγιών δυνάμεων υπέρ της ευρωπαϊκής και αναπτυξιακής πορείας της χώρας, και επισημαίνει πως σήμερα περισσότερο από ποτέ θα πρέπει να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα υπέρ των συνεργασιών.
