25 Νοεμβρίου 2014

Πέρα από τα πυρηνικά

Η πρόκληση για την εξεύρεση συμφωνίας ανάμεσα στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ συν τη Γερμανία (5 συν 1) με το Ιράν για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος είναι σε βαρύνοντα βαθμό πολιτική και δευτερευόντως τεχνική. Πριν από την άνοιξη του 2013, όταν άρχισαν οι μυστικές διμερείς διαπραγματεύσεις Ουάσιγκτον-Τεχεράνης στο Ομάν, το ζητούμενο ήταν πόσο θα αντέξει το Ιράν το βάρος των διεθνών κυρώσεων πριν δεχθεί επί της ουσίας να εγκαταλείψει ένα αυτοδύναμο εθνικό πυρηνικό πρόγραμμα.Από τότε μας χωρίζουν έτη φωτός: Η σύμπτωση συμφερόντων ΗΠΑ-Ιράν, που ήταν δεδομένη στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, καλύπτει τώρα και τη Συρία και τον Λίβανο. Ο σταθεροποιητικός ρόλος της Τεχεράνης στην ευρύτερη Μέση Ανατολή είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ανάσχεση των τζιχαντιστών. Επιπλέον η Ρωσία και η Κίνα κάθε άλλο παρά δεδομένες είναι πια όπως στο πρόσφατο παρελθόν, οπότε η απειλή μιας ομόφωνης σκλήρυνσης των 5 συν 1 έχει χάσει την αξιοπιστία της για την ιρανική πλευρά.

Τέλος είναι γνωστό ότι η Ρωσία με την πυρηνική τεχνολογία και τεχνογνωσία της μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην υπέρβαση των τεχνικών-τεχνολογικών εκκρεμοτήτων της δύσκολης αυτής διαπραγμάτευσης. Παρά τη διμερή προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν, οι αδράνειες του παρελθόντος είναι από ό,τι φαίνεται ακόμη παρούσες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ποιο στοιχείο θα κυριαρχήσει επικοινωνιακά: Δύο πλευρές που δεν είναι πλέον αντίπαλες, αλλά εκκαθαρίζουν μια εκκρεμότητα του παρελθόντος ή η εικόνα μιας χώρας με φιλοδοξίες χειραφετημένης περιφερειακής και διεθνούς παρουσίας, που λύγισε υπό την απειλή των κυρώσεων;

Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά με χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι στις ΗΠΑ ο Ομπάμα θα χρειασθεί να συγκρουσθεί με το ρεπουμπλικανικό Κογκρέσο για την επικύρωση της όποιας μορφής λύσης ήθελε συμφωνηθεί από τους 5 συν 1 και το Ιράν και πολύ περισσότερο για τις διμερείς σχέσεις Ουάσιγκτον-Τεχεράνης. Στους διαδρόμους του Κογκρέσου καραδοκούν τα δύο ισχυρότερα λόμπι της αμερικανικής πρωτεύουσας, το φιλοϊσραηλινό και το σαουδαραβικό, που θεωρούν την ανάδειξη του Ιράν σε περιφερειακή δύναμη με ή χωρίς πυρηνικό οπλοστάσιο θανάσιμη απειλή για τα ζωτικά τους συμφέροντα. Η δυναμική της διμερούς προσέγγισης ΗΠΑ-Ιράν θα μπορούσε να γνωρίσει μικρές καθυστερήσεις, αλλά δεν μπορεί να διακοπεί, όπως ο ποδηλάτης είναι υποχρεωμένος να κινείται αν δεν θέλει ούτε να σταματήσει αλλά και να μην πέσει.
kapopoulos@pegasus.gr

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