ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times-Οι επιτυχίες του ISIS στις μάχες στο βόρειο Ιράκ, και η νέα
στρατιωτική δράση των ΗΠΑ εκεί, έχουν στρέψει την προσοχή ξανά στη
Συρία. Εκεί ήταν που οι ισλαμιστές αντάρτες του ISIS εξαπλώθηκαν αρχικά,
ενώ αγωνίζονταν κατά της κυβέρνησης της Δαμασκού. Σήμερα έχουν την έδρα
τους στη Συρία και χρησιμοποιούν συριακό έδαφος για ανασύνταξη και
ανεφοδιασμό.
Στις δυτικές πρωτεύουσες γίνεται ξανά λόγος για το πώς θα αντιμετωπισθεί ο αυταρχικός πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ.
Οι τελικές επιλογές είναι δύο: να συνεργαστούμε ασμένως με τον Ασαντ
για να νικήσει το ISIS, ή να μειώσουμε την (ήδη προβληματική) υπάρχουσα
πολιτική της οικοδόμησης μιας ισχυρής σουνιτικής αντιπολίτευσης στη
Συρία. Η προέλαση του ISIS δεν μπορεί να αναχαιτιστεί χωρίς την δύναμη που είναι περισσότερο σε θέση να τον νικήσει: τον κυβερνητικό στρατό του αλεβίτη Ασαντ - αλλά και τους Κούρδους της Συρίας. Ακριβώς όπως συνέβη στο Ιράκ, οι σουνίτες της Συρίας θα πρέπει τελικά να εκδιώξουν τους φανατικούς του ISIS από τις κοινότητές τους. Μια νέα και αξιοσημείωτη σύγκλιση περιφερειακών συμφερόντων παίρνει τώρα ένα σχήμα που κάνει πιο πιθανή την συμφωνία καταμερισμού της εξουσίας, στη Συρία.
Σαουδική Αραβία και Ιράν, οι δύο βασικοί παίκτες σε έναν
περιφερειακό ψυχρό πόλεμο που τροφοδοτεί τις συγκρούσεις σε όλη τη Μέση
Ανατολή, δοκιμάζουν να αναθεωρήσουν την αναποτελεσματική στάση τους και
να προωθήσουν κοινά μέτωπα κατά του ISIS.Αυτά τα δύο κράτη είναι οι επικεφαλής προστάτες των αντιμαχόμενων
πλευρών στη Συρία και η αίσθηση μιας νέας περιφερειακής σύγκλισης είναι
ευκαιρία για να προωθηθεί μια ενιαία στρατηγική για την καταπολέμηση των
τζιχαντιστών.
Τόσο το Ιράν όσο και η Σαουδική Αραβία έχουν κατηγορηθεί ότι υποδαυλίζουν το φαινόμενο ISIS: το μεν Ιράν μέσω της στήριξης στον Ασαντ, η καταστολή του οποίου είχε ριζοσπαστικοποιήσει τους σουνίτες, η δε Σαουδική Αραβία λόγω του καρνέ επιταγών σε ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης στη Συρία και της ιδεολογικής στήριξης σε ακραία ισλαμιστικά στοιχεία. Αλλά κατά πως φαίνεται και οι δύο χώρες κάνουν, τώρα, νέους υπολογισμούς. Στην Τεχεράνη, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την τύχη του Ιράκ, ενός βασικού στρατηγικού συμμάχου, καθώς και για την όλο και μεγαλύτερη απειλή του ISIS απέναντι στον Ασαντ. Ιρανοί ηγέτες έχουν φτάσει να κάνουν ανοίγματα ακόμη και σε ορισμένες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης της Συρίας.
