Ορθόδοξη εκκλησία στο Γιαμρούντ, μετά από επίθεση φανατικών ισλαμιστών
Ενας πόλεμος «μέσα στον
πόλεμο» διεξάγεται καθημερινά στη Συρία, παράλληλα με την ανθρωπιστική
τραγωδία, τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα του εμφυλίου, τα εκατομμύρια
των προσφύγων, την απόλυτη καταστροφή. Οι μάχες μεταξύ του κυβερνητικού
στρατού και των ανταρτών, η συστηματική καταστροφή των μη ισλαμικών
μνημείων από τους τζιχαντιστές και τα οργανωμένα κυκλώματα αρχαιοκαπήλων
έχουν προξενήσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην εξαιρετικά πλούσια
πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας. Αρχαίες πόλεις, ελληνιστικοί ναοί,
ρωμαϊκά μνημεία, ορθόδοξες εκκλησίες, κάστρα των σταυροφόρων, ισλαμικά
τεμένη, μεσαιωνικά σουκ, αλλά και αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία και
βιβλιοθήκες έχουν λεηλατηθεί, καταστραφεί, συληθεί, άλλοτε (το
συνηθέστερο) με σκοπό το κέρδος κι άλλοτε για να σβηστούν τα ίχνη της
πολιτιστικής κληρονομιάς των χριστιανών «απίστων» ή των «αιρετικών»,
στους οποίους οι φανατικοί σουνίτες συγκαταλέγουν τους σιίτες
μουσουλμάνους, τους σούφι και τους γεζήδες.
Χθες, το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και την Ερευνα (UNITAR) έδωσε στη δημοσιότητα δορυφορικές φωτογραφίες στις οποίες απεικονίζεται η τρομακτική καταστροφή που έχουν υποστεί αρχαιολογικοί χώροι από παράνομες ανασκαφές. Σε ορισμένες νεκροπόλεις έχουν καταγραφεί έως και 1.300 τρύπες που άνοιξαν οι αρχαιοκάπηλοι μέσα στον αρχαιολογικό χώρο αναζητώντας ασύλητους τάφους. Σύμφωνα με την UNESCO, 24 μνημεία έχουν αφανιστεί, 189 έχουν υποστεί τεράστιες και ανεπανόρθωτες καταστροφές και άλλα 77 έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές.
Μόνο στην αρχαία πόλη Ντούρα καταμετρήθηκαν 1.300 παράνομες ανασκαφές. Οι αεροφωτογραφίες αποκαλύπτουν ένα σεληνιακό τοπίο, σε έκταση εκατοντάδων στρεμμάτων.
Η Παλμύρα, η μυθική πόλη των Φοινίκων, η νύμφη της ερήμου, έχει δεχτεί επιδρομές βαρβάρων που εφόρμησαν σε μουσεία και τάφους. Στο Χαλέπι, το Τέμενος των Ομαγιαδών, το μοναδικό σουκ της Μεδίνας, η βιβλιοθήκη και το κάστρο που έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, βρέθηκαν στο επίκεντρο των μαχών, με αποτέλεσμα πρώτα να λεηλατηθούν και στη συνέχεια να βομβαρδιστούν. Σφοδρούς βομβαρδισμούς δέχτηκε και το περίφημο κάστρο «Κρακ των Ιπποτών», αρχικά από τους αντάρτες και στη συνέχεια από τον κυβερνητικό στρατό. Αν και η Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Μνημείων της Συρίας έχει μεταφέρει σε ασφαλείς χώρους χιλιάδες σημαντικά κινητά μνημεία, η πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας είναι τόσο πλούσια που δεν μπορούν να μεταφερθούν, ούτε και να προστατευτούν όλες οι αρχαιότητες και τα χριστιανικά μνημεία.
Στα υπαίθρια παζάρια
Στην τελευταία μου αποστολή στη Βηρυτό είχα την ευκαιρία να μιλήσω με αξιωματικό της αστυνομίας, ο οποίος είχε πάρει μέρος σε επιχείρηση ανάκτησης λεηλατημένων συριακών αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στα χέρια Λιβανέζων μεσαζόντων. Στα χέρια των εμπόρων βρέθηκαν και κατασχέθηκαν ρωμαϊκά ψηφιδωτά και ελληνιστικά αγάλματα, ενώ στα υπαίθρια παζάρια πωλούνται από μεσάζοντες εικόνες από ορθόδοξα μοναστήρια και ναούς της Συρίας.
Η Βηρυτός, το Αμάν και η Κωνσταντινούπολη έχουν γίνει τα κέντρα διακίνησης των λεηλατημένων θησαυρών της Συρίας, με τη διεθνή κοινότητα να κωφεύει στις εκκλήσεις της Δαμασκού για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης εμπορίας των λεηλατημένων πολιτιστικών θησαυρών. Ομως, η κληρονομιά αυτή δεν είναι ούτε του Ασαντ, ούτε και της όποιας εξουσίας. Ανήκει σε όλο τον συριακό λαό και στην ανθρωπότητα και δεν μπορούμε για πολιτικούς λόγους να μένουμε αδρανείς. Η Ελλάδα -που έχει σημαντική εμπειρία- οφείλει να συνδράμει στην ανάκτηση των λεηλατημένων συριακών αρχαιοτήτων και εικόνων που άρχισαν να κυκλοφορούν και στις ευρωπαϊκές αγορές.
