Ο Τζέιμς Ρόμπινς προσπαθεί να εξηγήσει γιατί κατέρρευσε η χώρα
Ομοιόμορφα ντυμένοι και κουρεμένοι,
πρώην αξιωματούχοι του καθεστώτος Καντάφι παρακολουθούν κλεισμένοι σε
κλουβί την ομαδική δίκη τους, βρίσκεται σε εξέλιξη σε δικαστήριο της
Τρίπολης.
Γιατί η «θεραπεία» που
ακολουθήθηκε για την κατάσταση στη Λιβύη αποδείχθηκε το ίδιο κακή με
την «ασθένεια»; Ο διπλωματικός ανταποκριτής του βρετανικού BBC, Τζέιμς Ρόμπινς, προσπαθεί να εξηγήσει τους λόγους που η βορειοαφρικανική χώρα κατέρρευσε μετά την πτώση του καθεστώτος Καντάφι.
«Πρόκειται για ένα ερώτημα που δεν έχει εύκολη απάντηση, αλλά
όταν η ασθένεια ήταν η κτηνώδης τυραννία του Καντάφι στη Λιβύη, όταν η
θεραπεία ήταν μία επανάσταση που υποστηρίχθηκε ενεργά από διεθνείς
αεροπορικούς βομβαρδισμούς και όταν το αποτέλεσμα ήταν ένα αποτυχημένο
κράτος που λειτουργεί ως βάση ισλαμιστών εξτρεμιστών, είναι ένα ερώτημα
που τουλάχιστον αξίζει να ερευνηθεί. Οι διπλωμάτες τείνουν να είναι
επαγγελματίες αισιόδοξοι. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ένα καλό
αποτέλεσμα από σχεδόν κάθε κρίση είναι τουλάχιστον στη θεωρία πιθανό.
Ίσως πρέπει να αισθάνονται έτσι για να μπορούν να συνεχίζουν. Όταν τους
μιλάς για την κατάρρευση της Λιβύης, ωστόσο, δοκιμάζεται σοβαρά ακόμη
και η διπλωματική τους αυτοκυριαρχία» γράφει ο Ρόμπινς.
Οι διπλωμάτες συχνά κάνουν λόγο για «πρόοδο προς τη σωστή
κατεύθυνση». Όμως κανείς δεν τολμά να εκστομίσει αυτή την φράση
αναφερόμενος στην κατάσταση στη Λιβύη σήμερα. Αντίθετα, το Φόρεϊν Όφις,
εξέδωσε οδηγία για τα ταξίδια στη Λιβύη: «Το FCO συμβουλεύει κατά
κάθε είδους ταξιδιού προς τη Λιβύη εξαιτίας των συνεχιζόμενων
συγκρούσεων και της μεγαλύτερης αστάθειας σε όλη τη χώρα. Οι βρετανοί
πολίτες καλούνται να εγκαταλείψουν τη χώρα άμεσα. Η βρετανική πρεσβεία
στη Τρίπολη έχει προσωρινά διακόψει τη λειτουργία της και δεν μπορεί
πλέον να προσφέρει διπλωματικές υπηρεσίες» ήταν η ανακοίνωση του
βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών. Την περασμένη εβδομάδα το συμβούλιο
Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ανακοίνωσε κυρώσεις κατά δύο ισλαμιστικών
οργανώσεων στη Λιβύη που πιστεύεται ότι έχουν σχέσεις με την αλ Κάιντα
στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ.
«Τί συνέβη στη χώρα που «απελευθερώθηκε» το 2011 από την επί
δεκαετίες δικτατορία του συνταγματάρχη Καντάφι από έναν συνδυασμό
αντάρτικης εξέγερσης και αεροπορικών βομβαρδισμών από, μεταξύ άλλων, τη
βρετανική και γαλλική πολεμική αεροπορία;» αναρωτιέται ο ανταποκριτής του BBC. Και απαντάει: «Σίγουρα
η διάσπαση (που προβλέφθηκε από πολλούς ειδικούς) της υπέρ - εύθραυστης
προσωρινής συμμαχίας μεταξύ των ανταρτών είναι γεγονός. Τον Ιούνιο του
2014, στη Λιβύη διεξήχθησαν οι δεύτερες εθνικές εκλογές μετά την πτώση
του συνταγματάρχη Καντάφι, αλλά λίγους μήνες μετά την εκλογή του, το
κοινοβούλιο αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα, Τρίπολη, από τις
ισλαμιστικές ομάδες και τις φυλετικές πολιτοφυλακές σε μία
κατακερματισμένη και οπλισμένη χώρα».
1.700 διαφορετικές ομάδες που ανταγωνίζονται για την εξουσία
Υπάρχει ελπίδα για τη Λιβύη; Οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν
τη χώρα. Η πρεσβεία τους τώρα βρίσκεται στη Μάλτα και δεν ασκεί καμία
επιρροή. Οι βρετανοί διπλωμάτες εργάζονται από την πρεσβεία στη Τύνιδα. Ο
ΟΗΕ προσπαθεί να μεσολαβήσει μεταξύ των αντίπαλων ομάδων, αλλά προς το
παρόν χωρίς καμία επιτυχία. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη αν σκεφτεί κανείς
ότι υπάρχουν περίπου 1.700 διαφορετικές ομάδες που ανταγωνίζονται για
την εξουσία. Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών επιβεβαιώνουν τη
συνεχιζόμενη διείσδυση ισλαμιστών εξτρεμιστών, την άνοδο στη Λιβύη
οργανώσεων που είτε εμπλέκονται άμεσα με το Ισλαμικό Κράτος ή
τουλάχιστον βλέπουν με συμπάθεια την ιδέα του ενός χαλιφάτου που θα
εκτείνεται σε μεγάλο μέρος της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
«Η Λιβύη μπορεί να κάνει τη Συρία να ωχριά μπροστά της. Κανείς
δεν ισχυρίζεται ότι η Λιβύη ήταν καλύτερα υπό τον Καντάφι. Επρόκειτο για
τον απόλυτο έλεγχο, συγκεκαλυμμένο σε μία ιδεολογία, που ο ίδιος και η
οικογένειά του επέβαλαν και κατέστρεψαν κάθε κατάλοιπο αντιπροσωπευτικής
διακυβέρνησης. Όσοι έπαιρναν συνέντευξη από τον Καντάφι έφευγαν με μία
πολύ δυνατή προσωπική εντύπωση. Μετά από τη δική μου σύντομη συνάντηση
μαζί του το 2007, η ανάμνηση που μου έμεινε ήταν ο απόλυτος τρόμος που
αισθανόταν ακόμη και ο στενός του κύκλος (...) Η κληρονομιά του είναι
ειδεχθής. Η ασθένεια Καντάφι ήταν τρομακτική. Η πραγματική θεραπεία δεν
έχει βρεθεί» καταλήγει ο Ρόμπινς.
Βήμα
