Ο ρόλος του Ιράν στη μάχη με την τρομοκρατία

Σπύρος Λίτσας Η εκλογή στον προεδρικό θώκο του γιου του σιδερά από το Αραντάν Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ, στις 24 Ιουνίου του 2005, απέναντι στον μεταρρυθμιστή Αλί Χασεμί Ραφσαντζανί προϊδέαζε αρνητικά όσους ασχολούνται με την εσωτερική πολιτική στο Ιράν. Πράγματι, ο Αχμαντινετζάντ έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να δικαιολογήσει την τοποθέτηση του Ιράν από τις ΗΠΑ στον άξονα του κακού. Αρνήθηκε πλειστάκις το Ολοκαύτωμα, δήλωσε εξίσου πολλές φορές ότι στόχος του είναι να εξαφανισθεί το Ισραήλ και οι ΗΠΑ από τον παγκόσμιο χάρτη, αποσταθεροποίησε την ευαίσθητη πολιτική κατάσταση στον Λίβανο μέσω της Χεζμπολάχ, ενίσχυσε τις σχέσεις του κράτους με τη Χαμάς, ενώ βρήκε την ευκαιρία να εξαπλώσει την επιρροή του στον σιιτικό κόσμο του Ιράκ.Τέλος, κατά τη διακυβέρνηση Αχμαντινετζάντ μπήκε σε κίνηση το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δίχως η Τεχεράνη να επιδιώξει να κατευνάσει τις βάσιμες υποψίες της Δύσης ότι το Ιράν θέλει να μπει κι αυτό στην κλειστή λέσχη των πυρηνικών κρατών του πλανήτη. Οι άνεμοι, όμως, της πολιτικής πνέουν με ιδιαίτερη ταχύτητα πέριξ του Καυκάσου.

Σήμερα, πρόεδρος στο Ιράν είναι ο μετριοπαθής Χασάν Ρουχανί, ενώ η ίδια η μουσουλμανική επανάσταση, αν και παραμένει κραταιή, έχει αρχίσει να χάνει τον άκαμπτο χαρακτήρα της. Περπατώντας κάποιος στους δρόμους της Τεχεράνης θα διαπιστώσει ότι οι γυναίκες, σε αντίθεση με τα σουνιτικά κράτη της Μέσης Ανατολής, όχι μόνο δεν καλύπτουν όλο το κεφάλι τους με την παραδοσιακή χιτζάμπ, αλλά έχουν περάσει σε νέα επίπεδα χειραφέτησης κυρίως μέσα από το facebook, το instagram και το twitter. Βέβαια, οι κοινωνικές μεταβολές δεν καθορίζουν σε απόλυτο βαθμό τις διεθνοπολιτικές επιλογές ενός κράτους, αλλά αυτή τη στιγμή με την Αραβική Ανοιξη να έχει οδηγήσει το σύνολο του σουνιτικού Ισλάμ σε μια βαθιά αποσταθεροποίηση, εξαιρώντας ασφαλώς τη Σαουδική Αραβία στην οποία ο βασιλικός οίκος των Σαούντ συνεχίζει να αποτελεί κομβικό παράγοντα πολιτικής σταθερότητας, το Ιράν απολαμβάνει μια περίοδο σταθεροποιητικών προοπτικών, ενισχύοντας τις μετοχές του στο ασταθές διεθνοπολιτικό χρηματιστήριο της ισχύος.

Ολα αυτά αποτελούν μια εξαιρετική συγκυρία για την έκβαση της Συνόδου της Βιένης, που λαμβάνει χώρα αυτή την εβδομάδα στην πανέμορφη αυστριακή πρωτεύουσα με στόχο και σκοπό την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Μια συμφωνία που είναι πολύ πιθανόν να κλειστεί αφού και το Ιράν είναι έτοιμο να συμφωνήσει με τους όρους που θέτει η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας για τη μείωση, από 10.200 σε λιγότερους από 4.000, των φυγοκεντρικών μηχανισμών στα δύο εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που διαθέτει το κράτος, ώστε να μην είναι δυνατή η γρήγορη παραγωγή σχάσιμων υλικών που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία πυρηνικών κεφαλών. Από την άλλη, η Δύση, με πρώτες τις ΗΠΑ, είναι έτοιμη να άρει το εμπάργκο που έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στο εσωτερικό του Ιράν.

Ας είμαστε όμως ειλικρινείς. Ο ουσιαστικός ρόλος του Ιράν στο άμεσο μέλλον αφορά τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει στην ήττα των τζιχαντιστών του ISIS αλλά και των οργανώσεων που ελέγχονται από την Αλ Κάιντα, π.χ. Αλ Νούρσα, ιδίως μετά το κοινό ανακοινωθέν για ένωση των δυνάμεων των τρομοκρατών. Ασφαλώς και το Ιράν πρέπει να κάνει μεγάλα βήματα προς μια κανονικότητα που δεν θα στοχοποιεί το Ισραήλ μέσω της Χεζμπολάχ και δεν θα στηρίζει τη Χαμάς ώστε να το εμπιστευτεί ξανά ο δυτικός κόσμος. Από κάπου όμως πρέπει να γίνει μια αρχή ώστε να ξεπερασθεί ένα χάσμα πολλών δεκαετιών. Κι αυτή η αρχή μπορεί να γίνει στη Βιένη. Αρκεί το Ιράν να ελέγξει τους φανατικούς του στο εσωτερικό του και να ακούσει την απαίτηση της κοινωνίας που επιθυμεί να βιώσει έπειτα από πολλές δεκαετίες το δεδομένο της διεθνοπολιτικής κανονικότητας. Ασφαλώς και ο ρόλος του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη Αλί Κχαμενέι είναι κομβικός στην όλη διαδικασία, αλλά υφίσταται η ευνοϊκή χρονική καμπή για μια υπερβατική επαναπροσέγγιση. Βέβαια ο καιρός στον Καύκασο αλλάζει γρήγορα και θεαματικά από τη μια στιγμή στην άλλη.