Ενας πόλεμος «μέσα στον
πόλεμο» διεξάγεται καθημερινά στη Συρία, παράλληλα με την ανθρωπιστική
τραγωδία, τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα του εμφυλίου, τα εκατομμύρια
των προσφύγων, την απόλυτη καταστροφή. Οι μάχες μεταξύ του κυβερνητικού
στρατού και των ανταρτών, η συστηματική καταστροφή των μη ισλαμικών
μνημείων από τους τζιχαντιστές και τα οργανωμένα κυκλώματα αρχαιοκαπήλων
έχουν προξενήσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην εξαιρετικά πλούσια
πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας. Αρχαίες πόλεις, ελληνιστικοί ναοί,
ρωμαϊκά μνημεία, ορθόδοξες εκκλησίες, κάστρα των σταυροφόρων, ισλαμικά
τεμένη, μεσαιωνικά σουκ, αλλά και αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία και
βιβλιοθήκες έχουν λεηλατηθεί, καταστραφεί, συληθεί, άλλοτε (το
συνηθέστερο) με σκοπό το κέρδος κι άλλοτε για να σβηστούν τα ίχνη της
πολιτιστικής κληρονομιάς των χριστιανών «απίστων» ή των «αιρετικών»,
στους οποίους οι φανατικοί σουνίτες συγκαταλέγουν τους σιίτες
μουσουλμάνους, τους σούφι και τους γεζήδες.Χθες, το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και την Ερευνα (UNITAR) έδωσε στη δημοσιότητα δορυφορικές φωτογραφίες στις οποίες απεικονίζεται η τρομακτική καταστροφή που έχουν υποστεί αρχαιολογικοί χώροι από παράνομες ανασκαφές. Σε ορισμένες νεκροπόλεις έχουν καταγραφεί έως και 1.300 τρύπες που άνοιξαν οι αρχαιοκάπηλοι μέσα στον αρχαιολογικό χώρο αναζητώντας ασύλητους τάφους. Σύμφωνα με την UNESCO, 24 μνημεία έχουν αφανιστεί, 189 έχουν υποστεί τεράστιες και ανεπανόρθωτες καταστροφές και άλλα 77 έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές.
Μόνο στην αρχαία πόλη Ντούρα καταμετρήθηκαν 1.300 παράνομες ανασκαφές. Οι αεροφωτογραφίες αποκαλύπτουν ένα σεληνιακό τοπίο, σε έκταση εκατοντάδων στρεμμάτων.
Η Παλμύρα, η μυθική πόλη των Φοινίκων, η νύμφη της ερήμου, έχει δεχτεί επιδρομές βαρβάρων που εφόρμησαν σε μουσεία και τάφους. Στο Χαλέπι, το Τέμενος των Ομαγιαδών, το μοναδικό σουκ της Μεδίνας, η βιβλιοθήκη και το κάστρο που έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, βρέθηκαν στο επίκεντρο των μαχών, με αποτέλεσμα πρώτα να λεηλατηθούν και στη συνέχεια να βομβαρδιστούν. Σφοδρούς βομβαρδισμούς δέχτηκε και το περίφημο κάστρο «Κρακ των Ιπποτών», αρχικά από τους αντάρτες και στη συνέχεια από τον κυβερνητικό στρατό. Αν και η Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Μνημείων της Συρίας έχει μεταφέρει σε ασφαλείς χώρους χιλιάδες σημαντικά κινητά μνημεία, η πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας είναι τόσο πλούσια που δεν μπορούν να μεταφερθούν, ούτε και να προστατευτούν όλες οι αρχαιότητες και τα χριστιανικά μνημεία.
Στα υπαίθρια παζάρια
Στην τελευταία μου αποστολή στη Βηρυτό είχα την ευκαιρία να μιλήσω με αξιωματικό της αστυνομίας, ο οποίος είχε πάρει μέρος σε επιχείρηση ανάκτησης λεηλατημένων συριακών αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στα χέρια Λιβανέζων μεσαζόντων. Στα χέρια των εμπόρων βρέθηκαν και κατασχέθηκαν ρωμαϊκά ψηφιδωτά και ελληνιστικά αγάλματα, ενώ στα υπαίθρια παζάρια πωλούνται από μεσάζοντες εικόνες από ορθόδοξα μοναστήρια και ναούς της Συρίας.
Η Βηρυτός, το Αμάν και η Κωνσταντινούπολη έχουν γίνει τα κέντρα διακίνησης των λεηλατημένων θησαυρών της Συρίας, με τη διεθνή κοινότητα να κωφεύει στις εκκλήσεις της Δαμασκού για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης εμπορίας των λεηλατημένων πολιτιστικών θησαυρών. Ομως, η κληρονομιά αυτή δεν είναι ούτε του Ασαντ, ούτε και της όποιας εξουσίας. Ανήκει σε όλο τον συριακό λαό και στην ανθρωπότητα και δεν μπορούμε για πολιτικούς λόγους να μένουμε αδρανείς. Η Ελλάδα -που έχει σημαντική εμπειρία- οφείλει να συνδράμει στην ανάκτηση των λεηλατημένων συριακών αρχαιοτήτων και εικόνων που άρχισαν να κυκλοφορούν και στις ευρωπαϊκές αγορές.