Από την πλευρά της, η Σαουδική Αραβία ανησυχεί σαφώς ότι οι τζιχαντιστές του ISIS θα γεννήσουν μια νέα γενιά μαχητών που θα είναι έτοιμοι να στρέψουν τα όπλα τους και κατά του βασιλείου του Οίκου των Σαούντ. Η μακροχρόνια σαουδαραβική πολιτική που χρησιμοποιούσε κάποιες ομάδες εξτρεμιστών σουνιτών σαλαφιστών ως χρήσιμο «αντίβαρο» στην περιφερειακή επιρροή του σιιτικού Ιράν αμφισβητείται πλέον σοβαρά. Δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να τονίσουν στους Σαουδάραβες συμμάχους ότι ο αγώνας κατά των ισλαμιστών του ISIS θα πρέπει να υπερισχύσει έναντι της αλλαγής καθεστώτος στη Δαμασκό. Σε αντάλλαγμα, το Ιράν θα πρέπει να πιέσει τον Ασαντ να μοιραστεί την εξουσία με τους μετριοπαθέστερους σουνίτες και να καταστήσει την ήττα του ISIS υπ'αριθμόν ένα στρατιωτική του προτεραιότητα.
Επίσης, Δυτικοί ηγέτες θεωρούν το «Ισλαμικό Κράτος» απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών τους. Αυτό πρέπει τώρα να μεταφραστεί σε μια νέα πολιτική έναντι του καθεστώτος της Δαμασκού, σε μία συνεργασία με το Ιράν, και στην ενθάρρυνση του εκκολαπτόμενου και προς το παρόν δειλού ανοίγματος των δύο βασικών αντιπάλων , δηλαδή της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.
Τόσο το Ιράν όσο και η Σαουδική Αραβία έχουν κατηγορηθεί ότι υποδαυλίζουν το φαινόμενο ISIS: το μεν Ιράν μέσω της στήριξης στον Ασαντ, η καταστολή του οποίου είχε ριζοσπαστικοποιήσει τους σουνίτες, η δε Σαουδική Αραβία λόγω του καρνέ επιταγών σε ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης στη Συρία και της ιδεολογικής στήριξης σε ακραία ισλαμιστικά στοιχεία. Αλλά κατά πως φαίνεται και οι δύο χώρες κάνουν, τώρα, νέους υπολογισμούς. Στην Τεχεράνη, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την τύχη του Ιράκ, ενός βασικού στρατηγικού συμμάχου, καθώς και για την όλο και μεγαλύτερη απειλή του ISIS απέναντι στον Ασαντ. Ιρανοί ηγέτες έχουν φτάσει να κάνουν ανοίγματα ακόμη και σε ορισμένες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης της Συρίας.
Από την πλευρά της, η Σαουδική Αραβία ανησυχεί σαφώς ότι οι τζιχαντιστές του ISIS θα γεννήσουν μια νέα γενιά μαχητών που θα είναι έτοιμοι να στρέψουν τα όπλα τους και κατά του βασιλείου του Οίκου των Σαούντ. Η μακροχρόνια σαουδαραβική πολιτική που χρησιμοποιούσε κάποιες ομάδες εξτρεμιστών σουνιτών σαλαφιστών ως χρήσιμο «αντίβαρο» στην περιφερειακή επιρροή του σιιτικού Ιράν αμφισβητείται πλέον σοβαρά. Δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να τονίσουν στους Σαουδάραβες συμμάχους ότι ο αγώνας κατά των ισλαμιστών του ISIS θα πρέπει να υπερισχύσει έναντι της αλλαγής καθεστώτος στη Δαμασκό. Σε αντάλλαγμα, το Ιράν θα πρέπει να πιέσει τον Ασαντ να μοιραστεί την εξουσία με τους μετριοπαθέστερους σουνίτες και να καταστήσει την ήττα του ISIS υπ'αριθμόν ένα στρατιωτική του προτεραιότητα.
Επίσης, Δυτικοί ηγέτες θεωρούν το «Ισλαμικό Κράτος» απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών τους. Αυτό πρέπει τώρα να μεταφραστεί σε μια νέα πολιτική έναντι του καθεστώτος της Δαμασκού, σε μία συνεργασία με το Ιράν, και στην ενθάρρυνση του εκκολαπτόμενου και προς το παρόν δειλού ανοίγματος των δύο βασικών αντιπάλων , δηλαδή της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.
* Ο Τζούλιεν Μπαρνς-Ντέϊσι είναι αναλυτής στο European
Council on Foreign Relations (ECFR). Ο Ντάνιελ Λέβι είναι διευθυντής του
προγράμματος του ECFR για την Μέση Ανατολή.
